Από τον Κωνσταντίνο Βέργο*
Κατά τις τελευταίες ημέρες υπάρχει σημαντικός προβληματισμός και αγανάκτηση στην ελληνική κοινωνία για τις εξελίξεις στις ελληνικές τράπεζες. Λέγεται ότι, αφού ο φορολογούμενος πλήρωσε τεράστια ποσά επί έτη, τώρα οι τράπεζες ξεπουλιούνται σε ξένους. Ανταποκρίνεται όμως αυτός ο προβληματισμός στην πραγματικότητα ή αποτελεί μια θεωρία συνωμοσίας γεμάτη ανακρίβειες και ολίγη πολιτική γαρνιτούρα;
Κατ'' αρχήν κυριαρχεί η άποψη ότι οι τράπεζες έχουν προσφάτως καταληστευτεί από τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια με άδικους όρους μεταβίβασης μετοχών σε ξένους. Έπειτα, υπάρχει η άποψη ότι πρέπει να μεταβιβαστούν στο Δημόσιο, ώστε να διαχειριστεί τους πόρους τους. Πολλοί υπογραμμίζουν ότι οι προηγούμενες γιγαντιαίες ανακεφαλαιοποιήσεις, με λεφτά κυρίως των φορολογουμένων, χάθηκαν στην πορεία αναδιάρθρωσης του χρέους. Και τέλος υπάρχει η άποψη ότι οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να χαρίσουν τα σπίτια σε όσους χρωστάνε και να υπάρξει γενικώς μια νέα σεισάχθεια.
Εν ολίγοις, συνδυάζοντας τα πιο πάνω, υπάρχει διάχυτη η αντίληψη ότι οι τράπεζες έχουν τεράστια κρυμμένη υπεραξία, με βάση την οποία μπορούν να χαρίσουν τα χρέη σε όσους χρωστάνε (στεγαστικά δάνεια, δάνεια σε ελβετικά φράγκα κλπ), ενώ παράλληλα μεταβίβασαν κεφάλαια που δεν χρειάζονταν από τους πολίτες, πολίτες-φορολογούμενους ή πολίτες-μετόχους, και τα χάρισαν στους ξένους με την αναδιάρθρωση χρέους.
Δύσκολο σε ένα άρθρο να καλύψουμε όλα αυτά τα θέματα, και για αυτό θα εστιαστούμε στο ένα και το καυτό, το κατά πόσον οι κερδοσκόποι πράγματι κέρδισαν. Αν κέρδισαν, τότε πράγματι θα πρέπει να προβληματιστούμε. Κερδίζουμε, όταν διαθέτουμε κάτι που το αγοράσαμε σε χαμηλότερα επίπεδα και το πουλήσαμε ή το διαθέτουμε σε υψηλότερη τιμή. Αυτήν τη στιγμή το (ελληνικό!) Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, δηλαδή ένα «όχημα» που χρησιμοποιείται για να μεταβιβάζει ελληνική περιουσία στους ξένους δανειστές, αποτελεί τον κυρίαρχο μέτοχο στις τρεις από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες (Πειραιώς, Εθνική και Alpha). Αν οι ξένοι αυτοί κερδοσκόποι έχουν κερδίσει, τότε προφανώς το ταμείο αυτό θα έχει βγάλει τεράστιες υπεραξίες.
Ας δούμε την πραγματικότητα. Αυτό το Ταμείο έχει μέση τιμή κτήσης μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς 109,73 ΕΥΡΩ, με παρούσα τιμή τα 0,23 ΕΥΡΩ (0,227 για την ακρίβεια), δηλαδή έχει χάσει μόλις... 99,7% σε 2 περίπου έτη κτήσης αυτών των πολύτιμων μετοχών. Στην Εθνική έχει μέση τιμή κτήσης 42,03 ΕΥΡΩ και η τιμή τώρα είναι 0,33 ΕΥΡΩ, Άρα εκεί πήγε καλύτερα, χάνοντας μόλις 99,2%. Οι μετοχές που διαθέτει στην Alpha Bank αποκτήθηκαν με μέση τιμή κτήσης 22,38 ΕΥΡΩ και τώρα είναι 1,92, δηλαδή -91,2% θα λέγαμε ότι αυτή ήταν η καλύτερη απόδοση. Μήπως όμως κέρδισαν οι άλλοι κερδοσκόποι, που αγόρασαν μετοχές της Eurobank, της άλλης μεγάλης συστημικής τράπεζας που ξεπουλήθηκε στα ξένα κεφάλαια έναντι πινακίου φακής; Η Fairfax, που είναι ο βασικός ξένος μέτοχος της Eurobank, έχει μέση τιμή κτήσης 38,21 ΕΥΡΩ και η τιμή είναι τώρα 0,93, δηλαδή σε 1,5 έτος κτήσης έκανε την… αστρονομική απόδοση των -97,6%. Καθόλου άσχημο, να χάνεις 97,6% σε 1,5 χρόνο!
Ασφαλώς υπάρχουν πάρα πολλές παράμετροι στην εξίσωση κέρδους-ζημίας, αλλά η βασική παράμετρος, η οποία είναι τα κέρδη/υπεραξίες από μετοχές, δεν ισχύει, ενώ επίσης τα όποια δικαιώματα που υπήρξαν με warrants είναι ουσιαστικά μηδενικής αξίας, καθώς επιτρέπουν κτήση σε ουσιαστικά μη συμφέρουσες τιμές. Τα παραπάνω δείχνουν ότι, παρότι πρέπει να ασκούμε κριτική στην εξουσία και την απληστία των τραπεζών, η υπεραπλούστευση και οι γενικοί χαρακτηρισμοί περί κερδοσκόπων στην παρούσα φάση δεν έχουν ακόμη επαφή με την πραγματικότητα. Αν και εφόσον ποτέ οι τράπεζες επανέλθουν στα προηγούμενα επίπεδα τιμών, ευχής έργο, τότε και εμείς θα συμφωνήσουμε ότι υπήρξε όντως κερδοσκοπία.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
