Οι ασκήσεις επί χάρτου για τον ΕΝΦΙΑ και τον Συμπληρωματικό Φόρο καλά κρατούν από το φθινόπωρο. Δύο φόροι που αφορούν συνολικά πάνω από 7 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων. Το υπουργείο Οικονομικών επιδιώκει να επιτύχει ένα «ισοδύναμο φορολογικό αποτέλεσμα» με αυτό του προηγούμενου φορολογικού έτους. Ωστόσο η άσκηση είναι εξαιρετικά δύσκολη και περίπλοκη.
Τι έχει αλλάξει φέτος; Έχουν αυξηθεί οι αντικειμενικές αξίες και ορισμένες περιοχές έχουν μπει για πρώτη φορά στο αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού των αξιών. Πρέπει να μειωθούν οι συντελεστές υπολογισμού του ΕΝΦΙΑ, όπως έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση. Και πρέπει να καταργηθεί ο συμπληρωματικός φόρος, όχι μόνο επειδή ήταν μια προεκλογική δέσμευση της Νέας Δημοκρατίας, αλλά διότι η κατάργησή του θα οδηγήσει σε μια σημαντική αύξηση του ΑΕΠ, σύμφωνα με τις μελέτες του ΙΟΒΕ.
Και πώς θα οδηγήσει η σύνθεση αυτών των παραμέτρων σε ένα ουδέτερο αποτέλεσμα; Πώς δεν θα παράγεται μια πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση για τη μεγάλη πλειοψηφία των ιδιοκτητών; Πώς είναι δυνατόν κάποιος που πλήρωνε ελάχιστο ΕΝΦΙΑ επειδή το ακίνητό του δεν ήταν στο αντικειμενικό σύστημα, να μην επιβαρυνθεί τώρα, που το ακίνητό του είναι πλέον ενταγμένο στο σύστημα των αντικειμενικών τιμών;
Όπως διαρρέεται, ίσως δοκιμαστικά, όπως συνηθίζει πολλές φορές η κυβέρνηση να κάνει, ώστε να αφουγκραστεί τις αντιδράσεις της κοινωνίας, θα υπάρξει κατάργηση του συμπληρωματικού ENΦIA για τα φυσικά πρόσωπα και ενσωμάτωσή του στον κύριο φόρο του ΕΝΦΙΑ. Στόχος είναι η επιβολή φόρου για κάθε ένα ακίνητο ξεχωριστά με βάση μια νέα ενιαία κλίμακα, αλλά με περισσότερους συντελεστές σε σχέση με το σημερινό καθεστώς. Συντελεστές που θα αυξάνονται ανάλογα με την αντικειμενική τιμή ζώνης της περιοχής, όπου βρίσκεται το ακίνητο και έτσι θα αυξάνεται η συνολική καταβολή φόρου. Με αυτόν τον τρόπο, μέρος του συμπληρωματικού φόρου θα επιστρέψει από την πίσω πόρτα.
Δυστυχώς εκείνο το έκτακτο «ασφάλιστρο κινδύνου» όπως είχε ονομαστεί το χαράτσι που είχε επιβληθεί στους κατόχους ακινήτων στις 11 Σεπτεμβρίου 2011 από τον τότε υπουργό Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο, μπορεί να άλλαξε όνομα, μπορεί να μεταβλήθηκε ο τρόπος είσπραξής του, αλλά παραμένει κοντά μας και τρυπάει τις τσέπες μας μετά από 11 χρόνια. Και δεν προβλέπεται να καταργηθεί. Άλλωστε το 2011, είχε προτιμηθεί η δίωξη της ακίνητης περιουσίας, από την κατάργηση κάποιων κραυγαλέων «κεκτημένων» της σκληρής εκλογικής βάσης του ΠΑΣΟΚ.
Ωστόσο δεν είναι μόνο αυτά, τα οικονομικά βάρη που πιέζουν τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Σύμφωνα με τη νέα Κοινοτική Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων (EPBD) κάθε χώρα θα πρέπει να εισάγει ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης που θα ισχύουν το αργότερο από το 2027, ενώ έως το 2035, ολόκληρο το εθνικό κτηριακό απόθεμα θα πρέπει να καλύπτεται από ελάχιστα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης.
Τι σημαίνει αυτό; Σύμφωνα με την οδηγία, όλα τα ακίνητα, μονοκατοικίες, μεμονωμένα ακίνητα, διαμερίσματα και πολυκατοικίες, για να ενοικιαστούν ή να πωληθούν, θα πρέπει να έχουν «αναβαθμιστεί ενεργειακά». Έτσι οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα επωμιστούν το επιπλέον κόστος ενεργειακών αναβαθμίσεων χωρίς την ουσιαστική οικονομική συμβολή του κράτους. Μάλιστα, αν δεν μπορέσουν οι ιδιοκτήτες να προβούν σε αυτές τις αναβαθμίσεις, τότε δεν θα επιτρέπεται η ενοικίαση των ακινήτων, με ότι θα σημάνει αυτό στην πορεία των μισθώσεων, την απαξίωση της περιουσίας και την όξυνση του υπαρκτού προβλήματος έλλειψης στέγης.
Το πρόβλημα για τη χώρα μας είναι ιδιαίτερα μεγάλο, καθώς με βάση την περίοδο κατασκευής των περισσοτέρων κτηρίων, που είναι πριν το 1980, το μεγαλύτερο πλήθος των κτηρίων της χώρας, δεν διαθέτουν θερμομόνωση. Σύμφωνα δε με τα στατιστικά στοιχεία από τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης που εκδίδονται για ενοικιάσεις και πωλήσεις, το μεγαλύτερο ποσοστό (66,83%) των κατοικιών και διαμερισμάτων κατατάσσεται στη χαμηλή κατηγορία Ε-Η, το 26,81% στη Γ-Δ και μόλις το 6,36% στην κορυφαία κατηγορία Α-Β. Αυτό και μόνο, δίνει μια εικόνα της αναμενόμενης επιβάρυνσης των ιδιοκτητών.
Ο Γολγοθάς των ιδιοκτητών ακινήτων δεν σταματά εδώ. Η μεταβίβαση ακινήτων, είτε για πώληση, είτε για δωρεά, είτε για γονική παροχή, απαιτεί πλέον την έκδοση Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Ακινήτου. Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να συγκεντρώσουν στοιχεία και συγκεκριμένα 11 διαφορετικά σχετικά με τα ακίνητα τους, που βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορες υπηρεσίες και γραφεία, όπως είναι οι πολεοδομίες, τα κτηματολόγια, τα αρχεία των συμβολαιογράφων και άλλα.
Το κόστος της απόκτησης Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Ακινήτου επιβαρύνει φυσικά τον ιδιοκτήτη, και συμπεριλαμβάνει τα όποια έξοδα προκύψουν, καθώς και την αμοιβή του μηχανικού.
Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα πρέπει να επωμιστούν το οικονομικό και το διαδικαστικό βάρος, μιας δουλειάς που είναι αρμοδιότητα της Πολεοδομίας και της ψηφιακής διασύνδεσης της με άλλες υπηρεσίες; Για μια ακόμα φορά, μια κυβέρνηση παρακάμπτει την ανικανότητα και τη νοσηρότητα των δημοσίων υπηρεσιών με τον πιο εύκολο τρόπο. Φορτώνοντας το έργο και το κόστος της ψηφιοποίησης των αρχείων και της λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών και των υπαλλήλων τους, στους ιδιοκτήτες των ακινήτων και στους ιδιώτες μηχανικούς.
