Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, κύριος Mario Draghi, ανακοίνωσε νέες εκτιμήσεις για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης αλλά και νέα μέτρα για την ενίσχυση αυτής της ανάπτυξης. Τα μέτρα αυτά μπορεί έχουν τεράστια σημασία για την Ευρωζώνη και την ίδια την Ελλάδα. Ποια, όμως, είναι ακριβώς η σημασία τους, ποιες είναι οι εκπλήξεις, τι παρέλειψε να μας πει ο κύριος Draghi και πώς συνδέονται με τη, φαινομενικά άσχετη, ληστεία της Τράπεζας του Μπαγκλαντές;
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με τη χτεσινή της ανακοίνωση, δια στόματος του προέδρου της, αρχικά διαπιστώνει ότι έπεσε αρκετά έξω στις προβλέψεις για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης, σε σχέση με τις προηγούμενες προβλέψεις που είχαν γίνει πριν ένα τρίμηνο. Οι προηγούμενες προβλέψεις αναφέρονταν σε ανάπτυξη 1,7% για το 2016, ενώ η ανάπτυξη τώρα εκτιμάται ότι θα είναι μόλις 1,4%! Παρ'' όλα αυτά, η ΕΚΤ εκτιμά ότι η ανάπτυξη το 2017 θα φτάσει το 1,7% και το 2018 θα κορυφωθεί σε 1,8%. Καθώς, ιστορικά, οι χώρες μειώνουν την ανεργία τους μόνο σε επίπεδα ανάπτυξης άνω του 2,3% - 2,5%, οι προβλέψεις της ΕΚΤ πρακτικά σημαίνουν ότι η ανεργία κατά το 2016, 2017 και 2018 θα αυξηθεί στο σύνολο της Ευρωζώνης. Αν οι (φιλόδοξες) εκτιμήσεις της ΕΚΤ για την ανάπτυξη επιβεβαιωθούν, και με βάση την ιστορική μας εμπειρία για τη σχέση ρυθμών ανάπτυξης και μείωσης ανεργίας, πρακτικά πρέπει να περιμένουμε αύξηση της ανεργίας στην Ευρωζώνη μέχρι το τέλος του 2018 κατά 150 μονάδες βάσης (1,5%) περίπου! Όμως, είναι πιθανό η ανεργία να μην αυξηθεί σημαντικά, εφόσον η Ε.Ε. προχωρήσει σε διαρθρωτικές προσαρμογές για τη μείωση του εργατικού κόστους, όπως υπονόησε ο κ. Draghi. Κάτι τέτοιο θα επέτρεπε βραχυπρόθεσμα δημιουργία νέων, χαμηλόμισθων, θέσεων εργασίας, και αν ισχύσει αυτό το σενάριο, μπορεί η ανεργία να μειωθεί μόλις κατά 0,5% μεσοσταθμικά, αλλά με αρνητικό αποτέλεσμα για το ύψος των μισθών για τέτοιες (χαμηλόμισθες) θέσεις και για τους μέσους μισθούς περίπου κατά 6% σε βάθος τριετίας, κρίνοντας από χώρες όπου αυτό εφαρμόστηκε. Με βάση τις πολιτικές που επικρατούν δηλαδή στην Ε.Ε., με αυτά τα δεδομένα, είτε θα γίνουν «διαρθρωτικές αλλαγές» (μείωση μισθολογικού κόστους) ή αύξηση ανεργίας.
Η εκτίμηση της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό είναι πολύ άσχημη. Προβλέπει πληθωρισμό 0,1% για το 2016, ενώ εκτιμά άνοδο πληθωρισμού σε 1,3% το 2017 και 1,6% το 2018. Εφόσον γίνουν οι διαρθρωτικές αλλαγές που περιγράψαμε, και με αρνητικά επιτόκια βάσης και με υπόθεση ότι δεν ανεβαίνουν τα κόστη σε εμπορεύματα, δεν θα υπάρξει πληθωρισμός, αλλά αποπληθωρισμός. Επίσης δεν υπάρχει σοβαρή δημογραφική ανάπτυξη στην Ε.Ε. Άρα εδώ ξεκάθαρα προεξοφλείται άνοδος των τιμών εμπορευμάτων (commodities), που ήδη ξεκίνησε, και η οποία θα επηρεάσει το κόστος ζωής δυσμενώς, ανεβάζοντας τον πληθωρισμό, και συνήθως κρατάει ένα χρόνο. Πρόκειται επομένως για λογικές εκτιμήσεις που μάλλον θα επιβεβαιωθούν.
Η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε μείωση του βασικού επιτοκίου σε μηδέν (0%) και των επιτοκίων δανεισμού σε μείον 0,4% (-0,4%). Αυτό σημαίνει ότι πλέον μπορεί να συνεχίζει να αγοράζει, και μάλιστα με νέα «ορμή»... γερμανικά κλπ υπερτιμημένα ομόλογα σε ακόμη ακριβότερες τιμές (όσο χαμηλότερο το επιτόκιο, τόσο πιο υπερτιμημένους τίτλους μπορεί να αγοράζει, καθώς αυτά συνδέονται), ενώ η αύξηση του μηνιαίου «ορίου» αγορών ομολόγων κλπ. τίτλων σε 80 δισ. ευρώ ανά μήνα είναι ένδειξη ότι θα επιταχύνει αυτές τις αγορές. Λαμβάνοντας υπόψιν τις ως τώρα αγορές, αυτό σημαίνει ότι οι αγορές υπερτιμημένων γερμανικών ομολόγων θα είναι πλέον σε επίπεδα 20 δισ. μηνιαίως πλέον περίπου (από τα 80 δισ.) και θα συνεχιστούν με αυτόν τον ρυθμό ως τον Μάρτιο του 2017, μετά θα πέσουν σε επίπεδα 5 δισ. μηνιαίως το πολύ. Άρα στο επόμενο διάστημα η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρηματοδοτήσει αδρά μια νέα χρηματιστηριακή φούσκα για τα γερμανικά ομόλογα, που θα μειώσει το «κόστος δανειοδότησης» της χώρας αυτής, αλλά δεν θα λύσει το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μάλλον θα το χειροτερεύσει, κρίνοντας από την «επιτυχία» αυτής της τακτικής ως τώρα, επί ένα έτος!
Όλως τυχαίως, χτες καταγράφτηκε η μεγαλύτερη ληστεία σε καταθέσεις τράπεζας όλων των εποχών, καθώς άγνωστοι έκλεψαν, χωρίς καραμπίνες αλλά με ηλεκτρονικές μεταφορές χρημάτων, 80 εκατομμύρια δολάρια από της Τράπεζα του Μπαγκλαντές. Η ληστεία αυτή θυμίζει τραγικά αυτό που γίνεται με τα νέα μέτρα του κ. Draghi, μία στυγνή ηλεκτρονική μεταφορά/κλοπή χρημάτων από τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όχι προς τις χώρες που βρίσκονται σε κρίση, αλλά προς την πλούσια Γερμανία, την «κυρίαρχη» χώρα στην Ευρωζώνη...
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
