Ιστορική χαρακτηρίζει την πρόκληση για το Κίνημα Αλλαγής να αναλάβει την εκπροσώπηση του ευρύτερου κεντροαριστερού χώρου και να ενισχύσει την δυναμική του, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Φίλιππος Σαχινίδης. «Κάθε ημέρα που περνά γίνεται αντιληπτό ότι τον ρόλο αυτό δεν μπορεί να τον αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως ζητούμενο για το Κίνημα Αλλαγής σε αυτές τις συνθήκες είναι να κερδίσουμε τους πολίτες που μας γύρισαν την πλάτη τα προηγούμενα χρόνια αλλά και ένα σημαντικό τμήμα από τους νέους ψηφοφόρους», σημειώνει ο πρώην υπουργός.
Χαρακτηρίζει τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης ως την τελευταία ευκαιρία για την χώρα να μην κλωτσήσει την μπάλα, μιλά για τη δύσκολη δουλειά της παρουσίασης επεξεργασμένων προτάσεων που θα πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια, αλλά και για το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκοί πόροι δεν θα δοθούν εμπροσθοβαρώς, παρά σταδιακά, αρχής γενομένης από το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Στην λογική αυτή, ακριβώς επειδή το επόμενο δωδεκάμηνο θα είναι δύσκολο και είναι μάλλον απίθανο να αναπληρωθούν του χρόνου οι φετινές απώλειες στο ΑΕΠ, σημειώνει ότι πρέπει να παραταθεί η αναστολή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και το 2021.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:
- Μέχρι πρόσφατα η πολιτική συζήτηση περιστρέφονταν γύρω από το κατά πόσο ο ΣΥΡΙΖΑ θα απορροφήσει το ΚΙΝΑΛ. Τώρα ένα ερώτημα είναι τι θα κάνει το ΚΙΝΑΛ. Κατά πόσο αυτό μπορεί να εκμεταλλευτεί τις τελευταίες εξελίξεις για να ενισχύσει την δυναμική του. Ποια η γνώμη σας;
Στο Κίνημα Αλλαγής δεν χαιρόμαστε από τα όσα αποκαλύπτονται για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Επιβεβαιώνονται όμως όλα όσα λέγαμε τα προηγούμενα χρόνια για την αντιδημοκρατική αντίληψη που είχαν ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ για το κράτος. Σε συνθήκες κρίσης δεν προέταξαν την πρόοδο της χώρας και των πολιτών. Αγωνιούσαν μόνο πώς θα χτίσουν το δικό τους πελατειακό κράτος. Πώς θα προωθήσουν τα προσωπικά τους συμφέροντα. Εργαλειοποίησαν την εξουσία, παραβίασαν την αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Ο ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2015-2019 έχασε τη μάχη της πολιτικής. Προσπαθούσε να κρατηθεί με το επιχείρημα της ηθικής ανωτερότητας. Τώρα που αποκαλύπτεται ότι η ηθική ανωτερότητα δεν είναι προνομιακό πεδίο της αριστεράς ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σε πολιτικό αδιέξοδο.
Στο Κίνημα Αλλαγής συνειδητοποιούμε την ιστορική πρόκληση να αναλάβουμε την εκπροσώπηση της δημοκρατικής παράταξης. Κάθε ημέρα που περνά γίνεται αντιληπτό ότι το ρόλο αυτό δεν μπορεί να τον αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ. Η χώρα έχει ανάγκη από μια αξιόπιστη και υπεύθυνη προοδευτική αντιπολίτευση απέναντι στη ΝΔ η οποία προσπαθεί να διεμβολίσει το κέντρο.
Το ζητούμενο για το Κίνημα Αλλαγής σε αυτές τις συνθήκες είναι να κερδίσουμε τους πολίτες που μας γύρισαν την πλάτη τα προηγούμενα χρόνια αλλά και ένα σημαντικό τμήμα από τους νέους ψηφοφόρους. Στην κρίση του 2009 δώσαμε μάχη για να αποφύγουμε την κατάρρευση της χώρας. Ξέρουμε ότι πολλές επιλογές μας όταν ήμασταν στην κυβέρνηση ήταν πολύ δύσκολες για τους πολίτες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να τραυματιστούν σοβαρά οι σχέσεις μας με την κοινωνία και πολλοί ψηφοφόροι να μας γυρίσουν την πλάτη. Τώρα, κάνουμε μια υπεύθυνη αντιπολίτευση στη βάση αξιών και των αρχών μας. Καταθέτουμε προτάσεις και ζητούμε να αξιολογηθούν και να εφαρμοστούν. Δεν μας αποκαρδιώνουν οι δημοσκοπήσεις γιατί πιστεύουμε ότι τα αποτελέσματα των προσπαθειών μας θα φανούν στις εκλογές. Αν τελικά ενισχύσουμε σημαντικά τη θέση μας στις επόμενες εκλογές αυτό θα είναι για εμάς νίκη της πολιτικής και νίκη για την χώρα.
- Τα στοιχεία του προϋπολογισμού στο 5μηνο, δηλαδή το έλλειμμα των 7,5 δισ. και η βουτιά 14,5% στα έσοδα ήταν αναμενόμενη. Τι σας ανησυχεί ωστόσο από εδώ και πέρα;
Το έλλειμμα του 2020 θα είναι μεγάλο εξαιτίας των παρεμβάσεων για να μετριαστούν οι οικονομικές συνέπειες της κρίσης πανδημίας αλλά και των απωλειών στα φορολογικά έσοδα. Αυτό δεν δημιουργεί άμεσα προβλήματα στη χώρα μας. Γιατί στην ΕΕ αποφασίστηκε η αναστολή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ενώ η ΕΚΤ κάνει αποδεκτά τα ελληνικά ομόλογα στα προγράμματά της παρά το γεγονός ότι δεν έχουμε φτάσει ακόμη στην επενδυτική βαθμίδα.
Όμως όσο πιο μεγάλο είναι το έλλειμμα και όσο πιο μεγάλη είναι η ύφεση τόσο πιο μεγάλη θα είναι η επιβάρυνση στο λόγο δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ. Ήδη ο Υπουργός Οικονομικών υποχώρησε από την αρχική του θέση ότι με τα μέτρα της κυβέρνησης η ύφεση θα μετριαστεί στο 4,7%. Τώρα εκτιμά ότι η ύφεση θα φτάσει στο 8%. Προφανώς τα μέτρα που ανακοινώθηκαν ήταν περιορισμένης αποτελεσματικότητας και ας υποστήριζε μέχρι χθες το αντίθετο η κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση επέλεξε να μην καταφύγει στον ESM. Θέλει επίσης, όσο μπορεί, να δανειστεί σχετικά φθηνά από τις αγορές ώστε να αποφύγει να χρησιμοποιήσει τα ταμειακά διαθέσιμα. Αυτή η επιλογή της έδεσε τα χέρια σε ότι αφορά το μέγεθος της δημοσιονομικής παρέμβασης για τον μετριασμό της ύφεσης.
Το πρόβλημα λοιπόν για τη χώρα είναι πως θα ανακάμψει το ταχύτερο δυνατό έτσι ώστε ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ να εισέλθει σύντομα σε καθοδική πορεία. Για το λόγο αυτό θεωρώ ότι η κυβέρνηση πρέπει οπωσδήποτε να διαπραγματευτεί την παράταση στην αναστολή των Κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας. Ταυτόχρονα είναι αναγκαία η επιστράτευση κάθε διαθέσιμου πόρου στο υπόλοιπο του 2020 και το 2021 για να χρηματοδοτήσει έργα με τα οποία θα ανακάμψει η οικονομία.
- Τα πρώτα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης θα αρχίσουν να εκταμιεύονται, όπως είπε πρόσφατα και ο Επίτροπος Οικονομικών Π. Τζεντιλόνι, από το β’ εξάμηνο του 2021 και μετά. Άρα έχουμε μπροστά μας δώδεκα δύσκολους μήνες, σωστά; Τι πρέπει να γίνει στο ενδιάμεσο;
Οι επόμενοι μήνες θα είναι αρκετά δύσκολοι για εργαζόμενους και επιχειρήσεις. Όπως προκύπτει από έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ 1 στις 7 επιχειρήσεις κινδυνεύει να κλείσει. Η ανεργία σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις θα αυξηθεί σε επίπεδα μεταξύ 21%-26%. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης δεν θα έρθουν έγκαιρα στη χώρα για να συνεισφέρουν στην ανάκαμψη το 2021. Ο κύριος όγκος των επιχορηγήσεων που θα καταφέρουμε να εγκριθούν θα εκταμιευτούν στη διετία 2023-2024. Για αυτό είναι μάλλον απίθανο το 2021 να αναπληρωθούν οι απώλειες στο ΑΕΠ του 2020. Η μόνη διέξοδος για καλύτερη επίδοση το 2021 θα μπορούσε να έλθει από την απορρόφηση περισσότερων πόρων από το ΕΣΠΑ 2014-2020 για χρηματοδότηση έργων, από την προσέλκυση επενδύσεων σε ένα ιδιαίτερα δύσκολο περιβάλλον και από την αύξηση των εξαγωγών.
- Το ρωτώ γιατί είναι προφανές ότι σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία σαν αυτή, χρειάζονται και άμεσα μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές out of the box ούτως ώστε η οικονομία να “επιστρέψει”. Ποιες είναι αυτές που επείγουν;
Όλα τα προηγούμενα χρόνια καθυστέρησαν ή σε πολλές περιπτώσεις ακυρώθηκαν διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών. Σε μια περίοδο αναδιάρθρωσης της οικονομίας πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός ώστε να αποφύγουμε τη διαμόρφωση ολιγοπωλιακών ή μονοπωλιακών συνθηκών που θα επιβαρύνουν τον καταναλωτή και την οικονομία.
Οι πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις το επόμενο διάστημα είναι αυτές που θα οδηγήσουν σε ταχύτερη ψηφιοποίηση της οικονομίας και στην πράσινη οικονομία. Εξίσου σημαντικό είναι να προχωρήσουν οι αλλαγές ώστε να επιταχυνθεί η απονομή της δικαιοσύνης. Η παιδεία είναι ένα άλλος χώρος στο οποίο πρέπει να γίνουν αλλαγές. Η κρίση πανδημίας διαμορφώνει νέα δεδομένα και νέες ανάγκες στο χώρο της υγείας. Επομένως πρέπει να δούμε ποιες είναι οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν ώστε στο μέλλον να αποφύγουμε αν είναι δυνατόν ένα νέο lockdown. Όλα αυτά προϋποθέτουν δημόσιο διάλογο και συναινέσεις για να αποφύγουμε άγονες και αδιέξοδες αντιπαραθέσεις.
- Μιλάμε για το ΕΣΠΑ, ποια πρέπει όμως να είναι η μορφή του νέου ΕΣΠΑ; Δεν πρέπει να εστιάσει λιγότερο στο «πόσες» επιχειρήσεις θα πάρουν επιδότηση ή «πόση» θα είναι αυτή και περισσότερο στον «σκοπό» για τον οποίο θα την πάρουν;
Ας ξεκινήσουμε με μία πικρή διαπίστωση. Η χώρα στο παρελθόν πήρε πολλούς πόρους αλλά σε αρκετές περιπτώσεις κατέληξαν στη «μαύρη τρύπα». Πρυτάνευσε η λογική να τους απορροφήσουμε ως χώρα και να δοθούν με σε «φίλους» με πελατειακές λογικές. Έτσι, χάσαμε την ευκαιρία να χτίσουμε μια οικονομία ανταγωνιστική, εξωστρεφή και ισόρροπη.
Τώρα έχουμε μια τελευταία ευκαιρία να διορθώσουμε τα λάθη του παρελθόντος. Πολλοί στην κυβέρνηση πανηγυρίζουν πρόωρα για την εξασφάλιση αυτών των πόρων. Τίποτε όμως δεν είναι δεδομένο. Πρώτα θα πρέπει να δοθεί η μάχη στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου. Στη συνέχεια πρέπει να ετοιμαστεί το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης για να αντληθούν θα πρέπει να παρουσιάσουμε προτάσεις με δράσεις που θα πληρούν πολύ συγκεκριμένα κριτήρια. Θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τη στόχευση της ΕΕ για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, να ενισχύουν την προσπάθεια για περαιτέρω ψηφιοποίηση της οικονομίας και να κάνουν τις επιχειρήσεις ανθεκτικότερες όπως και την οικονομία ώστε σε ενδεχόμενο μελλοντικών κρίσεων να έχει μικρότερες απώλειες σε όρους χαμένου ΑΕΠ και θέσεων εργασίας.
Η κυβέρνηση επιπρόσθετα οφείλει να προτάξει την ανάγκη οι πόροι αυτοί να συνεισφέρουν στο μετασχηματισμό της οικονομίας μας ώστε να γίνει πιο εξωστρεφής, ανταγωνιστική και ισόρροπη ώστε να μην εξαρτάται υπερβολικά από μια οικονομική δραστηριότητα όπως για παράδειγμα ο τουρισμός.
Όλα αυτά αποτελούν μια πρωτοφανή πρόκληση για τη χώρα αλλά και για την κυβέρνηση. Οφείλει η κυβέρνηση της ΝΔ να καλέσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τους κοινωνικούς εταίρους για να διασφαλιστεί ότι αυτή τη φορά η χώρα δεν θα κλωτσήσει την μπάλα στην κερκίδα.
* Ο Φίλιππος Σαχινίδης είναι πρώην υπουργός Οικονομικών, μέλος του πολιτικού συμβουλίου του ΚΙΝΑΛ.
