Κάλεσε κάποτε η πονηρή αλεπού τον πελαργό σε γεύμα, αλλά για να τον κοροϊδέψει και να φάει εκείνη και τη δική του μερίδα, τον σέρβιρε σε ρηχό πιάτο. Βιάστηκε να γελάσει όταν τον είδε να φεύγει νηστικός. Η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ, έχει και συνέχεια. Για εκδίκηση, ο φαινομενικά αφελής και ουσιαστικά έξυπνος πελαργός, ανταπέδωσε σύντομα το κάλεσμα της αλεπούς, σερβίροντάς την όμως με τη σειρά του σε ένα μπουκάλι! Γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος, θέλει να μας διδάξει ο πάντα επίκαιρος Αίσωπος.
Ο μύθος αυτός κινδυνεύει να επαληθευθεί στην περίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης. Με μια προσαρμογή όμως του ηθικού διδάγματος, που τώρα θα είναι «κλαίει περισσότερο όποιος κλαίει τελευταίος».
Η αλεπού στην περίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης είναι οι «φειδωλές χώρες», που επιμένουν να μειωθεί η διάρκεια υλοποίησης των παρεμβάσεων του ταμείου στα δύο ή έστω στα τρία χρόνια. Με βέβαιο επακόλουθο την αδυναμία των επωφελούμενων χωρών, και ιδίως αυτών του νότου και της ανατολικής πλευράς της Ευρώπης, να απορροφήσουν μέσα σε αυτή τη σφιχτή προθεσμία τις πιστώσεις που θα τους αναλογούν. Σαν την αλεπού που σέρβιρε το γεύμα του πελαργού σε ρηχό πιάτο, με τη βεβαιότητα ότι δεν θα το φάει.
Ο κίνδυνος μη επίτευξης συμφωνίας είναι εμφανής, αν οι «φειδωλές» χώρες επιμείνουν. Και οι συνέπειες προεξοφλούνται μοιραίες στην περίπτωση αυτή, ειδικά επειδή ο χρόνος δεν είναι σύμμαχός τους. Απαιτείται όχι μόνο να υπάρξει συμφωνία, αλλά να υπάρξει εγκαίρως η συμφωνία αυτή, μέσα στον Ιούλιο. Σε αντίθετη περίπτωση, και σοβούσης μιας αναζωπύρωσης της πανδημίας, τα νερά στα οποία θα κληθεί να πλεύσει η ενωμένη Ευρώπη θα είναι αχαρτογράφητα, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, ακόμη και για το ίδιο το μέλλον της Ένωσης.
Ως εκ τούτου, οι «τέσσερις φειδωλοί» αναλαμβάνουν μεγάλη ευθύνη με την επιμονή τους. Δεν γνωρίζουμε αν «εζήλωσαν την δόξαν» της Βρετανίας και του μοιραίου δρόμου που αποφάσισε να ακολουθήσει, αλλά πρέπει να γνωρίζουν ότι κινδυνεύουν να τη μιμηθούν έστω και αν δεν το επιδιώκουν. Το ιστορικό επίτευγμα που λέγεται ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι πολύ μεγάλο για να ανεχθεί μια τέτοια υπονόμευση. Πιθανόν η στάση τους να είναι απόρροια της γενικότερης γεωπολιτικής αναδιάταξης που συντελείται, οπότε όμως και πάλι είναι ανεπίτρεπτη για κράτη που είναι και θέλουν να παραμείνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε κάθε περίπτωση, η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή για να επιτρέψει τέτοιες συμπεριφορές. Και να μην εκπλαγούν οι «τέσσερις φειδωλοί» αν στο τέλος η απάντηση όσων θεωρούν την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενοποίησης ως τη μόνη αναγκαία και ικανή συνθήκη για την αντιμετώπιση της κρίσης, θα μοιάζει με την απάντηση του πελαργού: που σέρβιρε το γεύμα της αλεπούς μέσα σε ένα μπουκάλι. Με τη βεβαιότητα ότι δεν θα μπορούν να το φάνε και με συνέπεια να βρεθούν έξω από το τραπέζι των υπολοίπων. Και τότε, ίσως να είναι αυτοί που θα κλάψουν τελευταίοι.
* Ο Αλέκος Κρητικός είναι πρώην στέλεχος της Ε.Ε., πρώην γενικός γραμματέας στα υπουργεία Εσωτερικών και Ανάπτυξης, ειδικός σύμβουλος στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)
