Καλοκαίρι του 2018: Ένας υπέργηρος συνταξιούχος αρεοπαγίτης, μισάνθρωπος και δύσμορφος, αποφασίζει να αφηγηθεί τις μνήμες, τα βιώματα, αλλά και τους έρωτές του σε μια διδακτορική φοιτήτρια.
Ένας άνθρωπος με τελείως εικονοκλαστική ματιά στο ιστορικό παρελθόν του τόπου… Που τα κατοχικά και τα πρώτα μετακατοχικά χρόνια έζησε καταστάσεις αδιανόητα φρικτές… Που συνέβη να έχει προνομιακή πρόσβαση σε πληροφορίες σχετιζόμενες με την υπόθεση Μέρτεν, του περιβόητου «Χασάπη των Εβραίων»… Που ενεπλάκη στην εκτέλεση του «Δράκου του Σέιχ Σου»… Που, μετά την πτώση της χούντας, κίνησε γη και ουρανό για να μη δικάσει βασανιστές… Που μετείχε, όμως, στη σύνθεση του δικαστηρίου, το οποίο συγκροτήθηκε για τον Ανδρέα Παπανδρέου… Που συνδέεται, με κάποιον σκοτεινό δεσμό, προς έναν διασωθέντα της πυρκαγιάς στο Μάτι… Και που, πάνω απ' όλα, κουβαλάει ένα φοβερό μυστικό, ένα ανεπούλωτο αίσθημα ενοχής…
Αυτός είναι ο ήρωας του νέου μυθιστορήματος του Θανάση Διαμαντόπουλου, στο οποίο μυθοπλασία και ιστορία συμπλέκονται, ενώ καταστάσεις ασύλληπτης θηριωδίας συνυπάρχουν με τα πιο αγνά ανθρώπινα αισθήματα, φιλίας, συντροφικότητας και παθιασμένων ερώτων, του χθες και του σήμερα…
Εκδόσεις Μεταίχμιο. Πρώτη έκδοση Σεπτέμβριος 2019, 445 σελίδες.
Η παρουσίαση του έργου θα γίνει στο Public του Συντάγματος στις 14 Οκτωβρίου, ώρα 21.00. Παρουσιαστές θα είναι: Ευάγγελος Βενιζέλος, Βασίλειος Μαρκής.
Συνέντευξη του συγγραφέα στον Ανδρέα Ζαμπούκα
-Το μυθιστόρημά σας «Ο Δικαστής» ταρακούνησε τα νερά και έτυχε ευμενέστατων κριτικών από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής του. Ο συγγραφέας Πέτρος Τατσόπουλος το υποδέχτηκε με ένα διθύραμβο στα Νέα («Η δίκη του δικαστή») όπου, αφού κάνει λόγο για την «ιδιαίτερη σπιρτάδα του κειμένου», μεταξύ άλλων γράφει: «Δίνεται ευκαιρία στον αφηγητή να προχωρήσει σε διακεκαυμένες ζώνες και να συλήσει άβατα, διαφορετικά απροσπέλαστα… Αντέχει άραγε η κοινή γνώμη τόσο ισχυρή δόση 'αλήθειας';». Ως «σημαντικό μυθιστόρημα» το προσδιορίζει η πρώην υπουργός Μιλένα Αποστολάκη, αφού «ο συγγραφέας διαθέτει, εκτός από το δώρο της λογοτεχνικής γραφής, και τη βαθιά γνώση του ιστορικού και κοινωνικοπολιτικού πλαισίου». Ο δε κριτικός της λογοτεχνίας Άγγελος Πετρουλάκης το χαρακτήρισε ως «το μυθιστόρημα της χρονιάς, τουλάχιστον». Πώς εσείς ένας καταξιωμένος πολιτικός επιστήμονας στραφήκατε στη λογοτεχνία;
Σαν να με ρωτάτε 'εγγονοπουλικά' «τι γυρεύεις στη Λάρισα, εσύ ένας Υδραίος;» Η Πολιτική Επιστήμη έχει τρεις βάσεις: Την πολιτική ιστορία, τη μελέτη των θεσμών και τη διερεύνηση του φαινομένου της εξουσίας. Στο μυθιστόρημά μου, μιε φόντο την πολιτική ζωή του τόπου των τελευταίων σχεδόν ογδόντα χρόνων –και με διαπλοκή της μυθοπλασίας με την ιστορία-, ο φορέας μιας θεσμικής κρατικής εξουσίας, με πολλές ανθρώπινες αδυναμίες (αδυναμίες και της εξουσίας και του ανθρώπινου φορέα της), δηλαδή ο Δικαστής και επί δικτατορίας ανακριτής αναμετράται με την τάση για κατάχρηση που δημιουργεί αυτή η προνομιακή σχέση με τη δύναμη. Αλλά παράλληλα, βέβαια, αναμετράται και με τις τύψεις του.
- Τι θέλετε να δώσετε με το έργο σας;
Στον νεότερο αναγνώστη επιδιώκω να προσφέρω, εκτός από τη δυνατότητα να αντιληφθεί σχετικά άκοπα το βάρος του νεότερου εθνικού μας δράματος μέσα από τις τρομακτικές συνέπειές του σε επιμέρους κοινούς ανθρώπους, και μια βάση προβληματισμού. Αλλά και μια υποτυπώδη ιστοριογνωσία. Ο πραγματικός, ωστόσο, και βαθύτερος σκοπός μου είναι να αναδείξω πως η διαχρονική και αιώνια μάχη ανάμεσα στο καλό και το κακό –όταν πληκτρολογούσα την απάντηση στο ερώτημά σας το πληκτρολόγιο έγραψε «κακλό» λες και ήθελε να συγχωνεύσει τα δύο εις σάρκα μια- δεν δίνεται ανάμεσα σε διαφορετικούς ανθρώπους. Δίνεται μέσα στον ίδιον άνθρωπο. Εν προκειμένω μέσα στον δικαστή «μου». Είναι η ίδια μάχη που δίνεται και μέσα στον Δρα Μυς, στο ασύγκριτο Confiteorτου Καμπρέ.
- Όταν με συγκλονιστικό τρόπο περιγράφετε την εκτέλεση του λεγόμενου Δράκου του Σέιχ Σου ουσιαστικά εκφράζετε την τις θέσεις σας για την ποινή του θανάτου;
Συνήθως οι συγγραφείς τα πιστεύω τους αναδεικνύουν. Υπάρχουν, ωστόσο, περιπτώσεις που προβάλλουν –για λόγους διαλεκτικής πληρότητας- το αντίθετο του πιστεύω του. Ο κάθε αναγνώστης έχει την ευχέρεια να αποκρυπτογραφήσει τον συγγραφέα κατά βούληση.
- Τι σημαίνει η άποψη του δικαστή σας –αλλά και η εξέλιξή της μέσα στην πορεία του χρόνου- ως προς το θέμα της ενοχής ή όχι του Ανδρέα Παπανδρέου;
Κυρίως πως τα όρια μεταξύ αθωότητας και ενοχής είναι πολύ συχνά δυσδιάκριτα.
- Τι θέλετε να δείξετε με το κεφάλαιο «Η πρωτοδίκης-αράχνη».
Πως ενίοτε η ανθρώπινη απληστία δεν έχει όρια. Συχνά για πολλούς ανθρώπους «το έχειν» συνιστά αυταξία.
- Και ο ρόλος του Γρηγόρη και της Μίνας;
Πέραν του ότι χρειάζονταν κάποιοι υποδοχείς των αναμνήσεων του δικαστή, προσπαθώ να αναδείξω την ποιοτική διαφορά των προβλημάτων της γενιάς της πρόσφατης κρίσης με αυτά της γενιάς του δικαστή. Υψηλής νοημοσύνης τα δύο παιδιά την αντιλαμβάνονται, μέχρι τη στιγμή βέβαια που εμπλέκονται προσωπικά στην ιστορία του γέρου.
- Σας ευχαριστώ πολύ.
Εγώ. Πολύ.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο της 30ης Σεπτεμβρίου
