Του Κωνσταντίνου Βέργου*
H Wall Street Journal, με εντυπωσιακό χτεσινό άρθρο της υποστηρίζει ότι η Ρωσική κολοσσιαία επενδυτική τράπεζα Vnesheconombank, γνωστή και ως VEB, οδεύει στο επόμενο διάστημα για χρεοκοπία. Αν αυτό συμβαίνει, αποτελεί την απόλυτη "γροθιά στο πρόσωπο" για την Ρωσική κυβέρνηση και τον Βλαδίμηρο Πούτιν, και σηματοδοτεί ευρύτερες οικονομικές εξελίξεις που θα μπορούσαν να σύρουν και την Ρωσία σύντομα στο ΔΝΤ! Συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο;
Κατ' αρχήν να τονίσουμε ότι η Wall Street Journal είναι μία από τις εγκυρότερες εφημερίδες στον κόσμο, αλλά παράλληλα, κατά πολλούς, είναι στρατευμένη στο πλευρό της ελίτ της Αμερικάνικης Wall Street, και ιδιαίτερα των μεγαλοτραπεζιτών των ΗΠΑ. Επομένως, οι ειδήσεις της, παρότι αναμφίβολα περιέχουν τον σπόρο της αλήθειας, είναι καλό να ''φιλτράρονται'', ώστε να δούμε αν είναι περισσότερο στα πλαίσια ''επικοινωνιακού πολέμου'' μεταξύ συμφερόντων, ή περισσότερο στα πλαίσια αντικειμενικής είδησης.
Η Ρωσική VEB, δεν είναι κάτι σαν την Εθνική Τράπεζα της Ρωσίας, καθώς δεν είναι εμπορική τράπεζα, αλλά κάτι σαν την παλιά γνωστή Ελληνική ΕΤΒΑ, δηλαδή χρηματοδοτεί σημαντικά έργα εταιριών με αναπτυξιακό κυρίως χαρακτήρα. Κτίρια, Γέφυρες, Εργοστάσια, Λιμάνια. Έργα που θα κάνουν τη Ρωσία ισχυρότερη. Παρότι, επομένως, η πιθανή κατάρρευση της δεν θα αγγίξει τις καταθέσεις του μέσου Ρώσου, θα μπορούσε να απειλήσει το ίδιο το Ρωσικό κράτος. Η , δε, διάσωση της, λόγω του μεγέθους της (5% του Ρωσικού ΑΕΠ!) θα μπορούσε να βουλιάξει το Ρωσικό κράτος. Η τράπεζα ανήκει στο Ρωσικό κράτος.
Όπως η Ελλάδα είχε μία περίοδο ραγδαίας ανάπτυξης μετά τα Ολυμπιακά έργα του 2004, έτσι και η Ρωσία, με τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς στο Σόχι της Ρωσίας το 2014 ωφελείται σημαντικά με όρους ανάπτυξης. Χώρες που έχουν κάνει Ολυμπιακούς αγώνες έχουν το λεγόμενο 'Olympic effect'. Έχουν μία, δηλαδή, μέση ετήσια υπερανάπτυξη του ΑΕΠ τους κατά 2% επί 5 έτη μετά τους Ολυμπιακούς, λόγω των σημαντικών επενδύσεων, όπως έγινε στην Ελλάδα το 2004-2008, αλλά και ξεκίνησε να γίνεται στη Ρωσία, που όντως ανακάμπτει γρήγορα από το 2014. Αλλά παράλληλα, οι χώρες αυτές (ή οι εταιρίες που χρηματοδοτούν τα έργα) συχνά κληρονομούν ένα σημαντικό ''χρέος'', από τη χρηματοδότηση των αγώνων αυτών! Στην περίπτωση των Ολυμπιακών της Ελλάδος, το χρέος πέρασε κυρίως στο Ελληνικό κράτος, αλλά στην περίπτωση της Ρωσίας πέρασε σε κάποιο βαθμό στην 'πλάτη' της VEB, της κολοσσιαίας αυτής αναπτυξιακής τράπεζας.
Στο παρελθόν η VEB χρηματοδοτούσε τα έργα της, κυρίως με έκδοση διεθνών ομολόγων, που όμως η κοντόφθαλμη εκδικητική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων δυτικών χωρών, στοχοποίησε προσπαθώντας να μπλοκάρουν. Παρά το ''μπλοκάρισμα'' η τράπεζα παρέμεινε ανεπηρέαστη. Φήμες για χρεοκοπία οδήγησαν σε πτώση των τιμών ομολόγων της Τράπεζας, και αντίστοιχη άνοδο επιτοκίου σε 8% στις αρχές Ιανουαρίου, αλλά οι τιμές Ομολόγων ομαλοποιήθηκαν σύντομα, από τον Μάρτιο, οδηγώντας στο προηγούμενο χαμηλό επιτόκιο 6%. Υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποιες από τις εταιρίες που χρηματοδοτήθηκαν και αδυνατούν να πληρώσουν, αλλά και περιουσιακά στοιχεία που κρατάει η εταιρία και χάνουν αξία οδηγούν σε σημαντικές ζημίες. Η Τράπεζα έχασε ήδη 250 δις Ρούβλια (4,5 δις δολάρια) το 2014, από τα 4 τρις περίπου που είναι τα περιουσιακά της στοιχεία. Στο πρώτο 9μηνο του 2015, προστέθηκαν άλλα 133 δις Ρούβλια χασούρες, δηλαδή 2 δις δολάρια χασούρες επιπλέον!
Εν ολίγοις, όσο περνάει ο χρόνος η εταιρία μετράει χασούρες. Τα κεφάλαια της εταιρίας από 580 δις Ρούβλια τον Δεκέμβριο του 2013, έφτασαν 378 δις Ρούβλια το Δεκέμβριο του 2014, και πλέον έφτασαν τα… 250 δις στο 9μηνο. Αν η Τράπεζα πούλαγε τα…ασημικά της (τις συμμετοχές της), θα άνοιγε άλλη μια… τρύπα 200 δις Ρουβλίων, μηδενίζοντας σχεδόν τα κεφάλαια, καθώς και οι συμμετοχές της έχουν χάσει αξία! Οτιδήποτε όμως κάτω από 8% των Κεφαλαίων της Τράπεζας, δηλαδή οτιδήποτε κάτω από 320 δις ρούβλια είναι ισοδύναμο με …πόρτα για χρεοκοπία, καθώς αυτό θεωρείται το ελάχιστο κεφαλαιακής επάρκειας! Η Ρωσική κυβέρνηση αποφάσισε ήδη να διασώσει την Τράπεζα με χρήματα των φορολουμένων (bail-out), δίνοντας 150 δις Ρουβλια (2,2 δις δολάρια). Όμως αυτά τα χρήματα είναι μόνο τα… μισά από όσα ελάχιστα θα χρειαστεί η Τράπεζα φέτος (300 δις περίπου ρούβλια= 4,4 δις δολάρια) ως το τέλος του 2016! Όμως, αν η Ρωσική κυβέρνηση δαπανήσει συνολικά οτιδήποτε πέραν από 900 δις ρούβλια, ξεπερνάει το δημοσιονομικό στόχο (3% του ΑΕΠ) που έχει να περιορίσει το δικό της ήδη αυξημένο έλλειμα!
Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία μπορεί ακόμη να καλύψει μια επιπλέον αύξηση, αλλά επιπλέον χρηματοδότηση στέλνει τη Ρωσία κοντύτερα στην ανάγκη να τυπώσει χρήμα για να καλύψει τρύπες, ή στην αγκαλιά του ΔΝΤ. Και πολύ φοβόμαστε ότι αν η παγκόσμια οικονομία χειροτερεύσει απότομα, όπως δείχνει ότι πάει, η Ρωσία πράγματι κινδυνεύει είτε να υποχρεωθεί να τυπώσει πληθωριστικό χρήμα (υποτίμηση του νομίσματος) ή να… χτυπήσει, στο τέλος του 2016, την πόρτα του ΔΝΤ…
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
