Ο επί 12 χρόνια ανώτερος σύμβουλος και αναπληρωτής διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντέσμοντ Λάχμαν, μιλάει στο Liberal.gr για τη νέα κρίση που έχει ξεσπάσει στην Τουρκία μετά την αιφνίδια απομάκρυνση του διοικητή της κεντρικής τράπεζας της χώρας από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο άνθρωπος που προέβλεψε έγκαιρα την πτώχευση της Αργεντινής και θεωρείται ειδικός των αναδυόμενων αγορών, χαρακτηρίζει αλλοπρόσαλλες και ανεύθυνες τις πολιτικές που εφαρμόζει ο Ερντογάν, εκτιμώντας ότι ο Τούρκος πρόεδρος βρίσκεται πλέον σε πολύ δύσκολη θέση καθώς επίσης ότι η κατάσταση στη γειτονική μας χώρα θα χειροτερέψει.
Τα capital controls είναι μονόδρομος, σημειώνει, ο κ. Λάχμαν, εκτός και αν ο Τούρκος πρόεδρος κάνει μια νέα – ξεκάθαρη αυτή τη φορά- στροφή στην πολιτική που εφαρμόζει. Παράλληλα, ο ίδιος προειδοποιεί πως αν συνεχιστεί η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών στην Τουρκία δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο ο Ερντογάν να χάσει πανηγυρικά στις ερχόμενες εκλογές.
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Μαριόλη
- Κύριε Λάχμαν, παρακολουθείτε εδώ και πάρα πολλά χρόνια την πορεία της τουρκικής οικονομίας, επομένως γνωρίζετε καλά τόσο τις συνθήκες υπό τις οποίες αναπτυσσόταν με πολύ υψηλούς ρυθμούς όσο και τις αναταράξεις. Ποια είναι η γνώμη σας για τη νέα κρίση που έχει ξεσπάσει στην Τουρκία;
Ο κ. Ερντογάν επέλεξε να απολύσει τον ορθόδοξο διοικητή της κεντρικής τράπεζας σε μία πολύ κακή συγκυρία και να προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στις αγορές ότι θα προωθήσει στο εξής τις πολύ ανορθόδοξες πολιτικές του σε ό,τι αφορά τα επιτόκια. Και λέω ότι η συγκυρία είναι κακή διότι οι αποδόσεις των αμερικανικών κρατικών ομολόγων αυξάνονται συνεχώς και οι αγορές αρχίζουν και γίνονται λιγότερο συγχωρητικές απέναντι σε απερίσκεπτες οικονομικές πολιτικές των αναδυόμενων χωρών. Το γεγονός αυτό αναγκάζει τόσο τους εγχώριους όσο και τους ξένους επενδυτές να αποσύρουν την στήριξή τους και να βγάζουν τα χρήματά τους από την Τουρκία.
- Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι στο σημείο που έχει φτάσει η κατάσταση μετά από απανωτές κρίσεις και εξαΰλωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων, οι μοναδικές επιλογές του Ερντογάν είναι η προσφυγή στο ΔΝΤ ή η επιβολή capital controls. Όμως ο Τούρκος πρόεδρος αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη του ΔΝΤ. Τι θα πρέπει να περιμένουμε;
Η πολύ απότομη πτώση της τουρκικής λίρας από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η απόλυση του κεντρικού τραπεζίτη υποδεικνύει ότι βρισκόμαστε για μία ακόμη φορά σε μία πλήρη νομισματική κρίση και η κατάσταση θα γίνει πολύ χειρότερη προσεχώς, εκτός και αν υπάρξει ξεκάθαρη αλλαγή πολιτικής προκειμένου να αποκατασταθεί εν μέρει η αξιοπιστία αναφορικά με τις πολιτικές που εφαρμόζονται. Κι όμως, από τη στιγμή που είναι τόσο αλλοπρόσαλλος και ανεύθυνος στις οικονομικές πολιτικές που εφαρμόζει, η μοναδική αληθινή λύση για τον κ. Ερντογάν είναι να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για ένα οικονομικό πρόγραμμα που θα του εξασφαλίσει την «έξωθεν έγκριση» και θα του δώσει τη δυνατότητα να ανακτήσει τη χαμένη του αξιοπιστία. Παρ’ όλα αυτά, από τη στιγμή που είναι απίθανο να προχωρήσει σύντομα σε ένα βήμα με τόσο μεγάλο πολιτικό κόστος, αυτό που θα πρέπει να περιμένει κανείς είναι να γενικευθεί η κρίση με αποτέλεσμα να προσφύγει στη λύση των capital controls για να ανακοπούν οι εκροές κεφαλαίων.
- Ποια είναι η πιο πιθανή εξέλιξη των πραγμάτων από τη στιγμή που ο Τούρκος ηγέτης δείχνει να μην μπορεί να διασφαλίσει την οικονομική σταθερότητα;
Όσον αφορά την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η τρέχουσα κρίση, ίσως ο κ. Ερντογάν θα ήθελε να θυμηθεί αυτό που έλεγε ο κορυφαίος οικονομολόγος Ρούντι Ντόρνμπους για τις κρίσεις στις αναδυόμενες αγορές. «Παίρνουν περισσότερο χρόνο να ξεσπάσουν απ’ ότι θα περίμενες, αλλά όταν ξεσπούν εξελίσσονται πολύ ταχύτερα απ’ ότι θα μπορούσες να πιστέψεις ότι είναι δυνατό».
- Σε πρόσφατο άρθρο σας αναφέρετε πολύ εύστοχα ότι ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να εκβιάσει την τόνωση της ανάπτυξης, μειώνοντας τα επιτόκια και υποχρεώνοντας στην ουσία τις τράπεζες να δώσουν δάνεια χωρίς όρια. Πιστεύετε ότι κινδυνεύει πολιτικά;
Μία γενικευμένη κρίση είναι το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε ο κ. Ερντογάν στο δρόμο προς τις εκλογές, από τη στιγμή που μία τέτοια κρίση θα συνοδευόταν από αύξηση του πληθωρισμού και συρρίκνωση της οικονομίας. Η κακή διαχείριση της οικονομίας από τον κ. Ερντογάν τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει σε πτώση των ποσοστών του στις δημοσκοπήσεις. Αν συνεχίσει σε αυτό το μονοπάτι, δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να χάσει πανηγυρικά στις ερχόμενες εκλογές.
* Ο Ντέσμοντ Λάχμαν είναι έμπειρος οικονομολόγος, συγγραφέας οικονομικών βιβλίων και συνεργάτης του think tank American Enterprise Institute. Έχει διατελέσει ανώτερος σύμβουλος και αναπληρωτής διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου την περίοδο 1984-1996, επικεφαλής ανάλυσης της Salomon Smith Barney, βραχίονα επενδυτικής τραπεζικής της Citigroup από το 1996 έως το 2003, καθώς και καθηγητής στα πανεπιστήμια Johns Hopkins και Georgetown. Είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου στα Οικονομικά από το Πανεπιστήμιο του Cambridge.
