Οι καθυστερήσεις στις αποστολές των εμβολίων από φαρμακευτικές εταιρίες έχουν προκαλέσει πολιτικό συναγερμό στην Ευρώπη. Μέχρι τώρα έχει εμβολιαστεί μόνο το 1,4% του πληθυσμού της ΕΕ και πρόγραμμα της ΕΕ ήδη βρίσκεται πίσω από άλλων ανεπτυγμένων χωρών, με κίνδυνο κι άλλων καθυστερήσεων.
Η AstraZeneca, για παράδειγμα, ενημέρωσε την ΕΕ ότι από τις 80 εκατομμύρια δόσεις που περιμένουν οι ευρωπαϊκές χώρες για Φεβρουάριο και Μάρτιο, πιθανώς να μπορέσει να παρέχει μόνο 30 εκατ., δηλαδή περίπου 60% λιγότερες του αναμενόμενου. Νωρίτερα, και η Pfizer είχε ενημερώσει ότι θα παραδώσει λιγότερες δόσεις.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχτισε την εμβολιαστική στρατηγική της με γνώμονα να μην υπάρξει χώρος για τυχόν ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών - μελών. Σε αυτό το πνεύμα, αντί να επιτραπεί σε μεμονωμένες χώρες να προσπαθούν να βγουν μπροστά ή να υπονομεύουν η μια την άλλη στον αγώνα για εξασφάλιση εμβολίων, αποφασίστηκε ότι τα εμβόλια θα αγοράζονται συλλογικά από την ΕΕ και στη συνέχεια θα μοιράζονται εξ’ίσου, ανάλογα με τον πληθυσμό.
Σε διαφορετική περίπτωση, θα βρισκόμασταν μπροστά σε μια αντίθεση τόσο χτυπητή που θα έπληττε την έννοια της Ένωσης στον πυρήνα της. Εικόνες με π.χ. κόσμο να διασκεδάζει σε νυχτερινά κέντρα σε κάποιες χώρες με πιο «βαθιές τσέπες», μπλοκαρισμένες εντατικές σε άλλες χώρες. Τυχόν ανταγωνισμός εντός της ΕΕ θα δημιουργούσε νικητές και χαμένους, πιθανότατα τα φτωχότερα κράτη - μέλη.
Η ΕΕ κατάφερε να διασφαλίσει συλλογική λύση για τον εμβολιασμό των πληθυσμών της, αλλά τώρα κινδυνεύει να βρεθεί εν μέσω ενός εμπορικού πολέμου με βάση τα εμβόλια. Η Ευρώπη, ορθώς, φρόντισε να βγάλει τον ανταγωνισμό από την εξίσωση όσον αφορά τα κράτη - μέλη της. Όμως, τώρα πρέπει να κινητοποιήσει το ανταγωνιστικό της πνεύμα όχι στο εσωτερικό της αλλά ως μπλοκ για να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει υπονόμευση στο πρόγραμμα εμβολιασμού.
Για μια πληθώρα διαφορετικών και εξαιρετικά σημαντικών λόγων:
1. Ήδη 400.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους στην Ευρώπη από τον ιό. Όσο γρηγορότερα εμβολιαστεί ο πληθυσμός, τόσο λιγότεροι θα πεθάνουν.
2. Χωρίς τα επαρκή εμβόλια, των οποίων την παραγωγή η ΕΕ έχει προ-χρηματοδοτήσει, οι κυβερνήσεις μένουν να παλεύουν με τα μόνα άλλα διαθέσιμα «όπλα», δηλαδή μάσκες και μέτρα lockdown. Κάποιες αναγκάζονται σε νέο, τρίτο γύρο, καθολικών lockdowns. Οι οικονομίες και οι κοινωνίες έχουν ανάγκη τα εμβόλια για να επανέλθουν σε φυσιολογικούς ρυθμούς λειτουργίας το γρηγορότερο δυνατό.
3. Οι καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς δεν επηρεάζουν μόνο τον αριθμό των ατόμων που μπορούν να εμβολιαστούν σε μια συγκεκριμένη περίοδο. Η κάθε χώρα έχει οργανώσει μια προσεκτική «χορογραφία» για να καλύψει συγκεκριμένες ομάδες μέσα σε συγκεκριμένο χρόνο. Οι ηλικιωμένοι, οι εργαζόμενοι στην υγεία, οι νέοι με υποκείμενα νοσήματα, δεν έχουν την πολυτέλεια μιας μεγάλης αναμονής.
4. Υπάρχει κίνδυνος οι καθυστερήσεις να ροκανίσουν την ενότητα της εμβολιαστικής στρατηγικής. Η Ουγγαρία ψάχνει ήδη να αγοράσει από την Ρωσία μεγάλες ποσότητες του εμβολίου Sputnik V, κι ας μην έχει πάρει το συγκεκριμένο την έγκριση από την ΕΕ.
Ο στόχος που είχε αρχικά θέσει η Ευρώπη για το εμβολιαστικό της πρόγραμμα ήταν να καλυφθεί το 70% του ενήλικου πληθυσμού μέχρι το καλοκαίρι. Υπάρχει ακόμα χρόνος για να προλάβει. Η ΕΕ, άλλωστε, είναι ένα μπλοκ με τεράστιο ειδικό βάρος, που συμπεριλαμβάνει κάποιες από τις πιο επιτυχημένες κοινωνίες στον κόσμο.
Ωστόσο, οι δυσκολίες είναι πολλές. Η πίεση που δέχονται οι φαρμακευτικές εταιρίες απ’ όλες τις χώρες του πλανήτη είναι ασφυκτικές και ο πρωτοφανής όγκος μαζικής παραγωγής εμβολίων ξεπερνάει τα γνωστά όρια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως πραγματικό μπλοκ αυτή τη φορά, καλείται να αντιμετωπίσει μια από τις μεγαλύτερες και πιο σκληρές δοκιμασίες της…
