Του Γιάννη Παντελάκη
Η τηλεοπτική εκπομπή διέκοψε τη ροή της για να μεταδώσει «μια δυσάρεστη έκτακτη είδηση». Ένας δημοσιογράφος μετέφερε στους παρουσιαστές τον θάνατο του Μάκη Ψωμιάδη. Αυτοί κούνησαν το κεφάλι, κάτι σαν θλίψη έμοιαζε, κάτι σαν προβληματισμός. Ήταν τόσο σημαντικός άραγε; Προφανώς, είναι η απάντηση που προκύπτει από το μικρό αυτό περιστατικό. Το οποίο από μόνο του αναδεικνύει μια σημαντική παθογένεια με ευρύτερες διαστάσεις. Το γεγονός θεωρείται τόσο σημαντικό ώστε να μεταδοθεί με έκτακτο τρόπο, άρα η έμμεση αυτή αξιολόγησή του να περάσει και στον τηλεθεατή. Αυτά τα μερικά δευτερόλεπτα μιας συνηθισμένης καθημερινότητας είναι αρκετά για ν'' αναδείξουν ένα κυρίαρχο πρόβλημα της χώρας. Το οποίο αφορά στον τρόπο και στην ποιότητα της ενημέρωσης.
Η υπόθεση αυτή δεν έχει μονοδιάστατο χαρακτήρα. Δεν αφορά μόνο τον τρόπο με τον οποίο ιεραρχούν τα θέματά τους πολλά ΜΜΕ, αφορά και τους αποδέκτες. Οι τελευταίοι είναι κατά κάποιο τρόπο και αυτοί που επιβραβεύουν ή απορρίπτουν τη θεματολογία. Κύρια ευθύνη, προφανώς σ'' αυτούς που επιλέγουν τι θα προβάλλουν και τι αξιολόγηση θα κάνουν (όπως ο θάνατος Ψωμιάδη ως έκτακτη είδηση), δεν είναι αμελητέα και αυτών που επιλέγουν τι θα δουν.
Πριν δυο ημέρες, η Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας - Πειραιά έφερε στη δημοσιότητα ένα θέμα που λογικά θα έπρεπε να αφορά αφορά όλη την κοινωνία. Στο λεκανοπέδιο, αλλά όχι μόνο, υπάρχει τρομακτικό πρόβλημα κλινών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Είναι ένα πρόβλημα ζωής και θανάτου, στην κυριολεξία. Δεκάδες βαριά πάσχοντες ασθενείς νοσηλεύονται διασωληνωμένοι σε κοινούς θαλάμους, περιμένοντας ν'' αδειάσει ένα κρεβάτι σε μονάδα εντατικής θεραπείας, ενώ σοβαρές τακτικές χειρουργικές επεμβάσεις αναβάλλονται (με τους αυτονόητους κινδύνους), επειδή υπάρχει αυτή η έλλειψη. Η συγκεκριμένη είδηση μεταδόθηκε από ελάχιστα ηλεκτρονικά Μέσα και σίγουρα δεν διακόπηκε καμία εκπομπή για να μεταδώσει το θέμα ως «μια δυσάρεστη εξέλιξη».
Τα δυο παραδείγματα είναι ενδεικτικά και μόνο. Αποκαλύπτουν τον τρόπο και την αντίληψη για την ενημέρωση που παρέχεται από πολλά και ισχυρά ΜΜΕ. Κυρίως, τηλεοπτικά. Αυτά σε μεγάλο βαθμό καθορίζουν και την καθημερινή ατζέντα. Και στην πολιτική και όχι μόνο. Αν επιλέξουν να προβάλλουν τον θάνατο Ψωμιάδη, ως μια είδηση για την οποία αξίζει να διακοπεί ένα πρόγραμμα, θα έχουν μεταφέρει την εντύπωση πως ήταν μια απώλεια με σημασία. Θα διαμορφώσουν τη συγκεκριμένη άποψη την οποία ενδεχομένως θα υιοθετήσει ένα μεγάλο μέρος των αποδεκτών της συγκεκριμένης είδησης. Τα ΜΜΕ αυτά θα καθορίσουν πώς θα ιεραρχούνται οι ειδήσεις, ποια είναι τα σημαντικά και ποια όχι, άρα και τι πρέπει ή δεν πρέπει να πληροφορηθεί ο πολίτης.
Δυο εβδομάδες πριν, οργανώθηκε από τον σύλλογο οροθετικών Ελλάδας μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας, επειδή υπάρχει έλλειψη στα αντιρετροϊκά φάρμακα που πρέπει να παίρνουν. Ένα ακόμα ζήτημα ζωής ή θανάτου. Πηγαίνουν στα νοσοκομεία και δεν βρίσκουν τα φάρμακα. Τα υπό παρακολούθηση οροθετικά άτομα ξεπερνούν τις 12.000. Είναι πολλά. Όχι τόσο πολλά ωστόσο, ώστε ν'' απασχολήσουν στον βαθμό που πρέπει τα κυρίαρχα αυτά ΜΜΕ. Ασχολήθηκαν λίγο έως ελάχιστα και με αυτούς. Περισσότερη σημασία έδωσαν ειδησεογραφικά sites και εφημερίδες. Για πολλά από τα κανάλια τέτοιες ειδήσεις δεν πουλάνε. Τόσο ωμά αντιμετωπίζεται το ζήτημα. Και εκεί ακριβώς υπάρχει το πρόβλημα. Η διαχείριση μιας είδησης με βάσει την εμπορική της αξία. Έτσι όπως τα ίδια την έχουν κοστολογήσει.
Ο τρόπος ενημέρωσης δεν αφορά μόνο αυτούς που την παρέχουν, τη δεοντολογία που πρέπει να τηρούν, το αντικειμενικά ευρύτερο ενδιαφέρον που πρέπει να αποτελεί γνώμονα. Έχει ευρύτερη σημασία. Αφορά στην ίδια την ποιότητα της δημοκρατίας.
