Του Σπύρου Βλαχόπουλου
Η δικαστική εξουσία έχει ως συνταγματική αποστολή να εφαρμόζει το Σύνταγμα και τον νόμο και όχι να εκδίδει αποφάσεις που να είναι αρεστές στην πολιτική εξουσία και την κοινή γνώμη. Η κοινότοπη αυτή διαπίστωση δεν φαίνεται να είναι σαφής στη χώρα μας, όπου οι δικαστικές αποφάσεις κρίνονται και κατακρίνονται όχι με επιστημονικούς όρους και με βάση τη νομική τους θεμελίωση (όπως θα έπρεπε), αλλά από φορείς της πολιτικής εξουσίας και μέσα μαζικής ενημέρωσης, ανάλογα με το αποτέλεσμά τους.
Μόνο στη χώρα μας παρατηρούνται τα φαινόμενα αυτά; Η απάντηση είναι, δυστυχώς ή ευτυχώς (αν αναζητούμε παρηγοριά), όχι. Σε ένα πρόσφατο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου με αντικείμενο το Brexit, ένας από τους ομιλητές μάς υπενθύμισε ένα πρωτοσέλιδο του Νοεμβρίου 2016 της εφημερίδας «Daily Mail» με τον ακόλουθο τίτλο: «Enemies of the people» («Εχθροί του λαού»). Στην πρώτη σελίδα της λαϊκίστικης αυτής εφημερίδας εμφανίζονταν οι φωτογραφίες των τριών δικαστών του High Court της Αγγλίας και Ουαλίας που «τόλμησαν» να κρίνουν ότι, με βάση τη θεμελιώδη αρχή της κυριαρχίας του Κοινοβουλίου και του νόμου, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς την έγκριση του Κοινοβουλίου. Μάλιστα, στην ιστοσελίδα της «Daily Mail» το ρεπορτάζ και η κριτική στη δικαστική απόφαση του High Court «διανθιζόταν» με αναφορές για τη σεξουαλική ζωή ενός εκ των τριών δικαστών (αναφορές ωστόσο που αποσύρθηκαν ύστερα από έντονες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης).
Το δημοσίευμα έγινε διεθνώς γνωστό (απέκτησε και λήμμα στο Wikipedia) και ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών, ιδίως όσον αφορά την παραβίαση των κανόνων της δημοσιογραφικής δεοντολογίας και την αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας. Η βρετανική ανεξάρτητη οργάνωση για τις αρχές της δημοσιογραφικής δεοντολογίας έλαβε πάνω από χίλιες διαμαρτυρίες για το συγκεκριμένο δημοσίευμα. Πάντως, έφεση της βρετανικής κυβέρνησης κατά της απόφασης του High Court απορρίφθηκε κατά πλειοψηφία από το Supreme Court (Ανώτατο Δικαστήριο) του Ηνωμένου Βασιλείου. Φαίνεται ότι οι «εχθροί του λαού» είχαν εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη Δικαιοσύνη…
Και μια καταληκτική και παρεμπίπτουσα αναφορά για το Brexit. Οι μέχρι σήμερα διαπραγματεύσεις φαίνονται να προσανατολίζονται σε έναν βασικό στόχο: στην εφαρμογή εντός της επικράτειας του Ηνωμένου Βασιλείου όσο το δυνατόν περισσότερων κανόνων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μετά το Brexit. Η πιο εύστοχη ίσως παρατήρηση γι' αυτό προήλθε από έναν από τους συμμετέχοντες στο προαναφερθέν συνέδριο, ο οποίος παρομοίωσε το Brexit με δύο συζύγους που θέλουν μεν να χωρίσουν, ταυτόχρονα όμως επιθυμούν να συνεχίσουν να ζουν μαζί στο ίδιο σπίτι!
* Ο κ. Σπύρος Βλαχόπουλος είναι Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ.
