Τις επόμενες ημέρες κορυφώνεται στη Βουλή η συζήτηση για τη νέα νομοθετική παρέμβαση του Υπουργείου Παιδείας. Μια δέσμη ρυθμίσεων που αφορά στον τρόπο εισαγωγής και τη φοίτηση στα ΑΕΙ, αλλά και στην προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας και τη βελτίωση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος. Ένα νομοσχέδιο το οποίο έχει εγείρει σημαντικές αντιδράσεις στον δημόσιο διάλογο, δυναμικά αντικρουόμενες, σε μεγάλο βαθμό.
Πολύς λόγος γίνεται για τη θέσπιση της ελάχιστης βάσης εισαγωγής, για την καθιέρωση ορίου φοίτησης στα ΑΕΙ, αλλά και για τις ρυθμίσεις που αφορούν την ελεγχόμενη είσοδο στα Ιδρύματα. Επιχειρήματα υπέρ και εναντίον των ρυθμίσεων αυτών διατυπώνονται από τις Συγκλήτους των Ιδρυμάτων μέσω ψηφισμάτων, από ακαδημαϊκούς λειτουργούς, από συλλόγους φοιτητών μέσω γραπτών ή άλλων παρεμβάσεων.
Ωστόσο, μέσα στο σώμα του νομοσχεδίου περιλαμβάνεται μία ρύθμιση, η οποία δεν έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως τη δημοσιότητα. Μία ρύθμιση που, κατά την άποψή μου, συνιστά μεταρρυθμιστική τομή. Ταυτόχρονα, έχει ξεχωριστή σημασία η χρονική στιγμή κατά την οποία εισάγεται η ρύθμιση αυτή, ύστερα από την θεσμοθέτηση του νόμου-πλαισίου για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, με τον οποίο ενισχύεται ουσιαστικά ο μέχρι πρότινος παρίας του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Στην πράξη, διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για παρεμβάσεις δηλωτικές μιας συνολικής αλλαγής που επιχειρείται στην εκπαίδευση, μιας αλλαγής παραδείγματος για την ελληνική κοινωνία, εν τέλει μιας ολιστικής μεταρρύθμισης που στόχο έχει να δείξει στους νέους μας και τις οικογένειές τους ότι υπάρχει και άλλος δρόμος προς την επαγγελματική καταξίωση, εκτός από εκείνον που για πολλά χρόνια φάνταζε μονόδρομος, δηλαδή τις πανεπιστημιακές σπουδές.
Η ρύθμιση περί ης ο λόγος αφορά στην ύπαρξη παράλληλου μηχανογραφικού δελτίου. Για πρώτη φορά, παρέχεται η δυνατότητα στους αποφοίτους Λυκείου να υποβάλουν δύο μηχανογραφικά δελτία: ένα για την εισαγωγή μέσω πανελλαδικών εξετάσεων σε ΑΕΙ και ένα για την εισαγωγή σε δημόσιο ΙΕΚ, με βάση τον βαθμό απολυτηρίου και άλλων κριτηρίων. Με λίγα λόγια, τα παιδιά που αποφοιτούν από το Λύκειο, πλέον, θα έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο εναλλακτικές διαδρομές: την ανώτατη εκπαίδευση και την αρχική επαγγελματική κατάρτιση.
Με αυτό τον τρόπο, φανερώνεται στους νέους ακόμα ένας δρόμος, πολύ καλά κρυμμένος έως σήμερα στην ελληνική πραγματικότητα της αποθέωσης των πανεπιστημιακών σπουδών, μια ακόμα διαδρομή που μπορεί να τους οδηγήσει σε μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία, τη διαδρομή της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης. Γιατί για πολλούς νέους, οι κλίσεις τους, οι δεξιότητες, οι προσωπικές τους προτιμήσεις συνάδουν περισσότερο με τις σπουδές που προσφέρονται στα ιδρύματα Επαγγελματικής Κατάρτισης, και μέσω αυτών των σπουδών θα έλθει η επαγγελματική καταξίωση, και ακόμα πιο σημαντικά, η προσωπική τους ολοκλήρωση.
Αναμφισβήτητα, ο νέος άνθρωπος, με το τέλος της σχολικής ζωής, καλείται να λάβει μία απόφαση δυσανάλογα σοβαρή σε σχέση με την ηλικία και, ενδεχομένως, τον βαθμό ωριμότητάς του. Στο κατώφλι της ενηλικίωσής του καλείται να κάνει μία αρχική επιλογή για την επαγγελματική σταδιοδρομία του. Έως σήμερα, σε αυτό το σημείο, για το εκπαιδευτικό σύστημα και, κυρίως, για τον ίδιο και την οικογένειά του, η επιλογή ήταν μία, και δεν ήταν άλλη από την εισαγωγή σε κάποιο πανεπιστημιακό τμήμα. Πλέον, οι επιλογές είναι περισσότερες και αναδεικνύονται από το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Και αυτός είναι ο λόγος που, κατά την άποψή μου, η εν λόγω ρύθμιση συνιστά μεταρρυθμιστική τομή. Η Πολιτεία οικοδομεί για τους νέους περισσότερες στέρεες και ποιοτικές επιλογές, περισσότερες εναλλακτικές διαδρομές. Και οι νέοι, με φρέσκο βλέμμα και δυναμισμό οδηγούνται στις επιλογές τους με βάση τις κλίσεις, τις δεξιότητες και τις πραγματικές προτιμήσεις τους.
Οι αλλαγές θέλουν χρόνο και υπομονή. Δεν τρέφω αυταπάτες ότι η ελληνική κοινωνία θα δεχτεί ευχάριστα αυτή την εναλλακτική επιλογή. Το ελληνικό όνειρο της πανεπιστημιακής μόρφωσης είναι για τα καλά εμποτισμένο στη νοοτροπία μας. Ωστόσο, καθώς η Πολιτεία φαίνεται να αντιλαμβάνεται και να ανταποκρίνεται στις ραγδαίες αλλαγές των καιρών, ελπίζω ότι και η κοινωνία μας θα ξυπνήσει γρήγορα από το όνειρο αυτό, πριν ο εφιάλτης της νεανικής ανεργίας, με όλα τα οδυνηρά του απότοκα, λάβει τη θέση του βίαια.
* Η Ιωάννα Λυτρίβη είναι PhD, Διευθύνουσα Σύμβουλος στον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ)
