Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε πει: «όσο πιο πίσω πάμε στο παρελθόν, τόσο πιο μακριά στο μέλλον μπορούμε να δούμε». Το νόημα αυτής της φράσης είναι το απαύγασμα της εργασίας κάθε στρατηγικού αναλυτή που προσπαθεί να λύσει το πάζλ για τα μελλούμενα να συμβούν. Σε αυτή τη βάση, έχουν ενδιαφέρον αυτά που συνέβησαν στο παρελθόν και αποδεικνύεται ότι επανέρχονται στο παρόν, όπως περιγράφεται στη συνέχεια.
Λίμνη Τιβεριάδα:
Η λίμνη αυτή, είναι γνωστή και ως Θάλασσα της Γαλιλαίας. Αυτός ο ταμιευτήρας ύδατος, έχει το σχήμα καρδιάς και πράγματι δίνει ζωή διότι, μέσω του ποταμού Ιορδάνη, παρέχει υδάτινους πόρους στις γύρο περιοχές και σε όλο σχεδόν το μήκος του Ισραήλ και της δυτικής Ιορδανίας.
Η λίμνη δέχεται ύδατα, αφενός από τον ποταμό Χασμπάνι που ρέει από βορά προς νότο προερχόμενος από το Λίβανο, καθώς και από μικρότερους ποταμούς και χείμαρρους που πηγάζουν από τα Υψώματα του Γκολάν στα βορειοανατολικά της.
Η λίμνη Τιβεριάδα ή ως άλλως Θάλασσα της Γαλιλαίας, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη χριστιανική θρησκεία, αφού σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη εκεί περπάτησε επί των υδάτων και επέλεξε μαθητές από τους ψαράδες, ο Ιησούς Χριστός. Είναι τόπος ιερός αλλά ταυτόχρονα έχει και πολύ μεγάλη στρατηγική αξία.
Συρία - Ισραήλ:
Όπως προαναφέρθηκε, ένα μεγάλο μέρος των υδάτων που τροφοδοτούν την λίμνη Τιβεριάδα, προέρχονται από μικρούς ποταμούς και χείμαρρους που πηγάζουν από τα Υψώματα του Γκολάν, στα βορειοανατολικά της λίμνης. Η Συρία για να συλλέξει τα ύδατα αυτά που προέρχονταν από το Γκολάν, όταν είχε τα υψώματα υπό την κατοχή της, σχεδίαζε να κατασκευάσει ένα τεχνητό κανάλι στα δυτικά κράσπεδα των Υψιπέδων.
Η ολοκλήρωση της κατασκευής αυτού του έργου, δηλαδή του τεχνητού καναλιού από τη Συρία, θα στερούσε από το Ισραήλ ένα σημαντικό μέρος των υδάτων, όχι μόνο για τη λίμνη Τιβεριάδα, αλλά για όλο το μήκος της επικράτειάς του. Τούτο διότι όπως προαναφέρθηκε, από την λίμνη ξεκινά το νότιο τμήμα του Ιορδάνη ποταμού που διατρέχει το Ισραήλ, αλλά και μέρος της Ιορδανίας.
Η κατάληψη των Υψιπέδων του Γκολάν από τους Ισραηλινούς που ξεκίνησε από το 1967 και ολοκληρώθηκε με τη Συνθήκη του 1974, απέτρεψε την κατασκευή του τεχνητού αυτού καναλιού. Η στάση του Ισραήλ όσον αφορά το καθεστώς κυριαρχίας στα Υψίπεδα αυτά, ως ένα βαθμό προκαθορίζεται από τον φόβο κατασκευής ενός παρόμοιου έργου στο μέλλον, που θα έχει ως αποτέλεσμα την στέρηση των αντίστοιχων υδάτινων πόρων προς τη Γαλιλαία.
Σήμερα η Συρία κατέχει μόνο το 1/3 των Υψωμάτων και συγκεκριμένα το ανατολικό κομμάτι. Για να δυσκολέψει επίλυση της εξίσωσης, μπερδεύτηκε με περισσότερες παραμέτρους, διότι πρόσφατα στα Υψίπεδα του Γκολάν εντοπίστηκε και πετρέλαιο. Επιπλέον, για το Ισραήλ τα Υψίπεδα του Γκολάν χρησιμοποιούνται σαν μία Ζώνη Ασφαλείας «Buffer Zone», για αντιμετώπιση κάθε κακόβουλης ενέργειας από την πλευρά της Συρίας. Όπως πρόσφατα αποδείχθηκε, με την ύπαρξη των ιρανικών στρατευμάτων στη Συρία και τη ρίψη ρουκετών από μέρους τους, η χρησιμότητα αυτής της Ζώνης Ασφαλείας θεωρείται υψίστης εθνικής ασφαλείας για το Ισραήλ.
Λίβανος - Ισραήλ:
Οι ισραηλινοί αποχώρησαν από τον νότιο Λίβανο το έτος 2000, τερματίζοντας μία κατοχή που είχε αρχίσει το 1978. Ένα χρόνο αργότερα δηλαδή το 2001, οι Λιβανέζοι για να υδροδοτήσουν κάποια χωριά στα νότια της χώρας, εγκατέστησαν αντλιοστάσιο στον ποταμό Χασμπάνι. Ο ποταμός αυτός ρέει σε ένα μήκος περίπου 50 χιλιομέτρων εντός του Λιβάνου και διασχίζοντας τα σύνορα, ενώνεται με το βόρειο τμήμα του ποταμού Ιορδάνη και χύνονται στη λίμνη Τιβεριάδα. Ο ποταμός Χασμπάνι έχει υπολογιστεί ότι μεταφέρει περίπου το 25% των υδάτων που αποθηκεύονται στη λίμνη αυτή.
Το επόμενο έτος, δηλαδή το 2002 οι Λιβανέζοι ηγέτες, υποστηριζόμενοι και από την Χεζμπόλαχ που ξεσήκωνε τους πολίτες κατά του Ισραήλ, άρχισαν να κάνουν δηλώσεις ότι θα προχωρήσουν σε έργα πλήρους εκμετάλλευσης των υδάτων με την κατασκευή φράγματος. Εκείνη την περίοδο η Χεζμπόλαχ διέθετε μόνο στρατιωτικό σκέλος, ενώ σήμερα επιπλέον διαθέτει και το 50% των εδρών του κοινοβουλίου, ως εκλεγμένο πολιτικό κόμμα. Ο κίνδυνος για το Ισραήλ ήταν μεγάλος, διότι τα ύδατα της Τιβεριάδας και του Ιορδάνη είναι απαραίτητα τόσο για τις αγροτικές καλλιέργειες, όσο και για αυτή την ίδια την επιβίωση ανθρώπων και ζώων.
Η παρεμπόδιση της ελεύθερης ροής των υδάτων του ποταμού Χασμπάνι προς το ισραηλινό έδαφος, με την κατασκευή φράγματος ή άλλου παρόμοιου έργου, χαρακτηρίστηκε ως αιτία πολέμου «casus belli» από το Ισραήλ και οι δύο χώρες έφτασαν και πάλι στα πρόθυρα πολεμικής σύρραξης. Παρά τις εκτεταμένες διαβουλεύσεις και την διεθνή διαμεσολάβηση, ο πόλεμος ξέσπασε λίγο αργότερα και συγκεκριμένα το 2006.
Ολυμπιακή Βιομηχανία (ΟΒ):
Και ενώ η πολεμική σύρραξη Λιβάνου - Ισραήλ φαινόταν να είναι προ των πυλών, η κυβέρνηση του Λιβάνου, στα πλαίσια της προετοιμασίας της, προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό το 2002 για την προμήθεια πυρομαχικών.
Μία ελληνική εταιρεία με το όνομα Ολυμπιακή Βιομηχανία ήθελε να συμμετάσχει στο διαγωνισμό αυτό. Δεν κάλυπτε όμως τις προβλεπόμενες προϋποθέσεις που όριζε η προκήρυξη του Λιβάνου και συγκεκριμένα τον εφοδιασμό με σφαίρες των Ενόπλων Δυνάμεων στη χώρα που είχε την έδρα της η εταιρεία. Πρέπει να τονιστεί στο σημείο αυτό, ότι μία αραβική Δημοκρατία, όπως ήταν ο Λίβανος την περίοδο εκείνη, αν και βρισκόταν στη διακεκαυμένη εμπόλεμη ζώνη, με επικείμενο το ξέσπασμα του πολέμου, εφάρμοζε τη διεθνή νομοθεσία και τις προβλεπόμενες διαδικασίες, για την προμήθεια των πυρομαχικών. Αυτή η επισήμανση είναι αρκετά επίκαιρη και σημαντική στις μέρες μας, λόγω της γνωστής υπόθεσης πώλησης πυρομαχικών προς αραβικές χώρες.
Κάποιος κύριος Βασίλης Παπαδόπουλος που εκπροσωπούσε την ΟΒ, τηλεφωνούσε, φώναζε, έστελνε έγγραφα (αναφέρεται για παράδειγμα το έγγραφο με στοιχεία: Αρ.Πρωτ. 2755/02 ΓΔΕ), απειλούσε στο τηλέφωνο στελέχη της ΓΔΕ (σήμερα λέγεται ΓΔΑΕΕ). Συνέκρινε μάλιστα την εταιρεία του με την κρατική ΠΥΡΚΑΛ (σήμερα λέγεται ΕΑΣ). Οποιαδήποτε ομοιότητα του παρελθόντος και του παρόντος, επαφίεται στην κρίση των αναγνωστών, καθώς και κάθε νοήμονος.
Βέβαια εν πολλοίς, κάθε έμπορος προσπαθεί να εκμεταλλευτεί ευκαιρίες και να προωθήσει το εμπόρευμά του. Είναι όμως εντελώς διαφορετικό να εμπορεύεται παπούτσια από το να εμπορεύεται πυρομαχικά. Αυτά θεωρούνται «ελεγχόμενα υλικά» και υποχρεωτικά εφαρμόζονται ειδικές διαδικασίες. Η ευθύνη εφαρμογής των διαδικασιών αυτών εναπόκεινται στις αρμόδιες Αρχές κάθε αυτόνομου Κράτους.
Υπάρχουν έμπειροι υπάλληλοι στις Κρατικές Υπηρεσίες που έχουν την ευθύνη να συγκεντρώνουν και να αξιοποιούν τα στοιχεία για επιχειρηματικές οντότητες που διακινούν όπλα και πυρομαχικά. Πάντα σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στη διεθνή και την εθνική νομοθεσία και τα θεσμικά κείμενα. Αυτοί γνωρίζουν ότι: «οι φουσκωμένοι φάκελοι Αρχείου δεν είναι από την υγρασία αλλά από το υλικό που περιέχουν».
Για την εύρυθμη λειτουργία της ΓΔΑΕΕ, είναι απαραίτητη προϋπόθεση ότι η διαδικασία επιλογής προσωπικού για την επάνδρωση της, θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και με κριτήρια σχετικών γνώσεων και εμπειρίας. Σε διαφορετική περίπτωση, θα αντιμετωπίζονται γεγονότα που θα υπενθυμίζουν ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται αδυσώπητη όταν βγαίνουν σκελετοί από το χρονοντούλαπο της ιστορίας. Δυστυχώς, σε αυτές τις περιπτώσεις, η χώρα μας εκτίθεται διεθνώς αλλά επιπλέον πολλές φορές πληρώνει και βαρύ πολιτικό και οικονομικό τίμημα. Το οικονομικό τίμημα καλούνται να πληρώσουν οι Έλληνες φορολογούμενοι και όχι οι πραγματικοί φταίχτες.
* O Ιωάννης Αναστασάκης είναι Αντιπτέραρχος εα, στρατηγικός αναλυτής με εξειδίκευση στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο, τους εξοπλισμούς και τις Αμυντικές Επενδύσεις, καθώς και τις Διεθνείς Αμυντικές Σχέσεις. Είναι πρόεδρος του Athens Alumni Hub του Κέντρου Πολιτικής Ασφάλειας της Γενεύης - GCSP (=Geneva Centre for Security Policy), καθώς και ιδρυτής της δεξαμενής εμπειρογνωμόνων ROSED (=Regional Observatory, Security for Economic Development).
