Αν ο ιός εξαπλωθεί υπέρμετρα, είναι δυνατό να λειτουργήσει ως πυροκροτητής που θα ενεργοποιήσει τις σωρευμένες ανισορροπίες στην παγκόσμια οικονομία, τονίζει στο liberal.gr, ο Μιχάλης Γκλεζάκος.
Και εξηγεί ότι ότι η απειλή δεν είναι ο ιός αυτός καθ’ εαυτός, αλλά η πυροδότηση των προβλημάτων που απορρέουν από τις πολλές στρεβλώσεις της διεθνούς οικονομίας, τις οποίες όσο αυτός εξαπλώνεται, τόσο περισσότερο τις ξεσκεπάζει και η απειλή μιας μεγάλης διόρθωσης στις αγορές κάνει την εμφάνισή της.
Ο καθηγητής χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς φέρνει ως παραδείγματα την ανισοκατανομή περιουσιών και εισοδημάτων που έχει φτάσει σε πρωτόγνωρα επίπεδα, τον περιορισμό της ελευθερίας του εμπορίου λόγω της επικράτησης παγκοσμίων μονοπωλίων και ολιγοπωλίων, το περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων που ενθαρρύνει το κυνήγι αποδόσεων σε ολοένα πιο ριψοκίνδυνες τοποθετήσεις με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί φούσκες μετοχών, ομολόγων, ακινήτων.
“Κυρίως όμως αυτό που μεγενθύνει τις επιπτώσεις του ιού είναι ότι οι επιχειρήσεις είναι πλέον πολύ πιο ευάλωτες σε κάθε διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας λόγω της μεγάλης γεωγραφικής διασποράς των προμηθευτών τους, με αποτέλεσμα μια επιδημία, να πυροδοτεί μικρά εμφράγματα σε κολοσσούς, όπως η Fiat, η Toyota, η Peugeot, η Apple, η Nike, κοκ”, όπως λέει χαρακτηριστικά.
Στο ερώτημα για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει για χώρες με country risk όπως η Ελλάδα, η στροφή των επενδυτών σε ασφαλή καταφύγια, όπως ο χρυσός, απαντά ότι πράγματι υπάρχει ανησυχία, ωστόσο προς το παρόν, μας σώζει η διακηρυγμένη βούληση της κυβέρνησης να προχωρήσει στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, ιδιωτικοποιήσεις, μαζί με την συγκυρία των χαμηλών επιτοκίων. “Ο συνδυασμός αυτός, έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται μια υψηλότερη ζήτηση για επενδύσεις στη χώρα μας από αυτές που της αναλογούν με βάση τη στατική θεώρηση του δικού μας country risk”, αναφέρει χαρακτηριστικά.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Bλέπουμε από χθες εικόνες από άδεια ράφια στα σούπερ μάρκετ του Μιλάνου, ένα πανικό σε επίπεδο καταναλωτή, τα yields των ιταλικών ομολόγων να εκτινάσσονται. Τι σας ανησυχεί από όλα αυτά;
Οι Ιταλοί είχαν συνηθίσει να βλέπουν (μέσα από τα δελτία ειδήσεων) τα δραματικά και σχεδόν εξωπραγματικά γεγονότα, που συνέβαιναν στη μακρινή Κίνα, ως κάτι που τους αφορούσε ελάχιστα. Από χθες, όμως, καλούνται να αντιμετωπίσουν ανάλογες καταστάσεις και συνειδητοποιούν ότι ο κοροναϊός έχει μπει πλέον και στη δική τους πραγματικότητα. Είναι φυσικό λοιπόν να βρίσκονται σε πανικό. Όπως είναι φυσικό να δημιουργούνται φόβοι για τις προοπτικές της Ιταλικής οικονομίας, γι αυτό άλλωστε οι επενδυτές ζητούν μεγαλύτερη αμοιβή για να τοποθετήσουν κεφάλαια σε ιταλικές κρατικές ομολογίες. Έτσι, είδαμε την απόδοση του δεκαετούς ομολόγου να ανεβαίνει στο 1%, από 0,9% που ήταν πριν 3 ημέρες, δηλαδή μια αύξηση κάπου 10%.
Δεν μπορώ να πω ότι με ανησυχεί αυτή η κατάσταση, με τα σημερινά της χαρακτηριστικά, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) είναι νωρίς να μιλάμε για πανδημία. Σε κάθε περίπτωση πάντως, δημιουργούνται νέα δεδομένα (χειρότερα από πριν), τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις.
- Βλέπουμε επίσης ότι η ανησυχία για τον ρυθμό εξάπλωσης του ιού στρέφει τους επενδυτές στα ασφαλή καταφύγια, όπως ο χρυσός. Κινείται στα 1.660 δολ/ ουγκιά, ενώ υπάρχουν προβλέψεις και για 2.000 δολάρια. Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η τάση για χώρες με country risk, όπως η Ελλάδα, της οποίας το 10ετές “σκαρφάλωσε” ξανά από το 1%;
Η στροφή των επενδυτών προς ασφαλέστερες επενδύσεις είναι, όπως ξέρετε, η κλασική αντίδραση τους σε περιόδους επιδείνωσης των προοπτικών της οικονομίας. Σε αυτές τις περιόδους, η ζήτηση για χρυσό, ομολογίες ισχυρών οικονομιών και επιχειρήσεων, ακίνητα κλπ αυξάνεται, την ίδια ώρα που διογκώνεται η προσφορά (και γι’ αυτό πέφτουν οι τιμές) των περιουσιακών στοιχείων που εμπεριέχουν σημαντικό κίνδυνο.
Βλέπουμε π.χ. τα γερμανικά ομόλογα να γίνονται ακριβότερα (=χαμηλότερες αποδόσεις), την ίδια ώρα που τα ελληνικά και ιταλικά γίνονται πιο φθηνά. Για παράδειγμα, αυτή η προσπάθεια μείωσης του κινδύνου, προκάλεσε χθες ξεπούλημα στο δικό μας χρηματιστήριο και σε απώλειες 4 δις ευρώ σε μία μόνο ημέρα (σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η σημερινή ζημία ήταν 500 δισ ευρώ).
Ας έλθουμε τώρα στο country risk και στην Ελλάδα. Όπως ξέρετε, ως “country risk” ή “κίνδυνο χώρας”, εννοούμε τον κίνδυνο που πηγάζει από τις αδυναμίες της οικονομίας της χώρας. Ο κίνδυνος αυτός μετρά πολύ σε τέτοιες περιόδους. Όσο μεγαλύτερος είναι, τόσο περιορίζεται η επιθυμία για επενδύσεις στην αντίστοιχη χώρα. Έχετε δίκιο λοιπόν που ανησυχείτε για το γεγονός ότι η χώρα μας έχει και «με τη βούλα» υψηλό country risk, δεδομένου ότι δεν βρίσκεται καν στην επενδυτική βαθμίδα.
Αυτό που μας σώζει όμως, είναι η διακηρυγμένη βούληση της κυβέρνησης να προχωρήσει στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, ιδιωτικοποιήσεις κλπ και η συγκυρία των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων. Ο συνδυασμός αυτός, έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργείται μια υψηλότερη ζήτηση για επενδύσεις στη χώρα μας από αυτές που της αναλογούν με βάση τη στατική θεώρηση του δικού μας country risk. Εξηγεί επίσης το γιατί οι επίσημες εκτιμήσεις για το 2020 ανεβάζουν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας πάνω από το 2%, την ίδια χρονιά που η ευρωπαϊκή οικονομία αναμένεται να κινηθεί κάτω από το 1% και η Γερμανία κοντά στο 0%.
Η τάση για ασφαλή καταφύγια δεν εμποδίζει τους λιγότερο συντηρητικούς επενδυτές να αναλάβουν ρίσκο εκεί που βλέπουν να υπάρχει ο συνδυασμός σημαντικών επιχειρηματικών ευκαιριών και αξιόλογων βελτιώσεων στους όρους του επιχειρείν. Θα υπάρξουν επομένως επενδυτικές ροές, οι οποίες θα είναι μεγαλύτερες αν αποφευχθεί η πανδημία, αλλά και αν περιορίσουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επενδυτές στη χώρα μας.
- Σε παγκόσμιο επίπεδο, μήπως τελικά το σενάριο δυσπραγίας του 2019, συνεχισθεί και το 2020; Το ρωτώ γιατί ο ΟΟΣΑ προβλέπει “ταβάνι” 2,9% για την παγκόσμια ανάπτυξη φέτος, όπως ακριβώς και το 2019. Είναι το χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης από την παγκόσμια ύφεση του 2009…
Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, η παγκόσμια ανάπτυξη για το 2020 φαίνεται να κινείται λίγο πιο κάτω από το 3%. Ο κορονοϊός, μέχρι στιγμής, μπορεί να μειώσει αυτό το ποσοστό κατά μισή εκατοστιαία μονάδα. Πάντως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τη σοβαρή επιδείνωση της κατάστασης και το περαιτέρω ψαλίδισμα της παγκόσμιας ανάπτυξης, η οποία θα μπορούσε να περιορισθεί ακόμη και κάτω από το 2% σε περίπτωση πανδημίας.
Προφανώς θα πρόκειται για μια δυσμενή εξέλιξη, αλλά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για διορθωτικές κινήσεις. Άλλωστε είναι τόσο πολλές οι συσσωρευμένες ανισορροπίες του καπιταλισμού, που αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί και αλλαγή ρότας.
- Τελικά, σε ένα περιβάλλον αγορών που έχουν “φουσκώσει” υπερβολικά, μήπως ο κορονοϊός εξελίσσεται σταδιακά στην αφορμή για μια γενικότερη διόρθωση ή και κρίση; Μήπως δηλαδή η εξάπλωση του ιού λειτουργήσει ως “πυροκροτητής” που θα ενεργοποιήσει τις σωρευμένες ανισορροπίες στην παγκόσμια οικονομία;
Πραγματικά, σήμερα βρισκόμαστε σε ένα οικονομικό περιβάλλον με μεγάλες ανισορροπίες αλλά και ιδιαιτερότητες σε σχέση με το παρελθόν. Επομένως, κάθε φορά που δημιουργείται ένα μεγάλο πρόβλημα, το σύστημα μπαίνει σε δοκιμασία, γίνονται ορατές οι δυσλειτουργίες του και η απειλή μιας μεγάλης διόρθωσης κάνει την εμφάνιση της.
Αυτό συμβαίνει και με τον κορονοϊό. Η απειλή, δηλαδή, δεν είναι ο ιός αυτός καθ’ εαυτός, αλλά η πυροδότηση των προβλημάτων που απορρέουν από τις ανισορροπίες της παγκόσμιας οικονομίας, με αφορμή τον κορονοϊό, εφόσον βέβαια αυτός εξαπλωθεί ανεξέλεγκτα σε παγκόσμια κλίμακα.
Για παράδειγμα, η ανισοκατανομή περιουσιών και εισοδημάτων, έχει φτάσει σε πρωτόγνωρα επίπεδα και περιορίζει όλο και πιο πολύ τη συμμετοχή των μαζών στην κατανάλωση των παραγόμενων αγαθών. Αυτή η κατάσταση όμως, πέραν του ότι είναι κοινωνικά άδικη, επηρεάζει αρνητικά την παραγωγική διαδικασία αφού προοπτικά περιορίζεται η κατά κεφαλή κατανάλωση.
Επίσης, ο περιορισμός της ελευθερίας του εμπορίου λόγω της επικράτησης μονοπωλίων και ολιγοπωλίων σε παγκόσμια κλίμακα, νοθεύει τους όρους ανταγωνισμού και οδηγεί στην αναποτελεσματική χρήση των παραγωγικών πόρων. Ακόμη, η μετάβαση σε ένα περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων, ενθάρρυνε το κυνήγι των αποδόσεων σε πιο ριψοκίνδυνες τοποθετήσεις, με αποτέλεσμα να έχουν ήδη δημιουργηθεί φούσκες μετοχών, ομολογιών, ακινήτων κλπ.
Η ιδιαιτερότητα, όμως, η οποία μεγεθύνει τις επιπτώσεις του κορονοϊού, είναι η μεγάλη γεωγραφική διασπορά των πελατών και προμηθευτών και η διαρκής μείωση των αποθεμάτων, που καθιστά τις επιχειρήσεις ευάλωτες σε κάθε διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Αυτή η εξέλιξη προέκυψε από τη δραματική μείωση κόστους και χρόνου μεταφοράς, με παράλληλα ανάπτυξη των logistics, που επέτρεψαν τη μεγάλη γεωγραφική διασπορά των πελατών και προμηθευτών των επιχειρήσεων και τους έδωσε τη δυνατότητα να μπορούν να λειτουργούν αποτελεσματικά με περιορισμένα αποθέματα, εξοικονομώντας κεφάλαια και περιορίζοντας τις ζημίες από τεχνολογική απαξίωση.
Η επιχείρηση ποντάρει πλέον στην αδιατάρακτη ροή πρώτων υλών, εμπορευμάτων κλπ. Έρχεται όμως ο κορονοϊός και αδρανοποιεί κάποιους κρίκους της εφοδιαστικής αλυσίδας, προκαλώντας μικρά εμφράγματα. Να γιατί οι Fiat, Toyota, Peugeot έχουν ήδη δυσκολίες εφοδιασμού και η Apple, η Nintend, η Nike, η Adidas, η H&M, η Gap, η Boss κλπ έχουν ήδη ειδοποιήσει τους πελάτες τους ότι δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν έγκαιρα στις παραγγελίες τους.
Με βάση την πιο πάνω προσέγγιση, ναι, αν ο ιός εξαπλωθεί υπέρμετρα, είναι δυνατό «να λειτουργήσει ως πυροκροτητής που θα ενεργοποιήσει τις σωρευμένες ανισορροπίες στην παγκόσμια οικονομία».
