Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Οι αποκαλύψεις της WikiLeaks για τον τρόπο με τον οποίο κάνουν «διαπραγμάτευση ο κ. Τόμσεν και η βοηθός του» στο ΔΝΤ συγκλόνισαν όχι μόνο την κοινή γνώμη στην Ελλάδα αλλά και παγκόσμια. Και την συγκλόνισαν για λόγους τυπικού και ουσίας. Το ερώτημα είναι αν είναι αληθινές και τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε από αυτές, τι στρατηγική πρέπει να χαράξει η χώρα.
H WikiLeaks υπονοήθηκε στο προηγούμενο διάστημα ότι είναι παράρτημα των «μυστικών υπηρεσιών» των ΗΠΑ ή οτι μεταφέρει πληροφορίες της ελληνικής ΚΥΠ. Το γεγονός ότι χώρες σαν τη Σουηδία έχουν εκδώσει διεθνές ένταλμα συλληψης για τον Julian Assange, τον ιδρυτή της WikiLeaks, κααταρίπτει αυτές τις αστείες κατηγορίες. Τα διεθνή εντάλματα σύλληψης είναι το μεγαλύτερο παράσημο αξιοπιστίας για «whistleblowers», σαν τον Julian Assange, οι οποίοι κυριολεκτικά εχουν ρισκάρει τη ζωή τους για να εχουμε πληροφόρηση για σημαντικά ζητήματα. Οι αποκαλύψεις της WikiLeaks ουδέποτε έχουν διαψευστεί συστηματικά, καθώς αποτελούν δημοσιοποιημένα δημόσια έγγραφα. Άρα η συνομιλία είναι ακριβής και αυθεντική, καθόλου τυχαίο ότι δημοσιοποιήθηκε με εμπιστοσύνη για τη γνησιότητα της διεθνώς.
Η συνομιλία καταγράφει εμφανώς τη διάθεση, με αποκρυπτογράφηση των συνομιλιών, τόσο της επικεφαλής των διαπραγματευσεων από πλευρας του ΔΝΤ κ. Βελκουλέσκου, όσο και του διευθυντή του ΔΝΤ για ευρωπαϊκά θέματα, κ. Τόμσεν, να «φουσκώσουν» τις απαιτήσεις τους και να διαφωνήσουν με την όποια απόφαση δρομολογείται μεταξύ Ελλάδος και Ευρωπαίων εταίρων ώστε να καθυστερήσουν τη συμφωνία και να φέρουν αργότερα την κυβέρνηση σε τετελεσμένα. Ουσιαστικά το ΔΝΤ μέσω των χειρισμών αυτών σπρώχνει την Ελλάδα σε πολύ βαθύτερη ύφεση, αφού αυξάνει τις απαιτήσεις δυσανάλογα και παρά τα συμφωνηθέντα. Πρόκειται για πολιτική που, όπως θα έλεγε κάποιος, ελάχιστα διαφέρει από τακτική χαρτοπαικτικής λέσχης...
Οι αποκαλύψεις αυτές δείχνουν όμως όχι μόνο σε πόσο αντίξοο περιβάλλον βρίσκεται η διαπραγμάτευση της κυβέρνησης Τσίπρα, αλλά κατ'' αναλογία σε πόσο αντίξοο περιβάλον έγιναν και οι προηγούμενες διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης Σαμαρά. Ορθά πλέον και αποδεδειγμένα, υπάρχει προβληματισμός της κυβέρνησης (και της κυβέρνησης Σαμαρα, φυσικά) για τον ρόλο του ΔΝΤ. Ανεξαρτητως κυβέρνησης, όμως, είναι εμφανές ότι το ΔΝΤ ελαβε αποφάσεις όχι με «τεχνοκρατικά κριτήρια», όπως θα έπρεπε να κάνει, και αυτό ειναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Το ότι ένας υπερεθνικός οργανισμός, το ΔΝΤ, στον οποίο συμμετέχει και τον οποίο χρηματοδοτεί η Ελλάδα, αποφασίζει σε αυτές τις διαπραγματεύσεις χωρίς τεχνοκρατικά κριτήρια, αλλά με εμπάθεια, δεν είναι κάτι που πρέπει να είναι επιτρεπτό. Είναι ανεπίτρεπτη πράξη έλλειψης επαγγελματισμού, κακοδιαχείρισης χρημάτων ολόκληρων λαών που χρηματοδοτούν το ΔΝΤ, και προβληματίζει για τον ίδιο τον ρόλο του ΔΝΤ τώρα και στο παρελθόν. Ουσιαστικά η κυβέρνηση, με το σχέδιο δύο υπαλλήλων του ΔΝΤ, καταδικάζεται σε ένα ακόμη (έβδομο στη σειρά) έτος ύφεσης ή «ωθείται» στην κήρυξη χρεοκοπίας. Τρία είναι τα ευρύτερα συμπεράσματα. Το πρώτο είναι ότι ο ρόλος του ΔΝΤ δεν είναι τεχνοκρατικός, αλλά, τουλάχιστον στην περίπτωση της Ελλάδος, σπρώχνει χώρες σε αδικαιολόγητη ύφεση και τελικά χρεοκοπία. Αυτό επιβεβαιώνει τα επιχειρήματα άλλων χωρών που τελικά προτίμησαν να χρεοκοπήσουν.
Το δεύτερο είναι ότι αν η Ελλάδα ακολουθούσε λύσεις - σοκ με ευρύτατες απολύσεις στον δημόσιο τομέα και ευρύτατες περικοπές εξόδων σε υγεία και αλλού, θα είχε πάρει το ΟΚ από τον κ. Τομσεν. Αυτό όμως απαιτεί μία άλλη κυβέρνηση από αυτή που ψηφίστηκε, κυβέρνηση που να πάρει πολύ σκληρά μέτρα και μεγάλο πολιτικό κόστος!
Το τρίτο είναι το ότι η Ελλάδα είναι απελπιστικά μόνη στις διαπραγματεύσεις αυτές και βρίσκεται σε τρίλημα! Ή θα κηρύξει χρεοκοπία (λύση που οδηγεί σε αποκλεισμό της Ελλάδος από τις αγορές επί πολλά ετη, αλλά με κάποια πλεονεκτήματα) ή θα περάσει ακόμη πιο «σκληρά μέτρα» φοροκαρπαζιάς και λιτότητας με νέα συμφωνία μετά το καλοκαίρι (με κάποια περικοπή χρέους, αν την δεχτούν οι Γερμανοί) ή θα πιέσει στο να περάσει μια ήπια μορφή μέτρων (όπως αρχικά είχε συμφωνηθεί) χωρίς χρεοκοπία στον Απρίλιο, όπως το επιδιώκει. Η τρίτη λύση φαίνεται ως η πιο συμβιβαστική, αλλά προυποθέτει ότι το ΔΝΤ θα έχει στις διαπραγματεύσεις τεχνοκράτες, όχι ντουέτο συμπαιγνίας.
Το τελευταίο συμπέρασμα που προκύπτει είναι επενδυτικό. Αναμφισβήτητα, και ασχέτως της λύσης που θα επιλεχτεί, αν δεν επιτευχθεί άμεσα συμφωνία με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, η Ελλάδα μπαίνει σε εξελίξεις που οδηγούν την ελληνική αγορά ομολόγων και μετοχών στην Ελλάδα σε τεράστιες διακυμάνσεις και ενδεχομένως σε ελεύθερη πτώση. Άρα, ανεξαρτήτως εξελίξεων, η μείωση επενδυτικών θέσεων σε ελληνικές αξίες είναι κάτι που πολλοί επενδυτές ενδεχομένως πρέπει να δουν, μέχρι να μειωθούν οι κίνδυνοι με επίτευξη της, οποιασδήποτε λύσης επιτευχθεί.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
