Από την στιγμή της ανακοίνωσης ότι ο Ντόναλντ Τραμπ διαγνώσθηκε θετικός στον κορονοϊό – ακόμα δεν περισσότερο μετά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο - οι εξελίξεις τρέχουν και κανένα άρθρο δεν μπορεί να τις προλάβει.
Κάθε εικασία για την εξέλιξη της υγείας του είναι ανέφικτη, όχι μόνο γιατί ο ιός συμπεριφέρεται διαφορετικά σε κάθε ασθενή αλλά και γιατί δεν είναι βέβαιο ότι διαθέτουμε την πλήρη κλινική εικόνα του προέδρου: οι ιατρικές ανακοινώσεις δημιουργούν μεγαλύτερη σύγχυση για την πραγματική κατάσταση της υγείας του, ενώ ο Λευκός Οίκος φαίνεται ότι ακολουθεί μια πολιτική και όχι ιατρική προσέγγιση στην ενημέρωση. Ο πρόεδρος ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου (74 ετών και υπέρβαρος) αλλά αναμφίβολα θα λάβει την καλύτερη δυνατή αγωγή.
Εξίσου αβέβαιες είναι και οι μεσοπρόθεσμες τουλάχιστον πολιτικές συνέπειες της ασθένειας. Κάποια συμπεράσματα για τις άμεσες τουλάχιστον πολιτικές συνέπειες μπορούν ωστόσο να αντληθούν: η ασθένεια άλλαξε ριζικά την προεκλογική ατζέντα.
- Αφενός εξαφάνισε το θέμα των φορολογικών δηλώσεων Τραμπ. Όταν οι New York Times που αποκάλυψαν και ανέδειξαν την φοροαποφυγή του Τραμπ βγαίνουν με πρωτοσέλιδο τίτλο «ο πρόεδρος ασθενεί», είναι εμφανές ότι το ζήτημα θα βγει από την προεκλογική συζήτηση, τουλάχιστον ως κεντρικό θέμα. Άλλωστε θεωρείται βάναυσο και σχεδόν ανάρμοστο να ασχολείσαι με τις φορολογικές ατασθαλίες ενός ανθρώπου την ώρα που η ζωή του κινδυνεύει.
- Αφετέρου σίγασε τη δυσαρέσκεια για την στάση του Τραμπ στο πρώτο προεδρικό debate ενώ ταυτόχρονα αποσοβεί αντίστοιχα προβλήματα εν όψει των επόμενων. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι το δεύτερο debate, στις 15 Οκτωβρίου, δεν θα γίνει. Ακόμα και αν η υγεία του βελτιωθεί, ο Τραμπ θα είναι ακόμα σε ανάρρωση, ενώ απίθανο είναι να γίνει και το τρίτο, στις 22 Οκτωβρίου. Η απουσία debate δεν αλλάζει ουσιαστικά την προεκλογική εκστρατεία αλλά σημαίνει ότι οι Αμερικανοί θα φτάσουν στις κάλπες χωρίς να έχουν ακούσει έναν ουσιαστικό διάλογο μεταξύ των δύο υποψηφίων για το όραμά τους για την χώρα τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Οι εκτιμήσεις για τις μεσοπρόθεσμες πολιτικές συνέπειες είναι ιδιαίτερα υποθετικές. Έχουν ήδη ξεκινήσει οι πολιτικές και συνταγματικές αναλύσεις για το ενδεχόμενο θανάτου του Τραμπ (ή και διασωλήνωσής του). Το παρόν άρθρο δεν εξετάζει το ενδεχόμενο αυτό αλλά επικεντρώνεται στις εξελίξεις με τον Τραμπ ως (επανακάμψαντα) υποψήφιο στις εκλογές που θα γίνουν σε ένα μήνα ακριβώς.
Εν πρώτοις, είναι αβέβαιο πώς η ασθένεια Τραμπ θα επηρεάσει την εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων. Μια ασθένεια είναι συσπειρωτική: σε κάνει πιο ευάλωτο και για αυτό περισσότερο ανθρώπινο και άρα, κατ’ αρχήν συμπαθέστερο, στους ψηφοφόρους, ενώ η υποθετική αποθεραπεία δείχνει ένα στιβαρό ηγέτη που κατόρθωσε να νικήσει έως και τον κορονοϊό. Από την άλλη, ο Τραμπ έχει οικοδομήσει το προφίλ του στην βάση μιας επιθετικής, «macho» ταυτότητας: η ασθένεια αδυνατίζει την εικόνα του άτρωτου και ατρόμητου ηγέτη που κυκλοφορεί χωρίς μάσκα ανάμεσα στους ψηφοφόρους του.
Προφανώς η ασθένεια και ακόμα περισσότερο η εισαγωγή του στο νοσοκομείο θα επηρεάσει σημαντικά το προεκλογικό πρόγραμμα του Τραμπ, ιδίως την παρουσία του σε διάφορες κρίσιμες πολιτείες. Ακόμα και σε μια γρήγορη ανάρρωση, είναι γνωστό πως ο ιός αφήνει μακρά κόπωση και εξάντληση: δεν είναι πιθανολογούμενο ότι ο Τραμπ θα μπορέσει να συνεχίσει μια ουσιαστική προεκλογική εκστρατεία.
Δεν είναι βέβαιο ωστόσο ότι τούτο θα έχει σημαντικές επιπτώσεις. Η καμπάνια των υποψηφίων φέτος δεν αποσκοπεί τόσο στο να προσεταιρισθούν τους αναποφάσιστους όσο στο να χαλυβδώσουν το φρόνημα των δικών τους ψηφοφόρων και ιδίως να τους αποτρέψει από την αποχή. Άλλωστε, ο αριθμός των αναποφάσιστων ψηφοφόρων είναι ιδιαίτερα μικρός στις φετινές εκλογές. Η πόλωση της αμερικανικής κοινωνίας έχει περιορίσει τον αριθμό αυτών που πραγματικά δεν ξέρουν τι θα ψηφίσουν. Η ασθένεια ενδεχομένως επηρεάζει περισσότερο την πρόθεση συμμετοχής στις εκλογές παρά την επιλογή του υποψηφίου από τους ψηφοφόρους και από αυτή την άποψη ευνοεί κάπως περισσότερο τον Τραμπ. Οι δικοί του ψηφοφόροι ίσως πεισμώσουν περισσότερο τώρα και αφήσουν κατά μέρος τις επιφυλάξεις για να υποστηρίξουν έναν πρόεδρο που βάλλεται από παντού: τα κατεστημένα μέσα ενημέρωσης, τον διεθνή παράγοντα και τώρα τον κορωνοϊό.
Ενδεχομένως μεγαλύτερες να είναι οι πολιτικές επιπτώσεις από το γεγονός ότι ο κορωνοϊός επηρεάζει και την λειτουργία της Γερουσίας. Δύο Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές, μέλη της Επιτροπής Δικαστικών Υποθέσεων (Judiciary Committee) της Γερουσίας, βγήκαν θετικοί στον ιό. Ο ένας μάλιστα, ο Γερουσιαστής Τίλλις της Βόρειας Καρολίνας, βρίσκεται σε προεκλογική εκστρατεία σε μια δύσκολη προσπάθεια επανεκλογής τους. Η Επιτροπή αυτή θα ξεκινήσει την ακρόαση για την έγκριση του διορισμού στο Ανώτατο Δικαστήριο της Amy Coney Barrett την επόμενη εβδομάδα και η ασθένεια των δύο γερουσιαστών δυσχεραίνει το ταχύτατο χρονοδιάγραμμα που είχε καταρτίσει η επικεφαλής των Ρεπουμπλικάνων στη Γερουσία Mitch McConnell. Ο διορισμός της συντηρητικού δικαστού αποτελεί πλέον το σημαντικότερο σημείο σύγκλισης όλων των Ρεπουμπλικάνων – και της εκλογικής τους βάσης. Η έξαρση της επιδημίας ενδέχεται να επηρεάσει και αυτό το γεγονός.
Όλα αυτά σε ένα προεκλογικό κλίμα όπου ήδη πάνω από δύο εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν ήδη ψηφίσει ταχυδρομικά για τις προεδρικές εκλογές (early voting) ενώ πάνω από 66 εκατομμύρια σε 26 πολιτείες έχουν ζητήσει να τους σταλούν ταχυδρομικά τα ψηφοδέλτια. Η αβεβαιότητα που ήδη χαρακτηρίζει τις εκλογές αυτές ενισχύεται από την εξέλιξη της υγείας του Ντόναλντ Τραμπ, κάτι που ανέδειξε και η πτώση του χρηματιστηρίου μόλις ανακοινώθηκε η ασθένειά του.
* Ο Γιάννης Παπαγεωργίου είναι Αναπληρωτής Καθηγητής - Συντονιστής ECTS στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.
