Του Αλέξανδρου Σκούρα
Ο πρόεδρος της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, Μάκης Σπυράτος, έκανε αυτή την εβδομάδα κάτι που έπρεπε να είχε γίνει στις αρχές της δεκαετίας του 90, όταν ο πρωθυπουργός μας πρωταγωνιστούσε στις καταλήψεις και ανέβαινε την ιεραρχία της ΚΝΕ. Με αφορμή το περίφημο tweet του κ. Τσίπρα προς τον κ. Μητσοτάκη όπου του πρότεινε να διαβάσει Λατούς αντί για Χάγεκ και Φρίντμαν, ο κ. Σπυράτος (με τον οποίο μας συνδέει θεσμικά το ΚΕΦίΜ και προσωπική φιλία) έστειλε στον πρωθυπουργό δύο πολύ σημαντικά βιβλία που άφησαν το στίγμα τους στον 20ο αιώνα: Τον δρόμο προς τη δουλεία του Χάγεκ και το Καπιταλισμός και Ελευθερία του Φρίντμαν (και τα δύο από τις εκδόσεις Παπαδόπουλός).
Τα βιβλία που διαβάζουν οι πολιτικοί έχουν απρόσμενα μεγάλη σημασία. Ένας σημαντικός οικονομολόγος του 20ου αιώνα, ο λόρδος Κέυνς, σε ένα γνωστό απόφθεγμά του εντοπίζει την πιθανή λατρεία του πρωθυπουργού προς την αριστερή διανόηση: «Πρακτικοί άνθρωποι που θεωρούν τους εαυτούς τους απαλλαγμένους από κάθε διανοητική επιρροή, είναι συνήθως σκλάβοι κάποιου τελειωμένου οικονομολόγου. Οι παλαβοί με την εξουσία, που ακούν φωνές από το υπερπέραν, αντλούν την μανία τους από κάποιον κακογράφο ακαδημαϊκό του παρελθόντος». Μιας και οι δύο ισχυρότεροι πολιτικοί ηγέτες της χώρας μας αποφάσισαν να ανταλλάξουν πειράγματα στο twitter με ιδεολογικό περιεχόμενο, θα άξιζε τον κόπο να δούμε τις κυριότερες περιπτώσεις πολιτικών που εμπνεύστηκαν από τον Χάγεκ και τον Φρίντμαν καθώς και τα καμώματά τους.
Το θαύμα της Εσθονίας:
Αν υπάρχει ένας άνθρωπος που φέρει τεράστια ευθύνη για το οικονομικό θαύμα της Εσθονίας, αυτός είναι ο Μαρτ Λάαρ, ένας ιστορικός που στα 33 χρόνια του εκλέχθηκε το 1992 πρωθυπουργός της χώρας του. Ο Λάαρ, ερωτηθείς για το πως μπόρεσε να εφαρμόσει τόσο επιτυχημένες οικονομικές πολιτικές, απαντούσε ότι το μοναδικό βιβλίο οικονομικών που είχε διαβάσει μέχρι την εκλογή του ως πρωθυπουργός ήταν το “Free to Choose” του Φρίντμαν.
Το θαύμα της Πολωνίας:
Όσοι παρακολουθείτε τη στήλη, θα έχετε ήδη διαβάσει αρκετά για τον Πολωνό οικονομολόγο που έχτισε τις βάσεις για τη μετα-σοβιετική ανάπτυξη της χώρας του, Λέσεκ Μπαλσέροβιτς. Ο τ. υπουργός οικονομικών, κεντρικός τραπεζίτης και αναπ. πρωθυπουργός της Πολωνίας, ήταν μεγάλος θαυμαστής του Φρίντμαν (και του Χάγεκ). Σε επικήδειο άρθρο για τον Μίλτον Φρίντμαν στο project syndicate, ο Μπαλσέροβιτς έγραφε: «Οι σπουδαίοι κοινωνικοί διανοητές σχεδόν πάντα ξεκινούν ως αμφιλεγόμενες προσωπικότητες που κάποιοι τους θαυμάζουν και άλλοι τους περιφρονούν, μέχρι οι ριζοσπαστικές τους απόψεις να δικαιωθούν. Ο Μίλτον Φρίντμαν ήταν ένας γίγαντας ανάμεσα στους σύγχρονους κοινωνικούς διανοητές για τουλάχιστον δύο λόγους: πρώτον, επηρέασε καθοριστικά όχι μόνο την δική του επιστήμη – την οικονομική – αλλά και τις κοινωνικές επιστήμες γενικότερα. Δεύτερον, κρίνοντας από τα ιστορικά δεδομένα, η επιρροή του στην κοινή γνώμη και την οικονομική πολιτική βελτίωσε τις ζωές άπειρων ανθρώπων.»
Ο γκίπερ:
Ένας από τους μεγαλύτερους θαυμαστές του Χάγεκ ήταν ο Ρόναλντ Ρϊγκαν. Ερωτηθείς για το ποιοι πολιτικοί φιλόσοφοι επηρέασαν τη συμπεριφορά του ως ηγέτη, ο Ρίγκαν απάντησε «διαβάζω τις οικονομικές απόψεις του Χάγεκ και του Μίζες». Ο διάδοχος του, Τζορτζ Μπους, απέδωσε στον αυστριακό οικονομολόγο το Προεδρικό Βραβείο Ανδρείας, μία από τις δύο μεγαλύτερες τιμές που μπορεί να λάβει πολίτης από τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Ο «γκίπερ» ήταν εκείνος ο πρόεδρος που μέσα σε μία οκταετία ξεπέρασε μία τεράστια οικονομική κρίση, μείωσε τους φόρους για όλους τους αμερικανούς και οδήγησε τη Σοβιετική Ένωση και το ανατολικό μπλοκ στη χρεοκοπία. Καθόλου άσχημα θα έλεγε κανείς.
Οι δύο νομπελίστες των οποίων έργα έστειλε η Φιλελεύθερη Συμμαχία στον πρωθυπουργό, έχουν εκατομμύρια θαυμαστές σε ολόκληρο τον κόσμο. Η επιστημονική τους αναγνώριση είναι υψίστου είδους και ο σεβασμός που τους αποδίδουν ακόμα και οι αντίπαλοί τους είναι τεράστιος. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι οι ιδέες και οι απόψεις τους, όπου έχουν δοκιμαστεί, έχουν αποδώσει θετικά αποτελέσματα. Υπό αυτή την έννοια, κρυφή ελπίδα όλων μας θα έπρεπε να είναι το να διαβάσει ο πρωθυπουργός τα δώρα των φιλελεύθερων.
