Του Θανάση Διαμαντόπουλου*
«Δεν θα είμαι αντίγραφο» διαβεβαίωσε, άμα τη εκλογή της, η νέα ηγέτις της CDU, Ανεγκρέτ Κράμπ-Καρενμπάουερ. Περιττός κόπος η αποσαφήνιση.
Κανείς δεν μπορεί να αντιγράψει ή να αναπαραγάγει έναν μύθο. Και η κόρη του ανατολικογερμανού πάστορα, η οποία ακόμη κυβερνάει τη Γερμανία, στην πορεία έγινε μύθος. Για πολλούς λόγους: Ποδηγέτησε την –παραδοσιακά συντηρητική, καμία σχέση με τη Democracia Christiana- γερμανική χριστιανοδημοκρατία προς ένα πολιτικό στίγμα με έντονα κοινωνικό πρόσημο.
Παράλληλα έφτασε εξατομικευμένα να συμβολίζει το -δημοσιονομικά υπεύθυνο- δυτικό φιλελεύθερο κράτος (σε βαθμό που ημιτριτοκοσμικοί ηγέτες της ευρωπαϊκής περιφέρειας στο δικό της «go back» συμβολοποιούσαν την ήττα αυτού του μοντέλου)…
Και, βέβαια, υπήρξε η πρώτη μετά τον Φρ. Ρούσβλετ πολιτικός του δυτικού κόσμου που έφτασε τέσσερις συνεχόμενες φορές στην εξουσία –στην πρωθυπουργία η μοναδική γενικώς- μετά από ελεύθερες ανταγωνιστικές εκλογές. Κάτι που θα ήταν θαύμα ακόμη και αν δεν είχε γίνει με περίπου πλήρως αναλογικό εκλογικό σύστημα.
Αλλά η ΑΚΚ δεν μπορεί να είναι ίδια με την Μέρκελ, γιατί δεν θα έχει και την ίδια σχέση με το κόμμα της. Η CDU είναι από τα ελάχιστα εναπομένοντα μαζικά κόμματα που φύσει δεν είναι εύκολο να λειτουργούν προσωποκεντρικά (εφόσον ένας μύθος δεν γίνει ηγέτης τους ή ένας ηγέτης τους δεν γίνει μύθος).
Επιπρόσθετα η ομοσπονδιακή δομή της Γερμανίας -κατά προέκταση και των γερμανικών κομμάτων εξουσίας- περιορίζουν τα περιθώρια του ηγέτη τους να επιβάλλει την κατευθυντήρια κομματική γραμμή. Πέραν του ότι η γερμανική χριστιανοδημοκρατία στην Βαυαρία δεν ελέγχεται από την CDU. Επιπρόσθετα η γερμανίδα καγκελάριος ανέλαβε τα ηνία του κόμματος μια εποχή που η ιδέα της φιλελεύθερης και ενωμένης Ευρώπης ήταν ηγεμονική, ενώ τώρα καταρρέει.
Και μέχρι σήμερα η Γερμανία ήταν κυβερνήσιμη επειδή τα δύο ιστορικά φιλοευρωπαϊκά κόμματα ευθύνης κυριαρχούσαν. Και κυριαρχούσαν επειδή προ Μέρκελ –με εξαίρεση την περίοδο 1966-69- εναλλάσσονταν στις ευθύνες της εξουσίας, με αποτέλεσμα ο «ενδοσυστημικός δικομματισμός» να διαθέτει πάντα μια άφθαρτη εφεδρεία. Με την ακύρωση του δικομματισμού, όμως, λόγω της αποδυνάμωσης της Σοσιαλδημοκρατίας (αλλά και μιας απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου που επέτεινε την αναλογικότητα του εκλογικού συστήματος), οι τρεις από τις τέσσερις κυβερνητικές περίοδοι της Μέρκελ ήταν συγκυβερνήσεις των δύο ιστορικών κομμάτων. Με αποτέλεσμα, δια της κάρπωσης της δυσαρέσκειας που παράγει κάθε διακυβέρνηση, να ενισχυθούν οι αντισυστημικές δυνάμεις των άκρων.
Ενώ βέβαια οι «μεγάλοι συνασπισμοί» δεν θα μπορούν να αναπαράγονται επ' άπειρον. Ακόμη και ο παρών ίσως κλονισθεί στο εγγύς μέλλον: η ΑΚΚ αναλαμβάνει, επομένως, την ηγεσία ενός κόμματος εξουσίας τη στιγμή που η Γερμανία γίνεται εξαιρετικά δυσκυβέρνητη.
Τούτων λοιπόν δοθέντων η νέα ηγέτις της CDU θα προσπαθήσει πιθανότατα να ακολουθήσει μέχρις ενός σημείου την πολιτική φιλοσοφία της προκατόχου της, δίχως ωστόσο να αποκλείεται να σκληρύνει την γραμμή του κόμματος στο μεταναστευτικό.
Στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο είναι σχεδόν βέβαιο. Χωρίς παρά ταύτα, στην νέα εποχή των δαιμόνων και των τεράτων που πλέον ζούμε, να μπορεί να προεξοφληθεί πως η όποια σχετική σκλήρυνση επί του προκειμένου θα αναστείλει την ανοδική δυναμική της AfD. Αυτή, μάλλον αναπόφευκτη στην πραγματικότητα, θα τροφοδοτείται άλλωστε τόσο από τον γενικό κεντρώο αυτοπροσδιορισμό της ΑΚΚ όσο και από τον περίπου αναπόφευκτο καλπασμό της ΛεΠέν στην όμορη χώρα.
Σε κάθε περίπτωση όσον αφορά τα ελληνικά συμφέροντα πιστεύω πως όσο ισχυρότερη είναι, εσωκομματικά και εθνικά, η ηγεσία του ισχυρότερου κόμματος στη Γερμανία, τόσο μεγαλύτερα περιθώρια γενναιοδωρίας προς τη χώρα μας ή κατανόησης των ελληνικών ιδιαιτεροτήτων θα έχει. Και η ΑΚΚ ασφαλώς, για μεγάλο διάστημα τουλάχιστον, θα είναι πολύ λιγότερο ισχυρή από τη Μέρκελ…
* Ο Θανάσης Διαμαντόπουλος είναι Πολιτικός Επιστήμονας, ομοτ. Καθηγητής Πανεπιστημίου
Φωτογραφία: APImages
