Του Γιάννη Παντελάκη
Δυο μεγάλες εφημερίδες της Γαλλίας, η Le Figaro και η L''Humanite, χρησιμοποίησαν τον τίτλο «Σοκ», για να σχολιάσουν την εκρηκτική άνοδο του ακροδεξιού κόμματος της Λεπέν. Περιγράφουν αυτό που συνέβη την Κυριακή στις περιφερειακές εκλογές (ποσοστό 28,6%, έναντι 11% το 2010), δεκαοκτώ μάλιστα μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2017. Το πρόβλημα μεγάλο, η ανησυχία το ίδιο.
Αυτήν την ανησυχία την συμμερίζονται και πολιτικές δυνάμεις στη χώρα μας. Δικαιολογημένα, ό,τι συμβαίνει σε μια χώρα σαν τη Γαλλία επηρεάζει ολόκληρη την Ευρώπη, πόσο μάλλον μια χώρα σαν τη δική μας, όπου η ξενοφοβία και ο ρατσισμός έχουν εγκαθιδρυθεί ως πολιτικές εκφράσεις.
Οι συγκρίσεις ενός κόμματος σαν το «Εθνικό Μέτωπο», με παρόμοιες κομματικές εκφράσεις στη χώρα μας, έχει ορατούς κινδύνους. Οι αναλογίες δεν είναι ακριβώς οι ίδιες, όπως δεν είναι και το περιβάλλον (πολιτικό, κοινωνικό, ιστορικό κ.ο.κ.) ώστε να μπορεί κάποιος από αυτές τις συγκρίσεις να βγάλει ασφαλή συμπεράσματα. Ωστόσο, το σπέρμα που λέγεται μισαλλοδοξία, ξενοφοβία, λαϊκισμός, εθνικισμός είναι σχεδόν κοινό. Και ίσως θα έπρεπε, με αφορμή αυτό το επικίνδυνο φαινόμενο που πλανάται πάνω από την Ευρώπη, να αναλογιστούμε τι συμβαίνει στη χώρα μας. Για να μην εκφράζουμε ανησυχίες μόνο για τους άλλους.
Η ακροδεξιά, σε διάφορες εκφάνσεις, δεν είναι κάτι ξένο. Έχει εμφανιστεί με διάφορους τρόπους και λογικές. Κατά καιρούς με την όχι πάντα αμελητέα έκφραση της ΕΠΕΝ, στα χρόνια της κρίσης πολύ πιο έντονα και οργανωμένα. Η ανάδειξη και δυστυχώς παγίωση της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής ως ένα κοινοβουλευτικό κόμμα με αξιοσημείωτες επιδόσεις ήρθε να μας θυμίσει πως ανάμεσα στον «σοφό» λαό προϋπήρχαν τέτοιες απόψεις. Η κρίση κατά κάποιο τρόπο τις «απελευθέρωσε», έως τότε έβρισκαν πολιτική στέγη σε άλλα κόμματα. Αυτό, σε συνδυασμό τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύτηκαν από κάποιους τα αίτια της κρίσης, αλλά και την απαξίωση πολλών κομμάτων, έδωσε στις τελευταίες εκλογές ένα ποσοστό 6.99% σε αυτό το μόρφωμα, ποσοστό που μεταφράζεται σε 379.581 ψήφους.
Πώς ερμήνευσε αρχικά τουλάχιστον ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτικού κόσμου το φαινόμενο αυτό; Αποδίδοντας του τον απαλλακτικό χαρακτηρισμό των «παραπλανημένων ψηφοφόρων», κάτι που οφειλόταν είτε σε λάθος ανάγνωση, είτε σε χάιδεμα αυτιών για να τους προσεταιριστούν. Και αυτό, δεν έγινε από μεμονωμένους παράγοντες, αλλά ισχυρούς. Η περίπτωση Μπαλτάκου είναι ενδεικτική. Και όχι η μοναδική.
Συμπληρωματική της ενίσχυσης αυτού του ακροδεξιού μορφώματος ήταν και η ρητορική πολιτικών με την οποία επιχειρούσαν να ερμηνεύσουν και τα αίτια της κρίσης στη χώρα μας και όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη. Ο απλουστευτισμός, ο λαϊκισμός και οι ανυπόστατες συνομωσιολογικές θεωρίες και ερμηνείες έδωσαν πολλούς πόντους. Η προσέγγιση, όχι με όρους λογικούς ή ιδεολογικούς, αλλά συναισθηματικούς στη βάση του «καλού» και «κακού» το ενίσχυσαν. Η «καλή Ελλάδα» και η «κακή Ευρώπη», έτσι απλά χωρίς δεύτερη σκέψη.
Αλλά δεν πρέπει να σταθούμε μόνο στο συγκεκριμένο μόρφωμα. Ακροδεξιά κόμματα ή κόμματα που είχαν στις τάξεις τους επιφανείς ακροδεξιούς τα συναντάμε και όταν τα παραδοσιακά κόμματα επιλέγουν κυβερνητικούς εταίρους. Το ΛΑΟΣ είναι το πρώτο τέτοιο δείγμα, αν και είχε μικρή διάρκεια. Οι ΑΝΕΛ είναι το δεύτερο. Και αυτό δεν έχει απλά μεγάλη διάρκεια συν-διαχείρισης της εξουσίας, αλλά επελέγη ως κυβερνητικός εταίρος από ένα κόμμα που βάζει τον χαρακτηρισμό αριστερό στο ιδεολογικό του πρόσημο. Έτσι αυτοχαρακτηρίζεται, τουλάχιστον.
Ο πρωθυπουργός επέλεξε δυο φορές να στηριχτεί σε αυτό το κόμμα, να υποστηριχτεί από τις ψήφους του Νικολόπουλου, να υπουργοποιήσει τον Δ. Καμμένο, να δώσει ένα κορυφαίας συμβολικής σημασίας υπουργείο στον Π. Καμμένο. Και, παράλληλα, ν'' ανέχεται τις κραυγές του για «τζιχαντιστές» που θα κατακλύσουν την Ευρώπη χωρίς να δείχνει ενόχληση, να τον ακούει να χυδαιολογεί μέσα στη Βουλή χωρίς να παρεμβαίνει, να δείχνει ανεκτικός σε οτιδήποτε ακραίο αυτός εκφράζει.
Σε ανύποπτο χρόνο, το 2012, οι ΑΝΕΛ, έθεσαν σε δημόσια διαβούλευση ένα προγραμματικό τους κείμενο. Τι έλεγε αυτό, μεταξύ άλλων; Για την Ε.Ε.: «Η φεντεραλιστική προσέγγιση της μείωσης της Δημοκρατίας σε μία ένωση με κράτη - μέλη τα οποία αφενός έχουν ιστορία πολλών αιώνων και αφετέρου δεν έχουν χτίσει κοινό σημείο πολιτιστικής αναφοράς δεν αποτελεί καν χαρακτηριστικό πολιτικής ενοποίησης: είναι απτή απόδειξη τραπεζικού φεντεραλισμού, ήτοι χρηματοοικονομικής δικτατορίας».
Για την Ασφάλεια: «Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας απαρτιζόμενο από τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας, ο οποίος έχει όλες τις αρμοδιότητες του υπουργού, αναπληρωτή Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας - Ανώτατο Αξιωματικό ε.α. των Ενόπλων Δυνάμεων κ.ο.κ. Στο υπουργείο Άμυνας, επικεφαλής ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στο υπουργείο Δημ. Τάξης ο αρχηγός της Αστυνομίας. Ολική απέλαση των “λαθρομεταναστών” σε βάθος τετραετίας, δημιουργία φυλακών για ποινικούς κρατούμενους σε απομακρυσμένες και ακατοίκητες νησίδες ή βραχονησίδες». Και πολλά άλλα τέτοια. Παρόμοια, με αυτά που εκφράζει αυτή για την άνοδο της οποίας ανησυχούμε πολύ...
