Του Αλέξανδρου Σκούρα
Πολύς λόγος γίνεται τις τελευταίες ημέρες για τη δήθεν «σοσιαλδημοκρατικοποίηση» του ΣΥΡΙΖΑ και την απομάκρυνση από τη ριζοσπαστική Αριστερά. Τι είναι όμως αλήθεια η Κεντροαριστερά;
Κατ' αρχάς, η Κεντροαριστερά δεν αμφισβητεί τη φιλελεύθερη δημοκρατία ως βέλτιστο πολίτευμα. Έχει στην ατζέντα της μια προοδευτική πολιτική σε ό,τι αφορά τα ατομικά και μειονοτικά δικαιώματα, την προώθηση της μικτής οικονομίας με σημαντικό βαθμό κρατικής παρέμβασης στην ελεύθερη αγορά για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων και πρωτίστως την ύπαρξη ενός γενναιόδωρου κράτους πρόνοιας υπέρ κυρίως των οικονομικά αδύναμων.
Πολλοί από τους απανταχού υπέρμαχους της σοσιαλδημοκρατίας προτάσσουν ως πετυχημένο πρότυπο το λεγόμενο «σκανδιναβικό μοντέλο», αναφερόμενοι κυρίως στη Σουηδία, χώρα που για 40 περίπου χρόνια πειραματίζεται με τη Σοσιαλδημοκρατία, έχοντας καταγράψει σημαντικές επιδόσεις σε αρκετούς τομείς. Υπάρχει όμως το σοβαρό ενδεχόμενο όλοι όσοι προάγουν τη Σουηδία ως χώρα-μοντέλο να αγνοούν τις βαθύτερες αιτίες που επέτρεψαν στη χώρα αυτή που μας τροφοδοτεί κάθε καλοκαίρι με χιλιάδες τουρίστες να μπορεί να παρουσιάζει αυτά τα αποτελέσματα.
Για παράδειγμα, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι στη Σουηδία δίνονται γενναιόδωρα επιδόματα για κάθε λογής περίσταση, λίγοι γνωρίζουν ότι η χώρα στα μέσα της δεκαετίας του ''90 έφτασε στα όρια της χρεοκοπίας εξαιτίας της τότε έκτασης του κράτους πρόνοιας. Ενώ όλοι σχεδόν έχουν ακούσει τη Σουηδία να χαρακτηρίζεται πρότυπο Σοσιαλδημοκρατίας, λίγοι γνωρίζουν ότι αν αφαιρέσουμε την παράμετρο του μεγέθους του κράτους η χώρα κατατάσσεται στην κορυφή του δείκτη οικονομικής ελευθερίας.
Αρκετοί Σουηδοί μάλιστα, όπως ο πρόεδρος του Ratio Institute Νιλς Κάρλσον, υποστηρίζουν ότι από τα μέσα της δεκαετίας του ''80 η χώρα μεταλλάσσεται σταδιακά ως προς τον τρόπο της οικονομικής της οργάνωσης από τον κρατισμό προς την οικονομική ελευθερία. Τα τεκμήρια αυτής της μετάλλαξης είναι πολλά και σημαντικά: Οι Σουηδοί το 1985 απελευθέρωσαν τις χρηματοοικονομικές αγορές, το 1989 τη συναλλαγματική αγορά, το 1990 τις αγορές ενέργειας, τηλεφωνίας, τους σιδηροδρόμους, την αεροπορία και τα ταχυδρομεία. Το 1991 μείωσαν τους φόρους εισοδήματος και κεφαλαίου, καθώς και τις αγροτικές επιδοτήσεις. Το 1992 εισήγαγαν τη σχολική επιλογή στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και δύο χρόνια αργότερα και στην προσχολική παιδεία. Το 1995 επέβαλαν μνημόνια στους εαυτούς τους για να πετύχουν πρωτογενή πλεονάσματα, μείωσαν τα επιδόματα και τις ασφαλιστικές παροχές και μπήκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 1998 μεταρρύθμισαν το συνταξιοδοτικό τους, το 2004 μείωσαν τους φόρους κληρονομιάς και δωρεών και από το 2006 έως το 2010 κατάργησαν τον φόρο μεγάλης περιουσίας, μεταρρύθμισαν εκ νέου την κοινωνική ασφάλιση και θέσπισαν φοροαπαλλαγές για τους μισθωτούς και τα νοικοκυριά.
Στα 22 χρόνια των σημαντικών αυτών μεταρρυθμίσεων, η Κεντροδεξιά κυβέρνησε μόνο τα επτά. Οι σοσιαλδημοκράτες ήταν οι εμπνευστές των περισσότερων μεταρρυθμίσεων, που επέτρεψαν στη Σουηδία να αποφύγει την ελληνικού τύπου καταστροφή.
Το ερώτημα λοιπόν είναι σαφές: Μπορεί κανείς να φανταστεί το κόμμα που μέχρι πρότινος φιλοξενούσε τον κ. Λαφαζάνη, τον κ. Βαρουφάκη ή την κα Κωνσταντοπούλου να μετατρέπεται σε ένα κόμμα ικανό να εφαρμόσει από μόνο του μέτρα σαν τα παραπάνω; Όσοι είστε τόσο αισιόδοξοι ώστε να απαντάτε θετικά, τότε για σας η σοσιαλδημοκρατική στροφή του ΣΥΡΙΖΑ είναι εφικτή. Για τους υπόλοιπους από μας, μάλλον με βεβαιότητα αποκλείεται.
