Βιώνοντας ακραίες καταστάσεις όπως είναι η πανδημία, η ενεργειακή κρίση και τα έντονα καιρικά φαινόμενα, όλο και περισσότερο τείνουμε στο αναζητούμε την παρέμβαση και τη βοήθεια από το κράτος. Αισθανόμαστε ασφαλείς μέσα σε ένα κουκούλι που είναι γεμάτο με επιδοτήσεις, με ενισχύσεις, με αποζημιώσεις, με βοήθειες, με απαλλαγές, με ρυθμίσεις και με παρατάσεις.
Η πανδημία οδήγησε στη λήψη μιας σειράς από μέτρα ενίσχυσης της μικρής επιχειρηματικότητας που επλήγη. Η ενεργειακή κρίση οδήγησε στην παροχή κάποιων εκπτώσεων στους καταναλωτές, απέναντι στο βάρος των αυξήσεων. Οι πληθωριστικές πιέσεις θα οδηγήσουν και σε δεύτερη αύξηση του κατώτατου μισθού. Και όλα αυτά συμβαίνουν εν μέσω ενός πλαισίου αναβολών και νέων ρυθμίσεων των υποχρεώσεων των πολιτών προς τις φορολογικές και ασφαλιστικές αρχές. H κυβέρνηση αναγκάζεται λόγω των συγκυριών να μην ξετυλίγει την πολιτική που επιθυμούσε. Αναγκάζεται να ακολουθήσει πολιτικές, που επιτείνουν το καθεστώς της στρεβλής επιχειρηματικότητας και του κρατισμού.
Πώς έχουν τα πράγματα σήμερα;
Η πανδημία πιθανότατα θα υποχωρήσει από το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2022 και μετά. Σαν αποτέλεσμα, μεγάλο τμήμα της ζωής μας αλλά και της οικονομίας θα επανέλθει σε ομαλότερους ρυθμούς.
Ο πληθωρισμός ήρθε για να μείνει, διότι οι εξωγενείς παράγοντες που τον προκάλεσαν δεν θα εκλείψουν ως δια μαγείας. Η διατάραξη της παγκόσμιας αλυσίδας παραγωγής και μεταφοράς αγαθών και προϊόντων, δεν φαίνεται ότι θα αποκατασταθεί σύντομα. Είναι σα να έχει απορρυθμιστεί μια κεντρική μηχανή. Για την αποκατάστασή της θα χρειαστούν σημαντικοί πόροι και αναπροσαρμογή στα νέα δεδομένα.
Και η ενεργειακή ανισορροπία ήρθε για να μείνει. Η ζήτηση για ενέργεια θα βαίνει αυξανόμενη, η απεξάρτηση από τους υδρογονάνθρακες θα ακολουθεί έναν πιο αργό ρυθμό και το κοκτέιλ των ενεργειακών πηγών θα παραμείνει λίγο - πολύ σταθερό. Η προσέγγιση της τιμής του πετρελαίου brent στα $90 το βαρέλι, για πρώτη φορά από το 2014, είναι ενδεικτική της πλήρους ανατροπής της μέχρι πρότινος ήρεμης εικόνας.
Μια λογική ερώτηση θα ήταν το αν μετά από όλα αυτά, υπάρχει κίνδυνος ανατροπής του αισιόδοξου σεναρίου για το 2022. Κατά τη γνώμη μας, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά. Θα κινηθεί η ανάπτυξη με 4,5%; Θα συγκρατηθεί το πρωτογενές έλλειμμα στο 1,4%; Υπάρχει κι άλλος χώρος για επιδόματα και ενισχύσεις; Μήπως έχουμε εναποθέσει δυσανάλογα μεγάλες ελπίδες στο Ταμείο Ανάκαμψης; Και πώς θα αξιοποιηθούν αυτοί οι πόροι; Ένα σύστημα με πολλές εξισώσεις και πολλούς αγνώστους, που θα πρέπει να επιλυθεί από την κυβέρνηση.
Σε πρόσφατη έκθεση του Ευρωβαρόμετρου για την κατάσταση στην Ελλάδα, στην οποία είχαν τεθεί στους ερωτώμενους μια σειρά από επιλογές, στην κορυφή ήταν τα θέματα των μέτρων για την ενίσχυση της οικονομίας και της απασχόλησης και τα θέματα των μέτρων κατά της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Είναι ίσως από τις ελάχιστες στιγμές στη σύγχρονη ιστορία, που ταυτίζονται οι προτεραιότητες της κυβέρνησης, με αυτές των πολιτών. Οι πολίτες είναι πλέον προσγειωμένοι και απελευθερωμένοι από τις φαντασιώσεις των προηγούμενων ετών, είναι περισσότερο ρεαλιστές, αλλά και πολύ πιο απαιτητικοί, διότι τα ζητήματα που θέτουν, ποσοτικοποιούνται με χειροπιαστό τρόπο. Και η κυβέρνηση πρέπει να εξηγήσει, ότι αυτά τα μέτρα περνάνε μέσα από τη ανάπτυξη και όχι μέσα την αέναη κρατική παρέμβαση.
Στην ίδια έκθεση, καταγράφεται και η εικόνα που έχουν οι πολίτες για το Ταμείο Ανάκαμψης και το NextGenerationEU.
To 67% των πολιτών συμφωνεί ή τείνει να συμφωνήσει με την έκφραση ότι το NextGenerationEU, θα βοηθήσει την Ελλάδα να ξεπεράσει τις οικονομικές και κοινωνικές ζημίες, που προέκυψαν από τη πανδημία, σε αντίθεση με το 23% που διαφωνεί ή τείνει να διαφωνήσει.
Το 89% των ερωτώμενων πολιτών δήλωσε ότι θα πρέπει να υπάρξει διαφάνεια και αποτελεσματικός έλεγχος για την κατανομή των πόρων από το NextGenerationEU.
Τέλος το 41% των πολιτών δηλώνει ότι εμπιστεύεται ή ότι τείνει να εμπιστεύεται την Ελληνική κυβέρνηση, όσον αφορά την διαχείριση των κονδυλίων, σε αντίθεση με το 53% που είτε δεν την εμπιστεύεται, είτε τείνει να μην την εμπιστεύεται.
Η κυβέρνηση μετά από δυόμισι χρόνια, έχει πάψει προ πολλού να κρίνεται συγκρινόμενη με την προηγούμενη κυβέρνηση Τσίπρα - Καμμένου. Αφ’ ενός κρίνεται με βάση την εφαρμογή του κυβερνητικού σχεδίου που είχε εξαγγείλει. Αφ’ ετέρου, κρίνεται για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τις έκτακτες καταστάσεις, που δυστυχώς για τη χώρα μας ήταν πολλές από το 2019 μέχρι σήμερα.
Το επόμενο χρονικό διάστημα έχουν να γίνουν πολλά. Όλα όσα πρόκειται να γίνουν, θα πρέπει να παρουσιάζονται εξαντλητικά, να αναλύονται ως εκεί που δεν παίρνει άλλο. Όσα αποφασίζονται, πρέπει να εξηγούνται με κατανοητό και απολύτως εύληπτο τρόπο, παρ’ όλο που οι πολίτες εστιάζουν αρκετές φορές, μόνο στο «δια ταύτα». Και όσα επιτυγχάνονται, θα πρέπει να αναδεικνύονται όχι σαν θρίαμβοι, αλλά σαν ένα συνεπές αποτέλεσμα.
