Κοιτάζοντας το αρχείο μου, θυμήθηκα τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, και ως ένα βαθμό προφητικές, συζητήσεις που είχαν γίνει το Μάιο του 2015, στο δηλαδή αποκορύφωμα της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, στο πλαίσιο του Έκτακτου Οικονομικού Συνεδρίου για την Ελλάδα που είχαν διοργανώσει τότε από κοινού το ΚΕΦίΜ, το Atlas Network, το Cato Institute, το Greek Liberties Monitor και το Ίδρυμα Friedrich Naumann.
Ανάμεσα λοιπόν στις συζητήσεις αυτές -οι ομιλητές περιελάμβαναν από τον νομπελίστα Thomas Sargent μέχρι τον τότε Υπουργό Οικονομικών Γιάννη Βαρουφάκη- ιδιαίτερη επικαιρότητα σήμερα έχει η απάντηση που έδωσε ο νυν Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε ερώτηση του Τάκη Μίχα για τον περιορισμό του μεγέθους του κράτους. Το νόημα της απάντησης του Πρωθυπουργού ήταν ότι το πού κατευθύνει το κράτος τις δαπάνες του είναι θέμα προτεραιοτήτων -και ως παράδειγμα είχε αναφέρει την επιλογή της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να προσλάβει καθαρίστριες αντί με τα χρήματα αυτά να προσλάβει νοσηλευτές και να ενισχύσει τις ΜΕΘ του δημόσιου συστήματος υγείας.
Η επικαιρότητα αυτής της αποστροφής είναι ότι ιδιαίτερα σήμερα αυτή τη σημασία των προτεραιοτήτων κινδυνεύουμε ξανά να την ξεχάσουμε. Στην όντως έκτακτη και κρίσιμη συγκυρία της πανδημίας οι κάνουλες των δημοσίων δαπανών έχουν ανοίξει για να αντιμετωπιστούν οι πρόσκαιρες επιπτώσεις τόσο στην πλευρά της προσφοράς, όσο και σ’ αυτή της ζήτησης. Όμως αυτή η έκτακτη πολιτική έχει συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, και σίγουρα δεν μπορεί να συνεχιστεί και μετά τη λήξη της κρίσης - άλλωστε, πλέον (και ευτυχώς) δεν διαθέτουμε τα μέσα για τεχνητή αύξηση της κρατικής απλοχεριάς, δηλαδή κυρίως τη δυνατότητα να τυπώσουμε χρήμα ή να δανειστούμε ανεξέλεγκτα.
Είναι γι’ αυτό ιδιαίτερα σημαντικό να αποφύγουμε με κάθε τρόπο την επιστροφή στην ψευδαίσθηση ότι υπάρχει κάπου δωρεάν χρήμα που καθιστά την εκπλήρωση όλων ανεξαιρέτως των κοινωνικών αιτημάτων απλώς και μόνο ζήτημα “πολιτικής βούλησης” (και συνεπώς, ισχυρής προσοδοθηρικής πίεσης προς τους εκάστοτε κλειδοκράτορες του κρατικού κορβανά).
Βεβαίως, η εγκράτεια στα δημοσιονομικά είναι δυσάρεστη σε σύγκριση με την απλοχεριά, αλλά η ανταμοιβή της συνετής αυτής στάσης είναι τα αποτελέσματα των σωστών προτεραιοτήτων στις ζωές μας. Φανταστείτε για παράδειγμα πόσο καλύτερα θα ήταν τα πράγματα αν ως κοινωνία ιεραρχούσαμε τις δαπάνες στην υγεία υψηλότερα από αυτές για την ικανοποίηση των πάμπολων προσοδοθηρικών αιτημάτων των τελευταίων δεκαετιών. Και αφού το φανταστείτε αυτό, σκεφτείτε και το πώς μπορούμε, έστω σήμερα, να ξεκινήσουμε να το κάνουμε πράξη.
