Του Ιωακείμ Γρυσπολάκη
Σε μία πρόσφατη συζήτηση σε επιτροπή της Βουλής, βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, αναφερόμενοι στην αναθεώρηση του άρθρου 16, που προτείνουν ΝΔ και ΔΗΣΥ, είτε από άγνοια είτε εσκεμμένως προσπάθησαν να παραπλανήσουν και παραποιήσουν την πραγματικότητα. Κάποιος είπε ότι τα διεθνούς φήμης πανεπιστήμια Harvard, Yale, Stanford, MIT, Princeton δεν είναι ιδιωτικά, αλλά δημόσια, ό άλλος είπε ότι όλα αυτά είναι ιδιωτικά, επειδή είναι κερδοσκοπικά, ο τρίτος ότι είναι δημόσια επειδή έχουν χρηματοδότηση από την Κυβέρνηση των ΗΠΑ, ενώ ακούστηκε και το φαιδρό ότι όλα τα πανεπιστήμια της Ευρώπης είναι ιδιωτικά, επειδή λαμβάνουν χρηματοδότηση και από ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Αποδεικνύοντας έτσι τόσο την ιδεολογική σύγχυση, που επικρατεί, όσο και την άγνοιά τους. Έτσι, για μία ακόμη φορά (η πρώτη ήταν το 2006, όταν ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης αρνήθηκε να συναινέσει στην αναθεώρηση του άρθρου 16, που πρότεινε η κυβέρνηση) θα συνεχίσουμε να αποτελούμε την μοναδική πλέον εξαίρεση του κανόνα (ακόμη και η Βόρειος Κορέα επέτρεψε την λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων). Στις ΗΠΑ υπάρχουν αφ' ενός μεν τα πολιτειακά πανεπιστήμια, όπως τα Michigan State, Wayne State, University of California, Ohio State, Pennsylvania State, και τα μη πολιτειακά ιδρυματικά πανεπιστήμια, όπως τα Harvard, MIT, Princeton, Columbia, Stanford, University of Michigan. Όλα τα πανεπιστήμια στις ΗΠΑ βασίζουν τα έσοδά τους στα ιδρύματα, που στηρίζουν το πανεπιστήμιο, στις δωρεές ιδιωτών, στα δίδακτρα φοιτητών και στα έσοδα από ερευνητικά και αναπτυξιακά προγράμματα σε διαφορετικά ποσοστά βέβαια τα πολιτειακά από τα ιδρυματικά.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι στη Δημοκρατία της Κύπρου λειτουργούν τρία δημόσια πανεπιστήμια και έξι ιδιωτικά, τα οποία συνεισφέρουν το 5% του ετήσιου ΑΕΠ. Συγχρόνως, στην Κατεχόμενη Κύπρο λειτουργούν έξι ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα οποία συνεισφέρουν το 55% του ΑΕΠ του παράνομου κράτους.
Όσον αφορά στα ήδη λειτουργούντα κρατικά ΑΕΙ, η εγκατάλειψή τους είναι δεδομένη. Με τακτικό προϋπολογισμό στο 25% εκείνου του 2011, με πολύ μειωμένες τις δημόσιες επενδύσεις. με μία πρωτοφανή στα χρονικά γραφειοκρατία για τη λειτουργία των ερευνητικών προγραμμάτων (εννοώ το καθεστώς που διέπει τους ΕΛΚΕ), με ενσωμάτωση χωρίς αξιολόγηση των ΤΕΙ στα Πανεπιστήμια, υποβαθμίζοντας έτσι το ακαδημαϊκό επίπεδο, και με μειωμένες τις αμοιβές του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού, τα πανεπιστήμιά μας έχουν χάσει τα τελευταία χρόνια ένα σοβαρό ποσοστό ικανών ερευνητών. Οι τελευταίοι μεταναστεύουν πλέον σε Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα τους εξωτερικού με αμοιβές πολλαπλάσιες αυτών, που είχαν, και προοπτικές εξέλιξης μέσα σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον.
Η αναθεώρηση του άρθρου 16 πρέπει να γίνει προς δύο κατευθύνσεις. Πρώτον, θα πρέπει να επιτραπεί η ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, όπως συμβαίνει παντού. Δεύτερον, τα ήδη λειτουργούντα Πανεπιστήμια θα πρέπει να μετατραπούν από ν.π.δ.δ. (νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου) σε ν.π.ι.δ. (νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου), ώστε να ξεφύγουν από την κρατική μέγγενη, την κομματικοποίηση και την ισοπέδωση. Η Χούντα 1967-1974 τα μετέτρεψε σε ν.π.δ.δ., προκειμένου να διατηρήσει τον πλήρη έλεγχο σε αυτά. Κάτι, που η Μεταπολίτευση δεν τόλμησε να αγγίξει, αφού η κυρίαρχη ιδεολογία της Αριστεράς απαιτούσε την επιβολή του κρατισμού σε όλο το φάσμα του βίου μας και είχε επιβληθεί ακόμη και στα αστικά κόμματα.
Η ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων θα επιτρέψει αφ' ενός μεν τον επαναπατρισμό εκατοντάδων έως χιλιάδων Ελλήνων επιστημόνων και φοιτητών, αφ' ετέρου δε την προσέλκυση χιλιάδων αλλοδαπών φοιτητών, οι οποίοι θα σπουδάσουν σε μία χώρα με ένα υπέροχο κλίμα και τοπίο και με έναν ιδιαίτερο πολιτισμό σε περιζήτητα γνωστικά αντικείμενα. Εάν αυτό μπορεί να το κάνει η Μεγάλη Βρετανία και η Κύπρος, δεν αντιλαμβάνομαι γιατί να μην μπορεί να το κάνει η Ελλάδα. Μόνο εμπόδιο ο δογματισμός της Αριστεράς και η αδυναμία υπέρβασης της μετριότητας, που τους χαρακτηρίζει. Είναι αδιανόητο στον 21ο αιώνα να θεωρείται απολύτως θεμιτό και νόμιμο η σπουδή δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων σε ιδιωτικά και αναγνωρισμένα από την Πολιτεία πανεπιστήμια της αλλοδαπής, ενώ την ίδια στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με το ΚΚΕ και την Χρυσή Αυγή αρνούνται την αναθεώρηση του άρθρου 16.
Δυστυχώς, η επόμενη κυβέρνηση δεν θα έχει στη διάθεσή της ένα αναθεωρημένο άρθρο 16. Όμως, θα έχει να επιτελέσει ένα τιτάνιο έργο, μετά την ισοπέδωση όλου του φάσματος της Παιδείας. Ένα μέρος του έργου της θα είναι η αναβάθμιση της ΑΔΙΠ (Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας και Πιστοποίησης της Ανωτάτης Εκπαίδευσης) και η επαναφορά του νόμου 4009/2011, προκειμένου να επανέλθει σε ισχύ το τρίπτυχο Αριστεία – Αξιολόγηση – Αξιοκρατία. Ένα βέβαια είναι αδιαμφισβήτητο. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και οι διατελέσαντες υπουργοί παιδείας (Α. Μπαλτάς, Ν. Φίλης, Κ. Γαβρόγλου) θα μείνουν στην ιστορία με μελανά γράμματα, ως οι καταστροφείς της Παιδείας, δηλαδή των θεμελίων της Ηθικής και της Δικαιοσύνης, που αποτελούν τους πυλώνες της Δημοκρατίας.
*Ο κ. Ιωακείμ Γρυσπολάκης είναι ομότιμος καθηγητής και π. πρύτανης Πολυτεχνείου Κρήτης.
