Σε μια απομονωμένη γωνιά του Ιονίου βρίσκεται ένα μικρό νησάκι, μόλις το 1/3 ενός αεροδιάδρομου, το νησί Σταμφάνη του Συμπλέγματος των Στροφάδων. Παρ’ όλο το μέγεθός του, το νησί είναι μοναδικό για τη ιστορία του και για την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του, χάρη στη μοναδική γεωλογική του φυσιογνωμία.
Εκεί δεσπόζει ένα καστρομονάστηρο που ίδρυσε ένας Βυζαντινός αυτοκράτορας στο οποίο άκμαζε μια αυτάρκης μοναστική κοινότητα. Στον αμυντικό πύργο του συγκροτήματος βρίσκεται ένας οχυρωμένος ναός, μοναδική περίπτωση για τον ορθόδοξο κόσμο – για προστασία από τους αδίστακτους πειρατές, τους Τούρκους και τους Αλγερινούς.
Σήμερα, αυτό το μνημειακό συγκρότημα θέτει ένα τεράστιο δίλημμα για την Ελλάδα. Αποφάσεις πρέπει να ληφθούν άμεσα. Το μοναστήρι βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση με επιτακτικό αίτημα αναστήλωσης μετά από δυο καταστροφικούς σεισμούς. Ο επόμενος μπορεί να είναι το τέλος του. Η έδρα του μοναστηριού και το λείψανο του Αγίου Διονυσίου που το καθαγίασε έχουν μεταφερθεί «προσωρινώς» στη γειτονική Ζάκυνθο από το 1717 μετά από επιδρομή και σφαγή των μοναχών.
Θα μπορούσε ένα λειτουργικό μοναστήρι να ξαναζήσει;
Κατά τη διάρκεια της προσωρινής αναστολής λειτουργίας των μουσείων το κοινό μπορεί να έχει μια μοναδική εμπειρία της έκθεσης μέσα από μοναδικές λήψεις των έργων και του εκθεσιακού χώρου στον ιστότοπο του Μουσείου Μπενάκη, στη σελίδα benaki.org/Strofades. Η έκθεση, με τίτλο με τίτλο «Ο τελευταίος μοναχός των Στροφάδων» ξεκινά στο Μουσείο από την ερχόμενη Τετάρτη 13 Μαΐου 2020. Από το άνοιγμα των μουσείων και έως τις 13 Σεπτεμβρίου η έκθεση θα περιμένει το κοινό της στην Αίθουσα Σ. & Ε. Κωστοπούλου του κεντρικού κτιρίου, στην οδό Κουμπάρη.
Η σειρά φωτογραφιών του Robert McCabe και η έρευνα της Κατερίνας Λυμπεροπούλου που πλαισιώνονται από μοναδικά εκθέματα είναι ένας φόρος τιμής στη ζωή του τελευταίου μοναχού των Στροφάδων που έζησε εκεί 38 χρόνια ουσιαστικά μαζί με το Θεό, του τελευταίου φαροφύλακα και του βαρκάρη που έφερνε προμήθειες στο νησί. Αποτελεί επίσης κραυγή για την περιβαλλοντική του διάσωση δεδομένου του ότι αποτελεί, μεταξύ άλλων, σημαντικό μεταναστευτικό σταθμό ορνιθοπανίδας φιλοξενώντας ένα από τα σημαντικότερα δάση της δυτικής Ελλάδας.
Η έκθεση, που θα εξερευνήσει ταυτόχρονα τα εξαιρετικά φυσικά χαρακτηριστικά του νησιού αλλά και την ιστορία των ανθρώπων του είναι βασισμένη στο βιβλίο «Ο τελευταίος μοναχός των Στροφάδων» των Robert McCabe και Κατερίνας Λυμπεροπούλου. Το θέμα του βιβλίου αφορά στο Καστρομονάστηρο, αυτό το μοναδικό, οχυρωμένο μοναστηριακό συγκρότημα με εκκλησία, αφιερωμένη στην Παναγιά, της «των πάντων χαράς» και στον Άγιο Διονύσιο, που βρίσκεται στη βραχονησίδα Σταμφάνη των Στροφάδων νήσων, 27 ναυτικά μίλια νότια από το ακρωτήρι Γεράκι της Ζακύνθου. Πρόκειται για ένα βιβλίο μοναδικής ωραιότητας, με εικόνες και κείμενα που σπάνια συναντάμε.
Η παρουσίαση της σειράς φωτογραφιών-τεκμηρίων του Robert McCabe πριν το μοναστήρι καταστεί μη επισκέψιμο θα πλαισιωθεί, μεταξύ άλλων, από τη μακέτα του μοναστηριού από το 1910, εικόνες του μοναστηριού μετά τον τελευταίο καταστροφικό σεισμό του 2018, την παρουσίαση της μελέτης αποκατάστασης του μοναστικού συγκροτήματος, καθώς επίσης και από αντιπροσωπευτικά δείγματα της μοναδικής χλωρίδας και πανίδας των Στροφάδων.
Επιμέλεια έκθεσης: Ελένη Αθανασίου
Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Αλέξης Βερούκας
Διαδικτυακό άνοιγμα: Τετάρτη 13 Μαΐου 2020
Διάρκεια έκθεσης: 13 Μαΐου 2020-13 Σεπτεμβρίου 2020
Υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Kατερίνας Σακελλαροπούλου και της Αυτού Θειοτάτης Παναγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου.
