Του Γιάννη Παντελάκη
Ένα τηλεοπτικό κανάλι –που δεν υπάρχει πια– έπαιρνε δάνεια από τις τράπεζες με εγγυήσεις διάφορες σειρές παιδικών κόμικς! Τον Μπομπ τον Σφουγγαράκη, τα στρουμφάκια ή κάτι ανάλογο. Σε κάποιες περιπτώσεις οι εγγυήσεις ήταν ακόμα και τηλεοπτικές σειρές που είχαν ήδη προβληθεί και είχαν σχεδόν μηδαμινή υπεραξία. Δόθηκαν δάνεια και χωρίς ούτε καν αυτές τις αστείες και προσχηματικές εγγυήσεις. Όταν έκλεισε το κανάλι, οι εργαζόμενοι και οι προμηθευτές δεν πήραν ούτε ένα ευρώ, όπως δεν πήραν και οι τράπεζες. Τα δάνεια αυτά τα πληρώσαμε εμείς με τις ανακεφαλαιοποιήσεις. Αυτοί που τα πήραν, απ'' όσο γνωρίζω, ζουν και βασιλεύουν. Όπως και αυτοί που τα έδωσαν. Όπως και οι διαμεσολαβητές.
Το παράδειγμα είναι ενδεικτικό του τρόπου με τον οποίο λειτουργούσε για αρκετά χρόνια το φαινόμενο της λεγόμενης διαπλοκής και το οποίο ορίζεται από το τρίγωνο: μιντιακή-πολιτική-οικονομική εξουσία. Οι τρεις αυτοί φορείς εξυπηρετούσαν ο ένας τον άλλο με αμοιβαία οφέλη. Όλοι έβγαιναν κερδισμένοι, χαμένοι συνήθως ήταν οι εργαζόμενοι και οι φορολογούμενοι. Και φυσικά οι πολίτες, η πληροφόρηση των οποίων πέρναγε από τα φίλτρα αυτών των τριών.
Την ώρα που γράφεται αυτό το σημείωμα, δεν έχει αρχίσει ακόμα η συζήτηση στη Βουλή σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων για τη διαφθορά και διαπλοκή. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητο να την λάβουμε υπόψη μας και ν'' ακούσουμε σχετικές καταγγελίες για το παρελθόν, ώστε να κατανοήσουμε δυο πράγματα: α) η διαπλοκή υπήρχε και είχε έντονα χαρακτηριστικά, όπως το προαναφερόμενο παράδειγμα μας δείχνει και το οποίο είναι ένα από τα εκατοντάδες β) το ζητούμενο δεν είναι μόνο να διαπιστωθεί η ευθύνη εκείνων που την ενίσχυαν. Αυτό είναι κάτι που όφειλε η κυβέρνηση να έχει κάνει εδώ και ένα χρόνο παραπέμποντας τις υποθέσεις στη δικαιοσύνη με ονόματα και καταστάσεις. Το ζητούμενο που παραμένει ζητούμενο είναι να δημιουργηθούν ή ενισχυθούν οι μηχανισμοί που θα αποτρέψουν την επανάληψη αυτών των φαινομένων.
Μπορώ να προβλέψω ότι η κυβέρνηση έχει πολλά στοιχεία να δώσει στη δημοσιότητα αναφορικά με το συγκεκριμένο θέμα. Στοιχεία που θα προκαλέσουν εντύπωση –γιατί πράγματι είναι εντυπωσιακά–, στοιχεία που θα αφήσουν πολλούς άφωνους, στοιχεία που θα ενισχύσουν τη βεβαιότητα ότι η χώρα αυτή πορεύτηκε για πολλά χρόνια μ'' έναν λάθος τρόπο ο οποίος αφορούσε στην ίδια την ποιότητα της δημοκρατίας. Εκείνο που δεν μπορώ να προβλέψω με μια σχετική έστω βεβαιότητα είναι αν η σημερινή κυβέρνηση θα κάνει τις κινήσεις που πρέπει ώστε να διασφαλίσει δυο πράγματα. Ότι δεν θα επαναληφθούν τα φαινόμενα και ότι θα ερευνηθούν σε βάθος οι ευθύνες για όσα συνέβησαν.
Η κυβέρνηση ήδη έχει περισσότερο από έναν χρόνο ζωής. Εκτός από τις φραστικές επιθέσεις περί διαπλοκής, δεν έχει κάνει τίποτα σε ο,τι αφορά τη δημιουργία μηχανισμών που θα αποτρέψουν την επανάληψη. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης για παράδειγμα, το οποίο σήμερα ουσιαστικά δεν λειτουργεί. Ο κυβερνητικός ισχυρισμός είναι πως αυτό συμβαίνει λόγω απροθυμίας της αντιπολίτευσης. Η αλήθεια είναι πως δεν λειτουργεί, γιατί ούτε η σημερινή εξουσία δεν θέλει ν'' αφήσει τη διαχείριση ενός τόσο σοβαρού θέματος (όπως η αδειοδότηση και η λειτουργία των τηλεοπτικών μέσων) σ'' ένα όργανο που δεν θα ελέγχει. Αν για παράδειγμα αύριο αλλάξει η μετοχική σύνθεση ενός τηλεοπτικού σταθμού (με την έξοδο ενός επιχειρηματία ή μιντιάρχη και την είσοδο ενός άλλου), δεν υπάρχει καμμία διασφάλιση κανονικής λειτουργίας. Αυτήν θα την εξασφάλισε μόνο ένα ανεξάρτητο και ενισχυμένο με εξουσίες όργανο.
Η καχυποψία για τις κυβερνητικές προθέσεις ενισχύεται και από ένα άλλο δεδομένο. Ότι πριν ακόμα κερδίσει την εξουσία, ο σημερινός πρωθυπουργός είχε μυστικές συναντήσεις με πανίσχυρους εκδότες τους οποίους σχεδόν την ίδια περίοδο κατήγγειλε. Ήδη έχει παραδεχτεί συναντήσεις με τον κ. Ψυχάρη, δεν έχει διαψεύσει συναντήσεις με τον κ. Μπόμπολα. Αν πίστευε όσα έλεγε, ότι δηλαδή θα πολεμήσει τη διαπλοκή, δεν βλέπω τον λόγο τέτοιων μυστικών συναντήσεων. Θα μπορούσαν να γίνονται και ν'' ανακοινώνονται, όπως συνέβη με τις επισκέψεις του κ. Τσίπρα σχεδόν σε όλα τα δημοσιογραφικά συγκροτήματα. Έπρεπε ωστόσο να αποκαλυφθούν από δημοσιεύματα για να τις πληροφορηθούμε. Επιπλέον, τα αμήχανα πρωτοσέλιδα κάποιων εφημερίδων στην προεκλογική περίοδο (άλλοτε ξαφνικά φιλικά, άλλοτε εχθρικά) έδειχναν ότι κάτι περίεργο συμβαίνει.
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως με τον τρόπο με τον οποίο θα δώσει τις νέες τηλεοπτικές άδειες θα εξασφαλιστεί η διαφάνεια. Δεν υπάρχει καμιά σχετική εγγύηση, αφού τις άδειες τελικά θα τις δώσει ο υπουργός. Και σίγουρα δεν υπάρχει ένας μηχανισμός που θα ελέγξει τη διαδικασία. Μακάρι να διαψευστώ, αλλά φοβάμαι πως σε κάποια χρόνια –καλά να είμαστε– θα μιλάμε πάλι για κάποια δάνεια που δόθηκαν με εγγύηση κάποια στρουμφάκια…
