Η καταταλαιπωρημένη μεσαία τάξη

Τις προάλλες, ο κύριος Πολάκης έκανε, με την απαραίτητη βεβαίως ελευθεροστομία που τον διακρίνει, μια εύστοχη και ειλικρινή παραδοχή: Ότι η προηγούμενη κυβέρνηση έπληξε ασύμμετρα τη μεσαία τάξη (δεν το είπε έτσι ακριβώς, αλλά αυτό είναι το νόημα) κι αυτό ήταν ο κύριος λόγος της απώλειας της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Είναι παρήγορο να ακούγεται αυτή η θέση από τον ΣΥΡΙΖΑ, στελέχη του οποίου έχουν στο παρελθόν υποστηρίξει ότι η στοχοποίηση της μεσαίας τάξης αποτελούσε συνειδητή επιλογή της παράταξής τους.

Όμως η στοχοποίηση αυτή είναι σε μεγάλο βαθμό το λογικό ακόλουθο μιας ευρύτερης θεώρησης τόσο της αριστεράς όσο και ενός μέρους της συντηρητικής δεξιάς, ότι η οικονομία λειτουργεί ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος όπου ό,τι κερδίζει κάποιος αναγκαστικά θα πρέπει να το χάσει κάποιος άλλος.

Αν βλέπει κανείς έτσι την οικονομία, τότε ο μόνος τρόπος για να βοηθήσει τους πιο αδύνατους είναι να φορολογήσει τους έχοντες για να αναδιανείμει τα έσοδα στους μη έχοντες - τουλάχιστον αυτή είναι η αρχή του πράγματος. Επειδή όμως το “μεγάλο κεφάλαιο” είναι ιδιαίτερα ευέλικτο, συνήθως τη νύφη πληρώνει η μεσαία τάξη, δηλαδή χονδρικά τα νοικοκυριά που καταφέρνουν να εξυπηρετούν τις ανάγκες τους και να βάζουν έστω ένα μικρό ποσό στην άκρη από το εισόδημά τους.

Έτσι, δημιουργείται μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, γιατί η εφαρμογή αυτής της πολιτικής, από αριστερές αλλά όχι μόνο κυβερνήσεις, καθιστά την οικονομία παιχνίδι όχι απλώς μηδενικού, αλλά και αρνητικού αθροίσματος, όπου αντί οι φτωχότεροι να γλιτώνουν από την φτώχεια όχι μόνο εγκλωβίζονται σε έναν φαύλο κύκλο ανεπαρκών επιδομάτων, αλλά και ενισχύονται οι τάξεις τους από μέχρι πρότινος ανήκοντες στη μεσαία τάξη. 

Η φιλελεύθερη προσέγγιση στο πρόβλημα αυτό είναι προφανώς και ριζικά διαφορετική: Το βασικό εργαλείο για την έξοδο από τη φτώχεια είναι η ανάπτυξη, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας - με άλλα λόγια η ελευθερία στην οικονομία. Βεβαίως σε μια κοινωνία υπάρχουν συχνά και προβλήματα αποκλεισμού και περιθωριοποίησης που πρέπει να αντιμετωπίζονται, αλλά από καθαρά οικονομικής άποψης ο μόνος τρόπος να μετακινηθεί ο πληθυσμός μιας χώρας προς υψηλότερα οικονομικά κλιμάκια, από τη φτώχεια στη μεσαία τάξη κι από τη μεσαία τάξη στον πλούτο, είναι μέσω των πολιτικών εκείνων που βλέπουν την οικονομία ως παίγνιο δυνάμει θετικού αθροίσματος. Των πολιτικών εκείνων, με άλλα λόγια, που αντί να δίνουν έμφαση στην αναδιανομή, δίνουν έμφαση στη δημιουργία.

Ο κ. Πολάκης λοιπόν με την γλαφυρή του πρόσφατη παραδοχή έκανε το πρώτο από πολλά αναγκαία βήματα. Αλλά δεν θα φτάσει στο ευτυχές τέρμα, αν δεν δει κι εκείνος ότι αν ο μόνος ή ο κύριος τρόπος που έχει να προτείνει για την αντιμετώπιση της φτώχειας είναι τα επιδόματα, το αποτέλεσμα θα είναι δυστυχώς να παράγονται ολοένα και περισσότεροι φτωχοί στην κοινωνία μας.