Του Θανάση Χειμωνά
Αν δεν είσαστε συγγραφέας το αρκτικόλεξο ΟΣΔΕΛ πιθανότατα δεν σας λέει τίποτα. Πρόκειται για τον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου. Έναν οργανισμό ο οποίος μεριμνά στο να αποδίδονται στους συγγραφείς τα δικαιώματα που προκύπτουν από τη διακίνηση των έργων τους μέσω φωτοτυπιών, ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, αναπαραγωγών στο ίντερνετ, για εκπαιδευτικούς σκοπούς κ.ο.κ. Δε μιλάμε για ιλιγγιώδη ποσά αλλά σίγουρα είναι μια κάποια ενίσχυση στον πολυταλαιπωρημένο συγγραφικό κλάδο. Ούτως ή άλλως πάντως, μιλάμε για κάτι αυτονόητο: Για το δικαίωμα του δημιουργού να αμείβεται για το έργο του.
Αυτό που ο κόσμος δεν γνωρίζει είναι πως ο συγγραφέας αποκομίζει μάξιμουμ το 15% από τις πωλήσεις κάθε βιβλίου του. Κάτι που σημαίνει πως μόνο οι σούπερ μπεστσελαράδες (όσοι είναι) μπορούν να τα βγάζουν πέρα οικονομικά σε μια χώρα της οποίας ο λαός απλώς δεν διαβάζει. Από τότε λοιπόν που ξέσπασε η κρίση και με το μέσο Έλληνα να δυσκολεύεται να εξασφαλίσει ακόμα και τα βασικά καταλαβαίνετε που έχουν πέσει οι πωλήσεις των βιβλίων. Πολλοί ιστορικοί εκδοτικοί οίκοι δε, βρίσκονται στο χείλος της καταστροφής χρωστώντας πληρωμές ετών στους συγγραφείς τους. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τα κάπιταλ κοντρόλ –«καρπός» της περήφανης διαπραγμάτευσης των τσιπροβαρουφάκηδων- αποτέλεσαν πραγματική ταφόπλακα για ολόκληρη τη βιβλιοπαραγωγή του 2015. Είχα την ατυχία να βγάλω βιβλίο εκείνη τη χρονιά και το γνωρίζω από πρώτο χέρι…
Αυτό τον καιρό λοιπόν διάλεξε το υπουργείο Πολιτισμού για να καταργήσει εν μέρει τον ΟΣΔΕΛ! Εξηγώ: Στο νομοσχέδιο για τη συλλογική διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή την Παρασκευή που μας πέρασε η κυβέρνηση (όπως άλλωστε συνηθίζει) έχωσε στη ζούλα δύο τροπολογίες. Σύμφωνα με την πρώτη, επιτρέπεται πλέον στα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αναπαράγουν και να διανέμουν ψηφιακά μέσω του διαδικτύου αποσπάσματα έργων και άρθρα εφημερίδων και περιοδικών χωρίς την άδεια των δημιουργών και χωρίς την παραμικρή αμοιβή. Η δεύτερη δε αναφέρει κατά λέξη: «Επιτρέπεται χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, ο δημόσιος δανεισμός έργων από τις βιβλιοθήκες των δημοσίων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων καθώς και από τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες που είναι μέλη του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών». Η απόφαση ισχύει για όλες τις βιβλιοθήκες της χώρας και έχει αναδρομική ισχύ από το 1993! Όλα αυτά φυσικά κόντρα σε κάθε κοινοτική οδηγία. Μια ακόμη αντιδημοκρατική και πραξικοπηματική απόφαση της ΠΦΑ κυβέρνησής μας.
Ουσιαστικά λοιπόν ο ΟΣΔΕΛ καταργείται στην πράξη καθώς η αμοιβή που θα εισπράττουν πλέον οι συγγραφείς ενδεχομένως να φτάσει σε μονοψήφιους αριθμούς. Όπως αναμενόταν, οι κινήσεις αυτές του ΥπΠο έχουν προκαλέσει την οργή όλων ανεξαιρέτως των φορέων στον χώρο του βιβλίου και βεβαίως των ίδιων των συγγραφέων. Η κοινή γνώμη ωστόσο ασχολείται με το αν το Ευγενίδειο είναι δημόσιο ή ιδιωτικό…
Γνωρίζω χρόνια την υπουργό Λυδία Κονιόρδου και θεωρώ δεδομένο πως αποκλείεται να ξύπνησε μια μέρα και να πήρε την απόφαση να εξαϋλώσει τις συγγραφικές αμοιβές. Πιστεύω πως η «δουλειά» έχει γίνει στη ζούλα από κάποιον υφιστάμενό της στο υπουργείο (είναι γνωστό πως η «αξιοκρατία» του ΣΥΡΙΖΑ έχει μπάσει στα υπουργεία τον κατιμά της ελληνικής κοινωνίας) ο οποίος και έδρασε για προσωπικούς λόγους. Το γιατί, άγνωστο. Ενδεχομένως κάποιο δικό του «deal». Ίσως ορισμένοι να θεώρησαν πως με αυτό τον τρόπο θα εξοικονομηθούν χρήματα τα οποία θα μπορέσουν να μεταφραστούν σε μισθούς για ακόμα περισσότερους «ημέτερους». Υπάρχει φυσικά και μια πιο «ρομαντική» εξήγηση: Το μένος του ΣΥΡΙΖΑ για τον συγγραφικό χώρο. Έχω γράψει και παλιότερα πως η Κουμουνδούρου δεν συγχώρεσε ποτέ στην πλειοψηφία των ελλήνων συγγραφέων το ότι (αντίθετα με τους υπόλοιπους καλλιτεχνικούς κύκλους) της γύρισε από την αρχή την πλάτη. Μέχρι τώρα ο πόλεμος σε βάρος των συγγραφέων είχε περιοριστεί στις συνεχείς επιθέσεις των payroll στο διαδίκτυο. Και τι δεν διαβάσαμε όλα αυτά τα χρόνια… Από το ότι είμαστε ρεμπεσκέδες που κωλοβαράμε όλη μέρα αντί να πιάσουμε μια τσάπα σαν τους «ανθρώπους του μόχθου» έως το ότι στηρίζουμε, λέει, το μνημόνιο επειδή η δουλειά μας είναι τέτοια που δεν γίνεται να απολυθούμε! Τώρα όμως η «κατάργηση» του ΟΣΔΕΛ αποτελεί μια πρώτης τάξης ευκαιρία για ουσιαστική «εκδίκηση». Τραβηγμένο; Πιθανότατα. Έχουμε ωστόσο δει πως αυτή η κυβέρνηση κινείται σε μέγιστο βαθμό εκδικητικά.
Το δια ταύτα είναι πως μόνο η φίλη Λυδία μπορεί να διορθώσει αυτήν την κραυγαλέα αδικία. Αναγνωρίζω φυσικά πως αν δεν είσαι «του κόμματος» είναι δύσκολο να τα βάλεις με το εμμονικό και ανήθικο τέρας που ονομάζεται ΣΥΡΙΖΑ. Ελπίζω τέλος αυτοί οι –ελάχιστοι- συνάδελφοι συγγραφείς που επέλεξαν να στηρίξουν τον Τσίπρα και την παρέα του, ενίοτε κάνοντας παντιέρα την «αριστεροσύνη» τους και απαξιώνοντας, έως και σε προσωπικό επίπεδο, όλους εμάς του υπόλοιπους να τα θυμηθούν όλα αυτά όταν θα πάνε να ξαναψηφίσουν. Όπως θα θυμόμαστε για πάντα όλοι εμείς την ελεεινή και υστερόβουλη συμπεριφορά τους.
