Liberal, όπως αριστεία. Ρετσινιά.

Της Maria Dawkinson

Μόλις αντίκρισα τον τίτλο, σκιάχτηκα. Είπα, τώρα τι θα με πουν οι φίλοι, αν γράφω εδώ; Εχθρό του λαού; Ένα με τα golden boys & girls και τους τραπεζίτες που εκμεταλλεύονται τους αναξιοπαθούντες και τους παίρνουν τα σπίτια, πετάγοντάς τους στους δρόμους; Θα πάω με τους γνωστούς τον τελευταίο καιρό ως φιλελέδες;

Στη συνέχεια εξεπλάγην με την επόμενη σκέψη. «Βρε λες να είναι μέχρι και προβοκατόρικο το όνομα», αναρωτήθηκα. Με τόση λαϊκή οργή έναντι του φιλελευθερισμού, μιας και η τρέχουσα έννοια του έχει αντιστραφεί 180 μοίρες (360 για κάποιους άλλους) και από πολύτιμη και επίπονη δυτική κατάκτηση, κατάντησε κατάρα και λαδιά για ένα νέο φιλολαϊκό πολιτικό και αξιακό σύστημα, όπως το υπό διαμόρφωση δικό μας;

Σε επόμενη φάση, προέκυψαν οι ουσιαστικές απορίες. Το όνομα liberal ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΑΚΟΜΑ στο διαδίκτυο; Θες να μου πεις ότι την ιστοσελίδα liberal.gr δεν την είχε διεκδικήσει κανείς μέχρι σήμερα, τόσα χρόνια τώρα; Ήταν στην Ελλάδα πάντα λέξη καταραμένη, σε μια χώρα που σκίζει τα ιμάτιά της για την κοινωνική ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα; Άνθρωποι σοβαροί δεν θέλησαν ή φοβήθηκαν τόσα χρόνια να ταυτιστούν με την έννοια αυτή, γιατί έχει μεταλλαχθεί σε ρετσινιά, όπως ακριβώς πρέπει να μεταλλαχθεί και η αριστεία, ή η αξιολόγηση;...

Τελικά πάει καιρός που η αγάπη για την ελευθερία (φιλελευθερισμός) έχει απαξιωθεί, μαραζώσει και σκεβρώσει. Η λέξη πλέον προκαλεί μόνο ενός είδους αρνητικό και αποκλειστικά πολιτικό-οικονομικό συνειρμό, εκείνον της ακραίας καπιταλιστικής καταπίεσης, της πολιτική θεωρίας της Άυν Ραντ, τις πρακτικές της Θάτσερ απέναντι στους ανθρακωρύχους, τον μιλιταριστικό επεκτατισμό του Μπους κλπ.

Η αγαπημένη χώρα έχει μια κλίση προς τα πρετ-α-πορτέ στερεότυπα και τη σλογκανοποίηση. Είναι πολύ πιο εύκολο από την κατ' ιδίαν ανάλυση και αποφυγή της ομογενοποίησης. Αυτό χρειάζεται ανοιχτό μυαλό, γνώση και πολλή σκέψη. Περιπλέκονται τα πράγματα. Τα σλόγκαν και τα συνθήματα είναι πάντα πιο εύχρηστα. Βολικά για όσους τα επαναλαμβάνουν, αλλά και για όσους τα εφευρίσκουν βέβαια, γιατί αποτελούν την ιδανική λαιμαριά για λαούς-υποζύγια. Στα δε απολυταρχικά καθεστώτα, είναι και ο μόνος πολιτικός λόγος. Δυνατός, εύπεπτος, σύντομος και με ρίμα, για να μπορεί να επαναλαμβάνεται μελωδικά από τον λαό. Έχουμε όλοι δει τα ανάλογα ντοκιμαντέρ...

Αν δεν καταλάβουμε ότι η ελεύθερη σκέψη, η ανάγκη για γνώση και η μετριοπάθεια είναι ο πραγματικός φιλελευθερισμός, χωρίς συναισθηματικούς κομπλεξισμούς, ταμπού και κατευθυνόμενες τυποποιήσεις σύμφωνες με προπαγανδιστικά πρότυπα, το σχολειό θα παραμένει πάντα κρυφό και η γνώση ρετσινιά.

Το ρητό του Ρήγα Φεραίου «όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά» (βλ. Διαφωτισμός, ρασιοναλισμός) έχει και πάλι μεγάλη αξία σήμερα, που η πραγματική αντίσταση έγκειται στην αμφισβήτηση των ετοιμοπαράδοτων στερεοτύπων και στο να υποστηρίζεις ανοιχτά τη γνώμη σου, χωρίς να φοβάσαι την «κοινή γνώμη», τους θεματοφύλακες της «αλήθειας» και τους μπράβους του «κοινού καλού» που χρησιμοποιούν για όπλο τους το θυμικό μας.