Το ύψος των επιτοκίων, είναι το βασικό εργαλείο της εργαλειοθήκης που διαθέτουν οι κεντρικές τράπεζες στη μάχη κατά του πληθωρισμού. Ενός φαινόμενου, που κατατρώει τις καταθέσεις των αποταμιευτών και που εισβάλει με βάναυσο -είναι η αλήθεια- τρόπο, στο πορτοφόλι και στην καθημερινότητα των πολιτών.
Ο πληθωρισμός και τα επιτόκια, θα βρεθούν αντιμέτωπα μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα σε μια ανοικτή μονομαχία, που θα έχει μόνο ένα νικητή. Το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της μονομαχίας, είναι ότι ο σημερινός πληθωρισμός που βιώνουμε, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο υψηλό ενεργειακό κόστος, που σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συνεισφέρει 50% της αύξησης του. Οφείλεται επίσης στη εκτόξευση των τιμών των βασικών αγροτικών προϊόντων, των βιομηχανικών πρώτων υλών, καθώς και στην πλήρη διατάραξη της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας και του παγκόσμιου εμπορίου.
Για ποιον λόγο, οι κεντρικές τράπεζες αντιδρούν με αύξηση των επιτοκίων, στην εμφάνιση του πληθωρισμού; Τα περιγράφει εξαιρετικά κατανοητά στο ακόλουθο γράφημα της, η Ευρωπαϊκή κεντρική Τράπεζα.
Όπως βλέπουμε στο γράφημα, η αύξηση των επιτοκίων επιδρά με δυο τρόπους, σε δυο διαφορετικά πεδία. Στο χρηματοπιστωτικό σύστημα που αυξάνει το κόστος δανεισμού των τραπεζών και στους καταναλωτές αφού την ίδια στιγμή χαμηλώνει σχεδόν αυτόματα τις εκτιμήσεις τους και τις ανησυχίες τους για τον πληθωρισμό.
Οι τράπεζες από την πλευρά τους αυξάνουν τα επιτόκια ταμιευτηρίου, τα επιτόκια των καταθέσεων και τις αποδόσεις μιας σειράς από παράπλευρα τραπεζικά προϊόντα. Ταυτόχρονα αυξάνουν τα επιτόκια δανεισμού σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Παράλληλα οι εκτιμήσεις των πολιτών για χαμηλότερο πληθωρισμό, αποτρέπουν τους εργαζόμενους από το να διεκδικήσουν υπερβολικές αναπροσαρμογές των μισθών και των αμοιβών τους, σαν αντιστάθμισμα στην ακρίβεια και ταυτόχρονα επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να διατηρήσουν σχετικά σταθερά τα λειτουργικά κόστη τους και συνεπακόλουθα τις τιμές τους.
Σαν αποτέλεσμα, από τη μια πλευρά περιορίζεται η ζήτηση και από την άλλη αποφεύγεται το σπιράλ αυξήσεων στους μισθούς, που όταν εκκινήσει είναι μη αναστρέψιμο και καταστροφικό, αφού παρομοιάζεται με τον σκύλο που κυνηγάει την ουρά του.
Και όλα αυτά μαζί, καταλήγουν σύμφωνα με την ακολουθούμενη πολιτική της ΕΚΤ, στην αποκλιμάκωση του καλπασμού του πληθωρισμού. Ωστόσο στη σημερινή μονομαχία στο Ελ Πάσο, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα και πιο δυσεπίλυτα.
Πώς θα λειτουργήσει άραγε η αύξηση του κόστους του τραπεζικού δανεισμού, στο απαραίτητο επενδυτικό κύμα που πρέπει να κάνει την εμφάνιση του στο χώρο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, ώστε να προχωρήσει η απεξάρτηση από το Ρωσικό φυσικό αέριο;
Πώς θα χρηματοδοτηθούν οι αναγκαίες επενδύσεις στο χώρο των πυρηνικών αντιδραστήρων, στο χώρο της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και στο χώρο της χρήσης υδρογόνου;
Και πώς θα αντιδράσουν οι πολίτες στην αδυναμία τους να ανταποκριθούν στις βασικές τους ανάγκες, όπως είναι η διατροφή, η θέρμανση, η μετακίνηση τους και άλλες, οι οποίες θα εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα υψηλού κόστους, ακόμα και σε περίπτωση αποκλιμάκωσης του πολέμου στο μέτωπο της Ουκρανίας.
