Το να δημιουργηθεί πολιτικό κόμμα από τη σάρκα του κυβερνητικού AKP, αποδεικνύεται δύσκολο εγχείρημα. Ο Ερντογάν εκλαμβάνει κάθε κίνηση ως άμεση απειλή. Και τέτοιες απειλές, όπως έχει δείξει στο παρελθόν, τις αντιμετωπίζει με ανελέητο τρόπο ώστε να αποτρέψει τον οποιονδήποτε από το να προσπαθήσει ξανά. Αυτό το ήξεραν οι ιδρυτές των δυο καινούργιων κομμάτων της Τουρκίας, αλλά μάλλον δεν φανταζόντουσαν πόσο σκληρά θα έπρεπε να παλέψουν ακόμα και για να ακουστεί η φωνή τους.
Πριν περίπου ένα χρόνο, ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου ίδρυσε το συντηρητικό κόμμα Gelecek, που σημαίνει «Μέλλον». Η δεύτερη ανταρσία ήρθε από τον πρώην τσάρο της οικονομίας του Ερντογάν, τον Αλί Μπαμπατζάν, που τον Μάρτιο του 2020 ίδρυσε το δικό του κόμμα, το Deva, επίσης κεντροδεξιό.
Σήμερα, και τα δυο νέα κόμματα δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν βία, απειλές, μιντιακό blackout και τεράστια υπονόμευση από τον Ερντογάν. Όταν ιδρύθηκαν, οι αναλυτές εκτιμούσαν ότι θα ήταν η σοβαρότερη πρόκληση που έχει αντιμετωπίσει ο Ερντογάν εκ των έσω. Ένα χρόνο μετά, οι δημοσκοπήσεις τους δίνουν κατά μ.ο. ένα 2% με 3%, αν και σημειώνουν ως και 5%.
Ακόμα, όμως, κι αυτό που έχουν καταφέρει, τα δυο κόμματα θεωρούν ότι το κάνουν ενάντια στις πιθανότητες, γιατί ο Ερντογάν βρίσκει πολλούς τρόπους να βάζει εμπόδια στους πρώην συμμάχους του.
Αξιωματούχοι του κόμματος του Νταβούτογλου λένε ότι άνθρωποι που θέλουν να προσχωρήσουν στο κόμμα, πολλοί από τους οποίους προέρχονται από τις τάξεις του AKP του Ερντογάν, έχουν απειληθεί πως αν πηδήξουν απ’ το καράβι θα χάσουν δουλειές ή επιχειρηματικά συμβόλαια. Όποιος φεύγει από το… μαντρί, έχει πρόβλημα. Όπως πέρυσι, όταν ο Ερντογάν έκλεισε με προεδρικό διάταγμα πανεπιστήμιο που είχε ιδρύσει ο Νταβούτογλου.
Ο Μεχμέτ Εμίν Εκμέν, αντιπρόεδρος του κόμματος Μπαμπατζάν, δηλώνει ότι υπάρχει ένα καθεστώς αποκλεισμού του κόμματός του από τα τουρκικά ΜΜΕ. Τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, άλλωστε, είναι η συντριπτική πλειοψηφία μετά την άλωση του Τύπου από τον Ερντογάν.
Πριν ένα μήνα, ο Σελτζούκ Οζντάγ, αντιπρόεδρος του κόμματος του Νταβούτογλου, δέχτηκε επίθεση από μια ομάδα αντρών με ρόπαλα και όπλο. Τον έδειραν άγρια, του έσπασαν το χέρι και τον τραυμάτισαν στο κεφάλι. Σύμφωνα με τον Οζντάγ, οι δράστες είχαν κατά πάσα πιθανότητα σχέση με το εθνικιστικό κόμμα (MHP), τους ακροδεξιούς εταίρους του κυβερνητικού συνασπισμού.
Το MHP αρνήθηκε την κατηγορία, αλλά ο Οζντάγ δήλωσε στους Financial Times ότι «Η κυβέρνηση βρίσκεται σε απελπισία. Αυτοί οι άνθρωποι φοβούνται την δημοκρατία, την διαφάνεια, φοβούνται να λογοδοτήσουν».
Ακόμα και μικρές απώλειες ψηφοφόρων από το AKP στις επόμενες εκλογές, που είναι προγραμματισμένες για το 2023, θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρόβλημα για τον Ερντογάν, που θα χρειαστεί να εξασφαλίσει τουλάχιστον το 50%.
Το προεδρικό σύστημα, που εκχωρεί τεράστιες εξουσίες στον Ερντογάν, θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει υπέρ των φρέσκων κομμάτων στις εκλογές. Αν κανένας δεν λάβει πάνω από το 50% των ψήφων, θα διεξαχθούν επαναληπτικές εκλογές. Τα μικρά κόμματα της αντιπολίτευσης θα μπορούσαν να κάνουν συμμαχίες και να δώσουν τη στήριξή τους σε έναν υποψήφιο.
Τα δυο καινούργια κόμματα έχουν, σύμφωνα με αναλυτές, ένα σημαντικό ρόλο στην αντιπολίτευση, παρά το ότι δεν αναμένεται να εξασφαλίσουν ποσοστά της τάξης του 10-15%. Δεν είναι εύκολο για έναν συντηρητικό ψηφοφόρο, που έχει απογοητευτεί από το AKP να ψηφίσει το αριστερόστροφο CHP, αλλά μπορεί κάλλιστα να ψηφίσει τον Νταβούτογλου ή τον Μπαμπατζάν, που είναι πιο κοντά στη δική του ιδεολογία.
Όσον αφορά το ποιος από τους δυο μπορεί να δημιουργήσει τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο για τον Ερντογάν, οι γνώμες διίστανται. Κάποιοι αναλυτές θεωρούν ότι ο Νταβούτογλου αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για τον Ερντογάν. Επειδή θα μπορούσε ένα πάρει ένα 5% στις εκλογές, πράγμα που θα τον καθιστούσε ρυθμιστή εξελίξεων.
Άλλοι, όπως ο επικεφαλής της τουρκικής εταιρίας δημοσκοπήσεων Metropoll, πιστεύουν ότι οι οικονομικοί μπελάδες της Τουρκίας καθιστούν μεγαλύτερη απειλή τον Μπαμπατζάν. Ο συγκεκριμένος «έτρεχε» την τουρκική οικονομία σε μια περίοδο με υψηλή ανάπτυξη κι ευημερία και εκτιμάται ότι έχει την δυνατότητα να κερδίσει ένα ευρύ φάσμα ψηφοφόρων.
Όπως και να' χει, το AKP του Ερντογάν είναι στην εξουσία για σχεδόν 20 χρόνια και πολύς κόσμος έχει μπουχτίσει. Ίσως να είναι έτοιμοι για κάτι άλλο. Υπάρχει, όμως; Ή, «επιτρέπεται» να υπάρχει;
