Δεν τολμώ να σκεφτώ τι θα γίνει εάν το μοντέλο των Πρεσπών εφαρμοστεί στις σχέσεις μας με την Τουρκία ή έστω με την Αλβανία, υπογραμμίζει ο Αλέξανδρος Μαλλιάς, ένας από τους εμπειρότερους διπλωμάτες μας, εκφράζοντας παράλληλα την εκτίμηση ότι τα δεδομένα περιπλέκονται μετά τα αποτελέσματα των πρόσφατων δημοτικών εκλογών στην εξ ανατολών γείτονα, η οποία έχει ως μόνιμη επιδίωξη τη διχοτόμηση της Κύπρου.
Στη συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο», ο υποψήφιος της Ν.Δ. για την Ευρωβουλή σημειώνει με νόημα ότι ουδείς εκ των έντεκα υπουργών Εξωτερικών και επτά πρωθυπουργών που ασχολήθηκαν από το 1991 με το «Μακεδονικό», ούτε στιγμή σκέφτηκε να συμφωνήσει στην αναγνώριση μακεδονικής γλώσσας, ιθαγένειας-εθνικότητας.
Συνέντευξη στον Γαβριήλ Χ. Σερέτη
- Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες μιας νέας φάσης κλιμάκωσης της τουρκικής προκλητικότητας. Δεν ακυρώνει εν τοις πράγμασι τη «θετική ατζέντα» Τσίπρα, την ίδια την προσέγγιση κατευνασμού του Ερντογάν;
Όντως, οι καταδικαστέες τουρκικές προκλήσεις έχουν γνωρίσει επικίνδυνη κλιμάκωση τον τελευταίο καιρό. Δυστυχώς τα μηνύματα που εκπέμπει η κυβέρνηση και βουλευτές, αναμφίβολα προκαλούν προβληματισμό. Άλλο να ισχυρίζεται η Τουρκία ότι έχει δικαιώματα στο Αιγαίο και την Κύπρο και άλλο Έλληνες αρμόδιοι να σπεύδουν να αναγνωρίσουν ότι «η Τουρκία έχει δικαιώματα σε όλα τα ζητήματα που την αφορούν». Με τον τρόπο που διατυπώθηκαν πρόσφατα οι πρωτοφανείς ελληνικές θέσεις, η Άγκυρα μπορεί να τις παρερμηνεύσει ως εκ μέρους της Ελλάδος αποδοχή του δικαιώματός της να θέτει όλα τα ζητήματα. Η μη ορθή αυτή προσέγγιση υπονομεύει μια σταθερή εθνική θέση η οποία δέσμευε, παρά τις επιμέρους αποχρώσεις, όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις μετά τη μεταπολίτευση.
Ο διάλογος με την Τουρκία είναι σκόπιμος και εντέλει αναπόφευκτος, αλλά η κυβέρνηση, εκτός από τη βούληση του ελληνικού λαού περιφρόνησε την αντιπολίτευση, αφόρισε όλους όσοι ήσαν αντίθετοι ή έστω είχαν επιφυλάξεις για την αναγνώριση των συστατικών της μακεδονικής ταυτότητας (γλώσσα και ιθαγένεια-εθνικότητα). Δεν τολμώ να σκεφτώ τι θα γίνει εάν το μοντέλο των Πρεσπών εφαρμοστεί στις σχέσεις μας με την Τουρκία ή έστω με την Αλβανία. Προτιμώ να περιοριστώ σε αυτά.
- Φοβάστε επισημοποίηση της διχοτόμησης στην Κύπρο;
Η διχοτόμηση της Κύπρου είναι μόνιμη επιδίωξη της Τουρκίας. Αυτό επεδίωξε με την εισβολή. Η ανακήρυξη του ψευδοκράτους τον Νοέμβριο του 1983, αυτόν τον σκοπό υπηρετούσε. Δεν θα αποκλίνει του στόχου της. Βασική μας επιδίωξη πρέπει να είναι η υπογράμμιση ότι η ανοχή στην κατοχή του 40% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας από ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ (Τουρκία) υπονομεύει την αξιοπιστία του και την πολιτική των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της ρωσικής επέμβασης, κατοχής και προσάρτησης της Κριμαίας. Η πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών δεν είναι πολιτική αρχών.
Η ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ θα μπορούσε να αποτελέσει τον καταλύτη στο Κυπριακό. Το καλό σενάριο το οποίο επιθυμεί η Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελλάδα και ο λεγόμενος διεθνής παράγοντας είναι ο ενεργειακός πλούτος να αποτελέσει πολλαπλασιαστή διπλωματικών ευκαιριών και επιταχυντή λύσης. Ομως, με τη σημερινή τουλάχιστον Τουρκία και τις απόλυτα αρνητικές θέσεις της θεωρώ ότι αυτή η προοπτική δεν είναι ορατή. Τα πράγματα περιπλέκονται μετά το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών.
? Τι πήγε λάθος στις Πρέσπες; Αφήνει η Συμφωνία ανοιχτά ζητήματα, κι αν ναι, αυτά θα αμβλυνθούν ή θα οξυνθούν στο μέλλον;
Το θεμελιώδες λάθος της κυβέρνησης είναι ότι αγνόησαν ένα εθνικό αξίωμα. Για να δώσεις μια μάχη πρέπει να πιστεύεις στο δίκαιο των θέσεών σου. Το τρίπτυχο που προκύπτει από τις δηλώσεις κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών είναι ότι: α) το πρόβλημα το κληρονόμησε η κυβέρνηση από τις προηγούμενες, β) ήταν αποτέλεσμα κάποιων Ελλήνων εθνικιστών και γ) ότι όλοι οι προηγούμενοι ήσαν «ανίκανοι, δειλοί, φοβικοί, ακραίοι…». Δεν θέλω να θυμίσω ποιοι διετέλεσαν υπουργοί Εξωτερικών τα τελευταία 25 χρόνια για να μη γίνουν ενοχλητικές συγκρίσεις.
Από το 1991 έως τον Ιανουάριο του 2015, με το σύγχρονο Μακεδονικό ασχολήθηκαν έντεκα υπουργοί Εξωτερικών και επτά πρωθυπουργοί. Κανείς από αυτούς, ούτε μία στιγμή δεν σκέφτηκε να συμφωνήσει στην αναγνώριση μακεδονικής γλώσσας, ιθαγένειας-εθνικότητας.
Επιπλέον, τώρα ανακαλύπτουν το πρόβλημα που δημιούργησε η Συμφωνία των Πρεσπών και με τη μακεδονική ταυτότητα (εμπορικό σήμα, ονομασία μακεδονικός-μακεδονική) των προϊόντων; Η Συμφωνία αντί να λύσει το θέμα υπέρ των ελληνικών συμφερόντων, το παραπέμπει σε μία προβληματική διαδικασία. Αραγε, σήμερα έμαθαν ότι οι παραγωγοί/ εξαγωγείς επεξεργασμένων γεωργικών προϊόντων χρησιμοποιούν μόνο τις ονομασίες (Macedonian, Makedonsko) ή το σήμα «Made in Macedonia»; Ακόμα και στην περίπτωση που αλλάξει το τελευταίο, θα χρησιμοποιούνται οι επιθετικοί προσδιορισμοί. Το μόνο πεδίο το οποίο απομένει πλέον στην επόμενη κυβέρνηση να προσπαθήσει να κατοχυρώσει και να διασφαλίσει τα συμφέροντά μας είναι κατά την πορεία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις βρίσκονται και πάλι σε κρίσιμη καμπή, με τα Τίρανα, μεταξύ άλλων, να εντείνουν τη στρατηγική εναντίον της ελληνικής μειονότητας διά των απαλλοτριώσεων και των κατεδαφίσεων. Συμμερίζεστε το επιχείρημα ότι πρέπει να κλείσουμε τα ανοιχτά μέτωπα, προκειμένου να αφοσιωθούμε στην αντιμετώπιση της αναθεωρητικής Τουρκίας; Αν ναι, με ποιες... ανταποδοτικές χειρονομίες; Και, από την άλλη, πώς μπορεί να συνδυαστεί μια τέτοια πολιτική με την υποστήριξη του ελληνικού κράτους απέναντι στην εθνική μειονότητα στην Αλβανία, τη μόνη εκτός συνόρων συμπαγή ελληνική μειονότητα; Υποστήριξη που προσλαμβάνει τα χαρακτηριστικά του εθνικισμού, σύμφωνα με αρκετούς, όταν ο Ερντογάν «αλωνίζει» στις υποτιθέμενες «τουρκικές» μειονότητες;
Η μη λύση των εκκρεμοτήτων δεν αποτελεί την καλύτερη συνταγή. Ταυτόχρονα, μια βιαστική λύση που θα ερμηνευθεί και ως υποχώρησή μας από τη λεγόμενη εθνική γραμμή αποτελεί μια προβληματική λύση. Εδώ και πολλούς μήνες επισημαίνω ότι το επιχείρημα «κλείνουμε τα ζητήματα με Σκόπια και Τίρανα, για να επικεντρωθούμε στην Τουρκία» είναι ευάλωτο. Η Αλβανία ανέβασε τους τόνους και η Τουρκία κλιμάκωσε επιχειρησιακά τις προκλήσεις μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αρα;
Οι αντιδράσεις των Τιράνων δείχνουν ότι το περί πρόσθετης αξιοπιστίας μας μήνυμα δεν έχει περάσει βορείως της Κακκαβιάς. Η αυτοαναιρούμενη ελληνική στάση μετά τη δολοφονία του ομογενούς στους Βουλιαράτες ερμηνεύθηκε από τα Τίρανα ως αδυναμία. Είχα προειδοποιήσει τότε ότι το επόμενο χτύπημα των Τιράνων θα εκδηλωθεί στη Χιμάρα, καρδιά και κέντρο της ελληνικής εθνικής μειονότητας. Είναι απαράδεκτο, αρμόδια χείλη, δομές του κράτους και μέλη του ελληνικού κοινοβουλίου να παίρνουν αποστάσεις από εκείνους που διεκδικούν τα θεμελιώδη και στοιχειώδη δικαιώματά τους που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η κυβέρνηση πάσχει από κακή εκτίμηση των προθέσεων των Τιράνων και απουσία σχεδιασμού.
Ερωτώ: πότε είναι η τελευταία φορά που ο κ. πρωθυπουργός ή έστω ο κ. υπουργός Εξωτερικών συνάντησε τον πρόεδρο του Κόμματος της Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Βαγγέλη Ντούλε; Είναι το μόνο κόμμα που εκφράζει αυθεντικά και αποκλειστικά τη βούληση, την αγωνία εάν θέλετε και τις προσδοκίες της ελληνικής μειονότητας. Τι μήνυμα στέλνουμε στα Τίρανα;
Οι Αλβανοί πολιτικοί αντιλαμβάνονται μόνο τη σταθερή και συνεπή γλώσσα. Τα ελληνικά αντίμετρα αν υπάρχουν δεν μπορεί να εξαντλούνται μόνο στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αποτελεσματικό μέτρο είναι η εκ μέρους της Ελλάδος λήψη προσωποπαγών διοικητικών μέτρων για όλα τα πολιτικά και μη πρόσωπα του κρατικού μηχανισμού της Αλβανίας (από τα Τίρανα μέχρι τη Χιμάρα) που αποφασίζουν και εκτελούν το ξερίζωμα του ελληνισμού της.
- Η σημερινή Ευρώπη χαρακτηρίζεται από την άνοδο των νεοεθνικισμών, την ανισορροπία δυνάμεων, για αρκετούς και από την αλαζονεία, την αδράνεια και τον εφησυχασμό του πολιτικού προσωπικού. Εχει λόγο ύπαρξης η Ευρωπαϊκή Ένωση υπό τις παρούσες συνθήκες; Πώς μπορεί να ανασχεθεί το κύμα που θέτει σε θανάσιμο κίνδυνο το κοινό μας σπίτι;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση περνά τη μεγαλύτερη και βαθύτερη κρίση της. Κρίση ταυτότητας και θεσμικής δυσλειτουργίας. Έχουμε ουσιαστικές αποκλίσεις των κρατών-μελών σε σχέση με το κοινό συμφέρον, αλλά και τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες. Η μεγαλύτερη δύναμη περιλαμβάνεται στις απλές λέξεις, όπως: αλληλεγγύη, συμμετοχή, διαφάνεια, συνοχή, ανθρωπιά, δικαιοσύνη, εμπιστοσύνη. Αυτή την Ευρώπη αποζητούσαμε ως ασφαλές λιμάνι. Αυτή είναι η Ένωση που αποτέλεσε πόλο έλξης όλων των ευρωπαϊκών λαών γκρεμίζοντας το ιδεολογικό παραπέτασμα. Ο άνθρωπος, η αξία δηλαδή του κάθε πολίτη πρέπει να επιστρέψει στο κέντρο της πολιτικής. Η Ευρώπη πρέπει να γίνει και ηθική δύναμη. Οι ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου είναι ένα ορόσημο στον αναγκαίο αγώνα κατά του εθνολαϊκισμού, της πολιτικής δημαγωγίας, του πολιτικού ψεύδους και της πολιτικής ανοσίας.
Γνωρίζουμε τις εθνολαϊκιστικές και δημαγωγικές δυνάμεις στην Ελλάδα και στους εταίρους μας. Το καλοκαίρι του 2015 δώσαμε τον κορυφαίο αγώνα του συνταγματικού μας πατριωτισμού με το σύνθημα «Μένουμε στην Ευρώπη». Ησαν απέναντί μας.
- Ποια είναι η εκτίμηση ενός εμπειρότατου διπλωμάτη, που υπηρέτησε σε κρίσιμα πόστα και σε κρίσιμες περιόδους, για τη συνεννόηση, τουλάχιστον στα μεγάλα; Είναι εφικτή η περιπόθητη επανάσταση του αυτονόητου; Και ποιος είναι ο ρόλος του Κυριάκου Μητσοτάκη;
Η εθνική συνεννόηση αποτελεί θεμέλιο για την ανάκτηση της εθνικής μας ισχύος. Η Συμφωνία των Πρεσπών μάς οδήγησε σε έναν ασύμμετρο κοινωνικοπολιτικό διχασμό. Κλόνισε την εμπιστοσύνη της Ομογένειας στις ΗΠΑ, στον Καναδά και την Αυστραλία. Ο απόδημος Ελληνισμός ειδικά στις ΗΠΑ αποτελεί πολλαπλασιαστή της δύναμης της Ελλάδος.
Το πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας προβλέπει τη σύσταση Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας. Ο σχεδιασμός, η στρατηγική και η λήψη αποφάσεων πρέπει να στηρίζονται στην εμπειρία και τη γνώση. Όχι στον εγωκεντρισμό και τη ματαιοδοξία ή φιλοδοξία του ενός. Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, θα αξιοποιήσει όλα τα θεσμικά όργανα προκειμένου να αποκαταστήσει τη συνεννόηση και τη συναίνεση ως πυλώνες εθνικής ισχύος. Στην προσπάθεια αυτή είμαι στο πλευρό του.
*H συνέντευξη δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο στις 5 Απριλίου 2019.
