Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Εάν υπάρχει μία χώρα στην οποία ο καπιταλισμός είναι πιο ανεπτυγμένος στην Ευρώπη, αυτή είναι η Μεγάλη Βρετανία. Με όλα τα υπέρ και τα κατά, με «θεούς και δαίμονες» μαζί! Η Μεγάλη Βρετανία διαθέτει τα δικά της «πλυντήρια» μαύρου χρήματος, το Λονδίνο, όπου γίνεται το ξέπλυμα χρήματος στα ακίνητα και το χρηματιστήριο, αλλά και τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους (British Virgin Islands), τα εξωτικά αυτά νησιά όπου ιδρύονται το… 60% των υπεράκτιων εταιρειών που φοροαποφεύγουν παγκοσμίως (στον Παναμά είναι μόνο το 20%)!
Αν και το μεγαλύτερο χρηματιστήριο είναι εκείνο της Νέας Υόρκης, το Λονδίνο είναι εκείνο που διαθέτει σήμερα, όχι τυχαία, το μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό κέντρο παγκοσμίως, όπου βρίσκονται τα 2/3 των παγκόσμιων κεφαλαίων, καθώς εκεί γίνονταν ιστορικά οι σημαντικότερες χρηματιστηριακές συναλλαγές από το 1773 (μετακινήθηκαν ιστορικά εκεί, από τη Γένοβα όπου ξεκίνησαν forward contracts τον 12ο και το Άμστερνταμ, όπου το πρώτο χρηματιστήριο το 1610)!
Από το Λονδίνο μαζεύτηκαν ιστορικά τα κεφάλαια με τα οποία φτιάχτηκαν οι μεγαλύτερες βιομηχανικές και εμπορικές εταιρείες του κόσμου από ίδρυσης του καπιταλισμού! Η επιχειρηματική και χρηματιστηριακή πρωτοπορία της Αγγλίας ακόμη και σήμερα είναι ο λόγος που οι Ευρωπαίοι (στην Ηπειρωτική Ευρώπη, για να είμαστε ακριβείς), και σπανιότερα οι Αμερικανοί, νομοθέτες παρακολουθούν προσεκτικά τις τάσεις στην Αγγλία για να προσαρμόσουν τη δική τους νομοθεσία. Υπό αυτήν την έννοια, κάθε αλλαγή στην αγγλική νομοθεσία για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής όχι απλά παρατηρείται, αλλά «αντιγράφεται» στην Ε.Ε. Προχτές, μόλις δύο εβδομάδες δηλαδή από τη δημοσίευση των Panama Papers, η νομοθεσία στη Βρετανία σε ό,τι αφορά τη φοροδιαφυγή αλλάζει! Και αλλάζει δραματικά!
Ως τώρα οι υπάλληλοι στις γιγαντιαίες πολυεθνικές εταιρίες έπαιζαν «την κολοκυθιά» στη φοροδιαφυγή, προωθώντας ανήθικες πρακτικές φοροδιαφυγής, ατιμώρητοι. Τώρα η «κολοκυθιά» καίει και τους δύο, και μαζί με αυτούς και τους τραπεζίτες που βοηθάνε ή συμβουλεύουν!
Το κείμενο διαβούλευσης της αγγλικής κυβέρνησης (17/4/2016) με τίτλο «φοροδιαφυγή» («tax evasion») καθορίζει τη φοροδιαφυγή ως έγκλημα, και ορίζονται τρεις κατηγορίες προσώπων και εταιρειών που θα διώκονται ως εγκληματίες. Όχι μόνο τα πρόσωπα και οι εταιρείες, αλλά και οι αντιπρόσωποι αλλά και κάθε εταιρεία και στελέχη αυτής που δεν τους απέτρεψαν. Ορισμός που αγγίζει πλέον ξεκάθαρα και για πρώτη φορά με την έννοια της εγκληματικής πράξης, τα τραπεζικά στελέχη.
Επιπλέον, η τσιμπίδα αγγίζει τις πολυεθνικές εταιρείες και τα στελέχη τους! Αν υπάλληλος αυτών εμπλέκεται σε φοροδιαφυγή, εφόσον ο κανονισμός της εταιρείας δεν απαγόρευε τη φοροδιαφυγή, διώκεται η εταιρεία! Αν βέβαια υπήρχε κανονισμός στην εταιρεία για αποφυγή φοροδιαφυγής και τον παρέβη ο υπάλληλος, διώκεται ο υπάλληλος. Επίσης απάτη δεν είναι μόνο η φοροδιαφυγή, αλλά και το να «κάνει τα στραβά μάτια» κάποιος στη φοροδιαφυγή. Φοροδιαφυγή, επίσης, δεν θα είναι πλέον ότι θεωρείται στη γεωγραφική περιοχή που διεξάγεται η πράξη, αλλά σύμφωνα με τον νόμο ακόμη και σε ένα γεωγραφικό τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου! Δηλαδή αν κάτι στο νησί του Μαν δεν θεωρείται φοροδιαφυγή, αλλά στην Αγγλία θεωρείται, σύμφωνα με τον νόμο θα θεωρείται φοροδιαφυγή! Επίσης θα διώκεται και όποιος υποβοηθά, υποκινεί ή παρέχει συμβουλές προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ επίσης θα διώκεται και όποιος διαπράττει φοροδιαφυγή με βάση τους νόμους άλλης χώρας.
Να σημειώσουμε ότι δεν υπάρχουν όρια ποινών με βάση τη νέα αυτή νομοθεσία που προωθείται.
Ουσιαστικά οι αποκαλύψεις των Panama Papers φαίνεται πλέον να αλλάζουν το τοπίο και η αποφασιστικότητα της αμερικάνικης κυβέρνησης να «συρρικνώσει» τους φορολογικούς παραδείσους και να «μαζέψει» το όργιο φοροδιαφυγής πιάνει τόπο και σπρώχνει τις εξελίξεις σε όλο τον κόσμο, όπως ακριβώς είχαμε εκτιμήσει πριν δέκα ημέρες! Να σημειώσουμε ότι και η Γερμανία υποχρεώνεται, κάτω από την πίεση των αποκαλύψεων – τσουνάμι, να προβεί σε αλλαγή και της δικής της νομοθεσίας και σε ισχύ θα μπει από 1/1/2017 η ανταλλαγή πληροφοριών για φοροδιαφυγή.
Σε μία εποχή όπου τα κράτη έχουν χρεωθεί παγκόσμια και είναι έτοιμα να χρεοκοπήσουν, ενώ τα 2/3 των κεφαλαίων είναι σε χέρια αφορολόγητων κερδοσκόπων με λογική «καπιταλισμου-καζίνο» αντί «ανάπτυξης για κέρδη», η αποκάλυψη των Panama Papers είναι πλέον ο «καταλύτης» που οδηγεί, σε συνδυασμό με την αμερικάνικη και αγγλική αποφασιστικότητα, σε επανεκκίνηση του συστήματος! Ο νέος βρετανικός νόμος είναι εκρηκτική εξέλιξη και, καθώς στη Βρετανία βρίσκονται τα 2/3 των παγκόσμιων κεφαλαίων, είναι ένδειξη ότι ο καταλύτης αυτός έβαλε τη μηχανή μπροστά…!
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
