Της Μαίρης Βενέτη
Τα αρνητικά επιτόκια έχουν κριθεί ως μια αναγκαία επιλογή από την ΕΚΤ, έναντι να ανακοπεί η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης και να «γλυτώσουμε» τα χειρότερα.
Εντούτοις, ακόμα και ο Μάριο Ντράγκι σε ομιλία του τον προηγούμενο μήνα τόνισε την ανησυχία του για τις παρενέργειες των αρνητικών επιτοκίων, παρόλο που εξακολουθεί να πιστεύει ότι τη δεδομένη χρονική στιγμή είναι ένα «αναγκαίο» κακό.
Μια από τις πρώτες παρενέργειες των αρνητικών επιτοκίων είναι ότι στο χρηματοοικονομικό γίγνεσθαι η ανάληψη ολοένα και μεγαλύτερου ρίσκου για ολοένα και μικρότερη απόδοση τείνει να γίνει σχεδόν κανόνας.
Η τάση αυτή όμως δεν γίνεται να ακολουθηθεί από όλους, τουλάχιστον όχι στον ίδιο βαθμό.
Τα συνταξιοδοτικά ταμεία για παράδειγμα είναι ένας πρώτος κλάδος που υποφέρει από την έλλειψη αποδόσεων από τη στιγμή που οφείλει να εμμείνει σε πρώτης κλάσεως στοιχεία ενεργητικού.
Ήδη δύο από τα ισχυρότερα συνταξιοδοτικά συστήματα παγκοσμίως, έχουν εμφανίσει μια πρώτη «τεκτονική δραστηριότητα» εξαιτίας των αρνητικών επιτοκίων δανεισμού στην Ευρώπη.
Πιο συγκεκριμένα το ολλανδικό ABP, προέβη πρόσφατα στην αφοπλιστική ανακοίνωση ότι τα περιουσιακά στοιχεία του αξίας 459 δισ. ευρώ δεν επαρκούν για την κάλυψη των υποχρεώσεών του ύψους 504 δισ. ευρώ, καθότι το ποσοστό κάλυψης των υποχρεώσεων από τα περιουσιακά στοιχεία του ταμείου είναι πέριξ του 91%.
Το επίσης ολλανδικό συνταξιοδοτικό ταμείο PFZW, με περιουσιακά στοιχεία αξίας 238 δισ. ευρώ, ανακοίνωσε ότι ο συντελεστής κάλυψης των οφειλών του έφτανε στο τέλος του προηγούμενου τριμήνου στο 92,2%.
Στο σημείο αυτό να διευκρινίσουμε ότι οποιοδήποτε ποσοστό κάτω του 95% θεωρείται ανεπαρκές για την κάλυψη των υποχρεώσεων, σύμφωνα με τους συνταξιοδοτικούς κανόνες της χώρας, και συνεπώς κάπου εδώ αρχίζει η κουβέντα στην Ολλανδία γύρω από το πόσο απαραίτητη θα είναι στο άμεσο μέλλον μια περικοπή των συντάξεων.
To Reuters μάλιστα φιλοξένησε τις αφοπλιστικές δηλώσεις της προέδρου του ABP, της Κόριεν Βόρτμαν-Κόολ:
«Φαίνεται πως θα χρειαστεί να μειώσουμε τις συντάξεις το επόμενο έτος, ενώ δεν υπάρχουν καλές προοπτικές για τα χρόνια που ακολουθούν».
Πολλοί αποδίδουν την ευθύνη αποκλειστικά στην ΕΚΤ και στα αρνητικά επιτόκια καθώς τα συνταξιοδοτικά ταμεία παραδοσιακά επενδύουν σε κρατικά ομόλογα, τα οποία θεωρούνται ασφαλές καταφύγιο.
Εξαιτίας όμως των αρνητικών επιτοκίων που έχουν επιβληθεί στην Ευρώπη, τα συνταξιοδοτικά ταμεία δυσκολεύονται πλέον να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες αποδόσεις από τις επενδύσεις τους, με τις οποίες και καλύπτουν μεγάλο μέρος των υποχρεώσεών τους.
Βάσει μάλιστα του τρόπου με τον οποίο υπολογίζονται οι συντάξεις στην Ολλανδία προκύπτει ότι για κάθε 1% μείωση των επιτοκίων δανεισμού, ο λόγος ανάμεσα στα περιουσιακά στοιχεία και στις υποχρεώσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων μειώνεται κατά περίπου 12%. (σ.σ :Στον υπολογισμό αυτό έχει ληφθεί φυσικά υπόψιν το προσδόκιμο ζωής των συνταξιούχων καθώς και το ύψος της σύνταξης που ιδανικά θα τους αντιστοιχούσε).
Πολλοί Ολλανδοί συνταξιούχοι απολαμβάνουν αυτή τη στιγμή συντάξεις -αθροιστικά από ιδιωτικό και κρατικό φορέα– ισοδύναμες με τις αποδοχές που είχαν όσο εργάζονταν.
Ακόμη και με τις περικοπές ύψους 8% που αναμένεται να επιβληθούν από το 2020, οι συντάξεις τους θα παραμείνουν υψηλές σε σχέση με πολλές χώρες της Ευρώπης, αλλά και του υπόλοιπου κόσμου.
Άλλωστε τα συνταξιοδοτικά ταμεία τους έχουν αποθεματικά περί το 1,5 τρισ. ευρώ.
Τι θα γίνει όμως με χώρες που είναι σε πολύ δυσμενέστερη δημοσιονομική θέση και που τα συνταξιοδοτικά ταμεία τους όχι μόνο δεν διαθέτουν αποθεματικά, αλλά επιπλέον επιδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό γιατί τα έσοδα από εισφορές δεν επαρκούν;
*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή, ή προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερομένων προϊόντων.
Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται, βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δεν δίνεται ότι είναι ακριβείς ή πλήρεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
