Του Λέανδρου Τ. Ρακιντζή*
Η λέξη μιθριδατισμός προέρχεται από τον βασιλέα του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ, που επειδή φοβόταν μήπως τον δηλητηριάσουν έπαιρνε ο ίδιος περιοδικά μικρές δόσεις δηλητηρίου, ώστε να αποκτήσει ανοσία στα δηλητήρια. Σήμερα, όταν μιλάμε για μιθριδατισμό εννοούμε ότι σταδιακά εξοικειωνόμαστε για κάθε λογής ανεπιθύμητη ή επικίνδυνη κατάσταση και παύουμε να αντιδρούμε σε αυτή.
Οι κοινωνίες με την πάροδο του χρόνου υφίστανται διάφορες επιδράσεις, που ανεπαισθήτως και σταδιακά τις αφομοιώνουν ολικά ή μερικά ή τις αποκρούουν καμιά φορά και βίαια. Αυτά αποτελούν κοινωνικά φαινόμενα, που έχουν μελετηθεί και μελετώνται συνεχώς, εξάγονται συμπεράσματα άλλοτε ειλικρινή και επιστημονικά τεκμηριωμένα και άλλοτε μη, αλλά κατάλληλα για πολιτική εκμετάλλευση και σε κάθε περίπτωση ανάγονται στην εξέλιξη των κοινωνιών.
Το ερώτημα είναι εάν οι επιδράσεις αυτές πηγάζουν αυθόρμητα μέσα στο κοινωνικώς γίγνεσθαι ή είναι στοχευόμενες πολιτικές δράσεις, που καλύπτονται, χρηματοδοτούνται και καθοδηγούνται από κάποιο πολιτικό κόμμα ή κίνημα ή κέντρο εξουσίας εγχώριο ή ξένο, οπότε η εύκολη λύση είναι να καταφύγουμε σε θεωρίες συνωμοσίας με μόνη την ένδειξη ποιος ωφελείται, αλλά υπάρχει και η περίπτωση της προβοκάτσιας, όπως λένε ορισμένοι τον agent provocateur. Τα τελευταία χρόνια έχομε κορεσθεί από τέτοιες ιστορίες συνωμοσίας, επεμβάσεων ξένων κέντρων, ραντίσματος από αεροπλάνα κλπ, που και σ' αυτό το θέμα έχει επικρατήσει ο μιθριδατισμός, γιατί μολονότι ακούγονται πολλά κανείς δεν δίνει σημασία και τα αντιμετωπίζει με απάθεια.
Η δράση Ρουβίκωνας φαίνεται, ότι είναι μετεξέλιξη του κινήματος των αγανακτισμένων της πλατείας Συντάγματος, που εξαφανίσθηκαν από το προσκήνιο της πολιτικής ζωής όχι βεβαίως γιατί έγιναν όλοι ευτυχισμένοι με την πολιτική αλλαγή και έπαυσαν να υπάρχουν πλέον οι λόγοι της διαμαρτυρίας τους -αφού όλα τα προβλήματα τους λύθηκαν δια μαγείας και οι προοπτικές της χώρας έγιναν άριστες- αλλά γιατί έληξε ο ρόλος τους. Τη σκυτάλη ανέλαβε ο Ρουβίκωνας με διαφορετική όμως κατεύθυνση και στόχους, γιατί οι αγανακτισμένοι στρέφονταν κατά της τότε κυβερνήσεως και των παλαιών πολιτικών κομμάτων, ενώ ο Ρουβίκωνας βάλλει ηπίως μεν αλλά συστηματικά κατά των θεσμών του Κράτους, των στηριγμάτων της αστικής τάξεως κυρίως των συμβολαιογράφων και προσπαθεί να δημιουργήσει ένα προσωπείο εκδικητή εναντίον των εχθρών του λαού και υπερασπιστή των κοινωνικών αδικιών. Ταυτόχρονα να δημιουργήσει μια εικόνα, ότι όλα επιτρέπονται, ότι δεν υπάρχει νόμος και έννομη τάξη, ότι η δικαιοσύνη είναι ανίσχυρη και ότι μπορεί να παρεμβαίνει παντού ατιμωρητί.
Το μήνυμα αυτό το περνάει στο υποσυνείδητο των πολιτών που λόγω της ανοχής της κυβερνήσεως και των διωκτικών οργάνων, των ατυχών δηλώσεων του αρμοδίου υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Τόσκα, που απενοχοποιούν τους παραβάτες, της συμπαραστάσεως κάποιων πολιτικών προσώπων και της γραφικότητας κάποιων παρεμβάσεων, δεν αντιδρούν ενεργητικά, αλλά υπομένουν παθητικά την ανομία και την έλλειψη κοινωνικής ειρήνης. Έτσι οι πολίτες σταδιακά και ανεπαίσθητα γίνονται εσωστρεφείς και υποκύπτοντας στο μιθριδατισμό καθίστανται παθητικοί και ανέχονται χωρίς αντίδραση οποιαδήποτε παρανομία, ενώ προσπαθούν να επιβιώσουν χωρίς κανένα ενδιαφέρον για τα κοινά... Είναι γεγονός ότι δια της εκουσίας η ακουσίας πρακτικής του μιθριδατισμού έχουν γίνει ακόμα και στο πρόσφατο παρελθόν αποδεκτές από την κοινωνία πολλές καταστάσεις που παλαιότερα θεωρούνταν παράνομες, ανήθικες και ασυμβίβαστες προς τα χρηστά ήθη, πάντοτε όμως με σφοδρές κοινωνικές και θρησκευτικές αντιδράσεις.
Σαφώς όμως υπάρχουν πολλές εστίες παραβατικότητας, όπως το άβατο των Εξαρχείων με τους αντιεξουσιαστές, τα άβατα των Ρομά στο Μενίδι και αλλού, τα hot-spots και άλλα σημεία των μεταναστών, όπου μπορεί απουσιάζει η κρατική εξουσία, αλλά υπάρχει μια εσωτερική ιεραρχία με δικούς της κανόνες. Οι περιοχές αυτές παράγουν ανομία και επικινδυνότητα αλλά όχι μιθριδατισμό, καθόσον ελέγχονται περιμετρικά από την αστυνομία για να μην επεκταθούν, αλλά η πολιτεία αδιαφορεί, εάν έχει γίνει η ζωή των εκεί κατοίκων και περιοίκων, που δεν μπόρεσαν να μετακομίσουν, αφόρητη και που διαμαρτύρονται ματαίως.
Η περίπτωση του Ρουβίκωνα γεννά στην κοινή γνώμη πολλά εύλογα ερωτήματα για τα οποία δεν υπάρχουν απαντήσεις, αλλά μόνο εικασίες και ισχυρές ενδείξεις, όπως η περίεργη ανοχή που δείχνει η κυβέρνηση στις παράνομες δραστηριότητες του Ρουβίκωνα με τις χλιαρές φραστικές καταδίκες, ενώ η δήλωση του κ. Δραγασάκη -είναι δικά μας παιδιά- υποδηλώνει τουλάχιστον μια ιδεολογική συγγένεια μεταξύ τους. Μεταξύ των εύλογων ερωτημάτων είναι τα εξής: εάν οι επιθέσεις τους είναι κατευθυνόμενες και από ποιόν, γιατί δεν λαμβάνονται πιο αυστηρά κατασταλτικά μέτρα, όπως είχε γίνει στο παρελθόν σε παρόμοιες περιπτώσεις, γιατί οι δράστες αντιμετωπίζονται επιεικώς από την αστυνομία και τη δικαιοσύνη και γιατί δεν γνωστοποιούνται τα ονόματά τους, πως χρηματοδοτούνται οι δραστηριότητές τους, που ασφαλώς έχουν κάποιο κόστος, πως θα αποζημιωθούν τα θύματα των επιθέσεών τους για τις υλικές ζημίες, που υπέστησαν και άλλα πολλά.
Οι δραστηριότητες του Ρουβίκωνα, παρά τις προσπάθειες του κ. Τόσκα με τις δηλώσεις του για μωρά που μπουσουλάνε και άλλα τέτοια, σαφώς είναι παραβατικές, αλλά δεν επεμβαίνει ο εισαγγελέας αυτεπάγγελτα λόγω του υπάρχοντος δικαιϊκού συστήματος, που πρέπει να αναθεωρηθεί. Παράλληλα, ενέχουν τον κίνδυνο επεκτάσεως του μιθριδατισμού στην ανομία και επικινδυνότητα, που ήδη η κοινωνία έχει αφομοιώσει σε πολλά πεδία της κοινωνικής ζωής, και σε τομείς δημοσίων θεσμών, διεθνών σχέσεων, δικαιοσύνης, παιδείας και άλλων ευαίσθητων δομών.
* Ο κ. Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.
