Της Μαρίας Χούκλη
Οι πιθανότητες να διασταυρωθούν οι τροχιές του Jurgen Mossack και της Birgitta Jonsdottir ήταν ανύπαρκτες. Και τώρα, ο γερμανικής καταγωγής ιδρυτής του νομικού μεγαθήριου που βρίσκεται στην καρδιά του σκανδάλου μπορεί να κάνει πρωθυπουργό την Ισλανδή ποιήτρια και ακτιβίστρια.
Ο Jurgen Mossack γεννήθηκε στη Γερμανία. Ο πατέρας του, Erhard, φέρεται να είχε υπηρετήσει στη Waffen-SS. Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου κατέφυγε με την οικογένειά του στη Λατινική Αμερική. Σύμφωνα με αρχεία των Ηνωμένων Πολιτειών, όταν εγκαταστάθηκαν στον Παναμά, πρότεινε να δουλέψει για λογαριασμό της CIA, κατασκοπεύοντας το κομμουνιστικό καθεστώς της Κούβας. Άγνωστο τι συνέβη τελικώς, πάντως έχει ενδιαφέρον ότι η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών της Γερμανίας αρνήθηκε να επιτρέψει στη Suddeutsche Zeitung να έχει πρόσβαση στον φάκελο του Erhard Mossack, επικαλούμενη λόγους εθνικής ασφάλειας(!).
Ο 69χρονος σήμερα Jurgen Mossack μεγάλωσε και σπούδασε στον Παναμά, εργάστηκε για δυο χρόνια ως δικηγόρος στο Λονδίνο και όταν επέστρεψε στην δεύτερη πατρίδα του, δημιούργησε εταιρεία αρχικά με την επωνυμία του. Το 1987 γεννήθηκε η Mossack Fonseca, το «τέρας» όπως την αποκάλεσε ο συγγραφέας και πολιτικός Ramon Fonseca στον οποίο χρωστάει η φίρμα το δεύτερο μισό του τίτλου. Έκτοτε η εταιρεία αναμίχθηκε σε ο, τι μπορείτε να φανταστείτε, το εξής ένα: ξέπλυμα χρημάτων ανεξαρτήτως πώς αποκτήθηκαν. Πελάτες της –όπως διαπιστώσατε– επιφανείς αλλά και άγνωστοι εκπρόσωποι του 1% του παγκόσμιου πλούτου. Μεταξύ αυτών και ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας. Και εδώ μπαίνει στο κάδρο η Birgitta Jonsdottir, μία από τις προέδρους του κόμματος των Πειρατών.
Η 49χρονη πολιτικός γεννήθηκε στο Ρέικιαβικ. Είκοσι δύο χρονών δημοσίευσε την πρώτη ποιητική συλλογή της, εντρύφησε γενικώς στην τέχνη και αργότερα «βούτηξε στο internet απ' όπου δεν έχει βγει ποτέ», όπως λέει συνεχώς στις συνεντεύξεις της. Πρωτοπόρος του κινήματος της ελεύθερης πρόσβασης στο διαδίκτυο, ήταν ίσως η μόνη στη χώρα που γνώριζε από ακτιβισμό, όταν έσκασε η παγκόσμια οικονομική κρίση. Ήταν εκείνη που συντόνισε διαφορετικά κοινωνικά κινήματα στη μεγάλη διαδήλωση τον Δεκέμβριο του 2008 κατά των τραπεζών. Η Ισλανδία χρεοκόπησε, οι πολίτες της φτώχυναν μονομιάς, άλλαξαν πολλές κυβερνήσεις από όλο το πολιτικό φάσμα και η Birgitta εκεί, πάντοτε παρούσα εντός και εκτός κοινοβουλίου να συμμετέχει στις προσπάθειες για την ανόρθωση της παγωμένης χώρας της. Υπέρμαχος της διαφάνειας σε όλα τα επίπεδα, ιδίως όταν αφορά θυλάκους εξουσίας, βρέθηκε πολλές φορές αντιμέτωπη με τη δικαιοσύνη, γιατί τα έβαλε με κυβερνήσεις, με πιστωτικούς οργανισμούς, με παράγοντες στρατιωτικής ισχύος. Το κόμμα των Πειρατών της οφείλει μεγάλο μέρος από τη δημοφιλία του. Τα γκάλοπ του δίνουν 36%, ενόψει των εκλογών που ήταν προγραμματισμένες για του χρόνου. Όμως, οι σκελετοί που βγήκαν από τις ντουλάπες της Mossack Fonseca εξόργισαν τόσο τους Ισλανδούς, οι οποίοι ανάγκασαν τον πρωθυπουργό των οικογενειακών offshore να ζητήσει πρόωρες κάλπες. Και η χαρισματική Birgitta Jonsdottir μπορεί να βρεθεί στο τιμόνι της κυβέρνησης.
Είναι συναρπαστικό πώς διασταυρώνονται οι τροχιές άγνωστων ανθρώπων που υπό κανονικές συνθήκες δεν επρόκειτο ποτέ να συναντηθούν, κυριολεκτικά ή εμμέσως, ώστε να επηρεάσουν ο ένας τη ζωή του άλλου. Όμως, οι μεταβλητές που κυβερνούν τον βίο μας αλλιώς αποφασίζουν. Δεν υποκύπτω στη μεταφυσική, απλώς είναι παρατήρηση που ενισχύθηκε με αφορμή την αποκάλυψη της υπόθεσης Panama Papers.
