Του Γιάννη Παντελάκη
Στη μήνυση της προέδρου του Αρείου Πάγου κατά του καθηγητή Σταύρου Τσακυράκη περικλείεται μια ολόκληρη παθογένεια της χώρας. Αυτή που θέλει τα πρόσωπα με ισχυρές θέσεις εξουσίας να εξαιρούνται από οποιαδήποτε κριτική, αυτή που επιχειρεί –και συχνά πετυχαίνει– να δημιουργεί ένα κλίμα φόβου που με τη σειρά του θα περιορίσει την οποιαδήποτε αντίδραση, αυτή που δείχνει ότι το αυταρχικό κράτος που χτίστηκε τις περασμένες δεκαετίες μπορεί να έχει συνέχεια. Ο περιορισμός της ελευθερίας ως κεντρικός στόχος είναι εδώ. Και επιδιώκεται να επεκταθεί.
Όσοι διάβασαν την κριτική του καθηγητή για μια ενέργεια της προέδρου ενδεχομένως να είχαν πολλά να πουν, να συμφωνήσουν ή να διαφωνήσουν, αλλά μάλλον από το μυαλό κανενός δεν θα πέρναγε η ιδέα πως χρησιμοποιήθηκαν ακραίες εκφράσεις που να δικαιολογούν μια μήνυση. Δεν το ισχυρίζομαι εγώ αυτό, που άλλωστε έχω περιορισμένες νομικές γνώσεις, το σημειώνουν στο κείμενο διαμαρτυρίας τους δεκατέσσερις καθηγητές συνταγματικού δικαίου. Οι οποίοι μάλιστα επισημαίνουν ότι, κατά την πάγια σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ασύγκριτα βαρύτερες εκφράσεις από τις λέξεις «αφελής» και «πολιτικάντης» που χρησιμοποίησε ο Τσακυράκης έχουν κριθεί ότι συνιστούν καθ'' όλα θεμιτή κριτική.
Ο λόγος, όμως, σ'' έναν καθηγητή ακόμα, τον Δημήτρη Χριστόπουλο, ο οποίος, σε ανάρτησή του, συνδέει την ενέργεια της προέδρου του Αρείου Πάγου με το αυταρχικό καθεστώς της γειτονικής Τουρκίας. Και όπως παρατηρεί με χαρακτηριστικό τρόπο: «Στο βάθος η κ.Θάνου, δεν είναι τόσο μόνη της οσο νομίζει. Ο πρόεδρος της Τουρκίας και λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων της γειτονιάς (και όχι μόνο) της συμπαρίσταται»! Εννοεί τις διώξεις που υφίστανται Τούρκοι πολίτες όταν εκφράζουν μια διαφορετική γνώμη κριτικής στην εξουσία.
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι με ισχυρό θεσμικό ρόλο, οι οποίοι πιστεύουν προφανώς πως ο ρόλος αυτός που κάποιοι τους έδωσαν αρκεί για να παραμένουν στο απόλυτο απυρόβλητο. Ακόμα και αν οι ίδιοι επιδίδονται στην έντονη πολιτικολογία και πράξη, κάτι εντυπωσιακά ασυνήθιστο για έναν τέτοιο ρόλο όπως ο συγκεκριμένος. Η κ. Θάνου στέλνει επιστολές για τα μνημόνια, το δημοψήφισμα κοκ. Προφανώς, παρότι ασυνήθιστο, δεν απαγορεύεται και ο καθένας μπορεί να κρίνει γι'' αυτές τις κινήσεις της. Η ίδια ωστόσο, με τη μήνυσή της κατά Τσακυράκη, απαγορεύει την κριτική για αυτές τις ασυνήθιστες πρωτοβουλίες της. Αυτό έκανε ο Τσακυράκης –κριτική– και γι'' αυτό τον μήνυσε.
Ο επιθετικός αυτός τρόπος αντίδρασής της φέρνει σε απεριόριστα δύσκολη θέση έναν κατώτερό της ιεραρχικά δικαστικό, που θα κληθεί να κρίνει την περαιτέρω τύχη της μήνυσης. Αυτό είναι ένα ατομικό πρόβλημα του συγκεκριμένου δικαστικού. Από αυτό, όμως, αναδεικνύεται και ένα απείρως σημαντικότερο που επισημαίνουν οι 14 καθηγητές: «Η ενέργεια της κ. Θάνου θέτει επί πλέον και ένα ζήτημα λειτουργίας του πολιτεύματος και του κράτους δικαίου. Διότι, προερχόμενη από εν ενεργεία Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, η μήνυσή της θέτει σε διακινδύνευση και αυτήν ακόμη την ελευθερία των δικαστών να διαμορφώσουν και διατυπώσουν αβίαστη κρίση, ακόμη και δικανική. Η διακινδύνευση αυτή καθίσταται ακόμη πιο έντονη ενόψει του ότι η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, σύμφωνα με διάταξη νόμου που ψηφίσθηκε όλως πρόσφατα, μπορεί μόνη να προβεί σε πειθαρχική δίωξη δικαστών».
Όποιοι σημειώνουν καιρό τώρα πως η χώρα οδεύει σε επικίνδυνα μονοπάτια φαίνεται πως δικαιώνονται…
