Ο αναμενόμενος χαμός που προέκυψε την προηγούμενη εβδομάδα σχετικά με τις αηδιαστικές, σεξιστικές δηλώσεις ενός παίκτη του γνωστού ριάλιτι, έφερε στην επιφάνεια αρκετές συζητήσεις σχετικά με τον ρόλο της τηλεόρασης και των τηλεοπτικών καναλιών έναντι της κοινωνίας.
Οι τηλεοπτικοί σταθμοί, οι εταιρίες παραγωγής, οι παίκτες, και οι τηλεθεατές των ριάλιτι είναι σαν όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους. Ανταποκρίνονται σε κίνητρα. Αυτή η απλή παραδοχή, την οποία οι φιλελεύθεροι διανοητές έχουν αναλύσει εδώ και δεκαετίες, μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τα αίτια για τη δημοφιλία και τον ντόρο που τέτοια τηλεοπτικά προϊόντα δημιουργούν.
Τα τηλεοπτικά κανάλια για να επιζήσουν βασίζονται στα διαφημιστικά έσοδα. Η παραγωγή τηλεοπτικών προϊόντων με μεγάλη δημοφιλία, δηλαδή τηλεθέαση, αυξάνει τις πιθανότητες να βρεθούν επιχειρήσεις που θα θέλουν να διαφημιστούν στο κοινό τους. Έτσι, τα τηλεοπτικά κανάλια έχουν ισχυρότατο κίνητρο να προσφέρουν στο τηλεοπτικό κοινό προγράμματα που θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον του. Αντίστοιχα, οι εταιρίες παραγωγής, που πουλάνε τηλεοπτικά προγράμματα στα κανάλια, έχουν κι αυτές το κίνητρο να δημιουργήσουν και να σχεδιάσουν προϊόντα που θα φέρουν στους πελάτες τους (τα κανάλια) τα μεγαλύτερα δυνατά έσοδα. Η όλη αυτή διαδικασία περιέχει φυσικά, όπως και οποιαδήποτε άλλη οικονομική συναλλαγή, ρίσκο.
Από την πλευρά της προσφοράς, λοιπόν, παρατηρούμε μία ευθυγράμμιση. Για να βγάλει λεφτά ο κάθε ΣΚΑΪ, η κάθε εταιρία παραγωγής, πρέπει να σκαρφιστούν, να αγοράσουν, να επενδύσουν και να διαθέσουν προγράμματα τα οποία ικανοποιούν τις τηλεοπτικές ανάγκες του κοινού, και σε ένα βαθμό της κοινωνίας μας. Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Φυσικά, γιατί τις τελευταίες μέρες ακούστηκαν πολλές κατηγορίες κατά του ΣΚΑΪ που μεταδίδει προϊόντα χαμηλής ποιότητας, κατά του Big Brother που ευτελίζει την ανθρώπινη ύπαρξη και αξιοπρέπεια κλπ.
Φυσικά, κάθε κανάλι είναι υπόλογο στο κοινό του και το κοινό αυτό είναι ελεύθερο να τιμωρήσει με τις επιλογές του κάθε κακή απόφαση που λαμβάνει το εκάστοτε κανάλι. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε τα κίνητρα που οδήγησαν στη δημιουργία και την προβολή του Big Brother. Τόσο ο ΣΚΑΪ όσο και η πολυεθνική εταιρία που έχει τα δικαιώματα του συγκεκριμένου ριάλιτι, πρέπει να ικανοποιούν τους τηλεθεατές. Τα νούμερα της τηλεθέασης δείχνουν να δικαιώνουν αυτή την επιλογή καθώς ένα σημαντικό μέρος του τηλεοπτικού κοινού (περίπου 20%) συντονίστηκε την Παρασκευή για να δει τη 2η ζωντανή εκπομπή στον ΣΚΑΪ. Συνεπώς, αν κάποιος πιστεύει ότι η δημοφιλία του συγκεκριμένου προγράμματος αποτελεί ένδειξη κάποιου βαθύτερου προβλήματος, θα πρέπει να αναλογιστεί ότι το κανάλι και η εταιρία παραγωγής στην προκειμένη περίπτωση λειτουργούν σαν απλοί μεσάζοντες!
Αν η ελληνική κοινωνία ήταν υπεράνω τέτοιων προγραμμάτων ή δεν ήθελε να δει τον ευτελισμό της ανθρώπινης ύπαρξης, η τηλεθέαση θα ήταν χαμηλή και η παραγωγή του προγράμματος ασύμφορη. Οι εκατοντάδες χιλιάδες που παρακολούθησαν το εν λόγω ριάλιτι είχαν στα χέρια τους τη δύναμη να τιμωρήσουν αυτό το πρόγραμμα με ένα απλό πάτημα του τηλεκοντρόλ. Συνεπώς, αν ο σκοπός μας είναι να γινόμαστε εύκολα αρεστοί, μπορούμε εύκολα να τα βάλουμε με τα κανάλια και τους παραγωγούς. Αυτούς άλλωστε δεν τους συμπαθεί κανείς και είναι μιας και αποκομίζουν χρηματικό κέρδος από την όλη διαδικασία. Αν όμως θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, πρέπει να στοχεύσουμε τον προβληματισμό μας σε εκείνους που τους έδωσαν τα κίνητρα, δηλαδή στην ίδια μας την κοινωνία.
