Ο Φεβρουάριος του 1820 ήταν μια δύσκολη στιγμή για το Λονδίνο εκείνης της εποχής. Η Βιομηχανική επανάσταση είχε αρχίσει. Η κλωστοϋφαντουργία είχε αυξήσει τις θέσεις εργασίας κάνοντας τα βαμβακερά ρούχα προσιτά σε κάθε άνθρωπο, αλλά ο ανταγωνισμός ιδίως από την Αμερική που με τους σκλάβους είχε μπει στο παιχνίδι, είχε μειώσει τα μεροκάματα. Ο μέσος εργάτης ζούσε σε άθλιες παράγκες, υποσιτισμένος και έκαιγε λάδι φάλαινας για να φωτίσει τα σκοτεινά βράδια του. Οι απαισιόδοξοι της εποχής προειδοποιούσαν. Οι πόροι εξαντλούνται. Οι φάλαινες που μας δίνουν το λάδι τους εξαφανίζονται εξαιτίας του ανελέητου κυνηγιού τους. Το τέλος είναι κοντά.
Είχαν δίκιο. Αλλά κάπου εκεί είχαμε βρει το κάρβουνο. Και κάπου εκεί ξεκίνησαν οι πρώτες ατμομηχανές που έκαιγαν γαιάνθρακα. Και οι φάλαινες σώθηκαν γιατί φωτίζαμε πια τα σπίτια μας με μηχανές που έκαιγαν κάρβουνο. Και οι σκλάβοι απελευθερώθηκαν γιατί η ενέργεια ήταν φθηνή και δεν ήθελε πια ατελείωτα εργατικά χέρια. Οι απαισιόδοξοι είχαν δίκιο. Αλλά δεν υπολόγιζαν την εφευρετικότητα του ανθρώπου.
Αλλά και ο Φεβρουάριος του 1880 ήταν πολύ δύσκολος. Παρότι ο κόσμος έτρεχε ιλιγγιωδώς προς ένα καλύτερο μέλλον με την βιομηχανική επανάσταση να σαρώνει τα πάντα, μερικοί απαισιόδοξοι πάλι δεν ήταν ευχαριστημένοι. Τα αστικά κέντρα είχαν γεμίσει με κάρα που τα έσερναν άλογα και τα απορρίμματα των ζώων ήταν παντού. Μερικοί απαισιόδοξοι προειδοποιούσαν πως σε περίπου 70 χρόνια οι κοπριές των αλόγων στους δρόμους του Λονδίνου θα φτάνουν τα 3 μέτρα.
Είχαν δίκιο. Αλλά κάπου εκείνη τη στιγμή ο μικρός Henry Ford έπιανε δουλειά ως μαθητευόμενος μηχανικός. Και σε περίπου είκοσι χρόνια ξεκινούσε την παραγωγή του πρώτου αυτοκινήτου μαζικής παραγωγής. Και τα ζώα πια δεν χρειάζονταν για τις μετακινήσεις. Οι προβλέψεις ότι το 1950 οι πόλεις μας θα έχουν γεμίσει κοπριές ήταν σωστές. Αλλά τώρα πια φαίνονται αστείες.
Το 1950 θα μας έπνιγε ο υπερπληθυσμός. Οι πόροι θα ήταν ελάχιστοι καθώς η τεράστια αύξηση του Παγκόσμιου πληθυσμού θα έκανε τα τρόφιμα δυσεύρετα. Μέχρι το 2000 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα πέθαιναν από πείνα. Και είχαν δίκιο. Αλλά δεν υπολόγιζαν στον Norman Borlaug, έναν Αμερικανό γεωπόνο που έφερε με τις πρωτοποριακές διασταυρώσεις του την «Πράσινη επανάσταση». Αυτή τη στιγμή είμαστε 8 δις και παράγουμε τροφή για 10 δις ανθρώπων με γρήγορη τάση αύξησης.
Το 1992 στο Ρίο της Βραζιλίας οι ηγέτες όλου του κόσμου υπογράφουν ένα κείμενο που λέει αυτολεξεί «Η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με την διαιώνιση των ανισοτήτων, την επιδείνωση της φτώχειας, των ασθενειών και του αναλφαβητισμού». Από τότε έγινε ακριβώς το αντίθετο. Δισεκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν από τη φτώχεια, την ανέχεια και τον αναλφαβητισμό. Τα λοιμώδη νοσήματα χάρις στον εμβολιασμό και τα αντιβιοτικά βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση.
Η πυρηνική απειλή, η τρύπα του όζοντος, η έλλειψη πετρελαίου, ο καρκίνος, το AIDS, η νόσος των τρελών αγελάδων, ο ιός των υπολογιστών που θα τους αποσυντόνιζε το 2000. Τα θυμάστε όλα αυτά; Οι μεγαλύτεροι ναι.
Και τώρα ο κορονοϊός και η κλιματική αλλαγή. Οι απαισιόδοξοι περισσεύουν. Όπως είπε και η Greta Thunberg σε μια ομιλία της. «Δεν θέλω να ελπίζετε, θέλω να πανικοβληθείτε.» Όλοι την ξέρουμε. Γιατί είναι δημοφιλές να είσαι καταστροφολόγος. Πάντα ήταν. Οι αρχιερείς του τρόμου είχαν από την αρχαιότητα περίοπτη θέση στις κοινωνίες. Αντίθετα κανείς δεν ξέρει την Morgan Vague, μια επιστήμονα που βρήκε μια ενζυμική μέθοδο διάλυσης των πλαστικών.
Και είναι εύκολος ο πανικός.
Ο Charles Mackay είπε ότι οι άνθρωποι πανικοβάλλονται σε κοπάδια αλλά συνέρχονται σιγά-σιγά και ένας-ένας. Εύκολος ο πανικός, δύσκολη η ψυχραιμία.
Αλλά εδώ και χρόνια, μόλις ο άνθρωπος διαπιστώσει το πρόβλημα, θα το λύσει. Το έχει κάνει συνεχώς μέχρι σήμερα. Βασικά μόνο αυτό κάνει και τίποτα άλλο.
Οι καταστροφολόγοι όμως έχουν πάλι δίκιο.
Ούτως ή άλλως σε 5 δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα, η ζωή στην γη θα έχει τελειώσει, καθώς ο ήλιος θα μπει στο στάδιο του κόκκινου γίγαντα και θα λιώσει τη γη.
Αλλά είμαι σίγουρος πως μέχρι τότε θα έχει βρεθεί τρόπος να πηδήξουμε στον γειτονικό γαλαξία.
Έως τότε απολαύστε τη βόλτα. Η ζωή είναι μικρή για να μεμψιμοιρούμε. Και κάντε ότι κάνει ο άνθρωπος συνέχεια. Δημιουργεί και Νικάει.
