Πριν από δέκα χρόνια δεν θα απλώναμε το χέρι μας ακόμα και για να ακουμπήσουμε ένα βιβλίο που το υπογράφει ο Γιώργος Λιάνης, πόσο μάλλον να το διαβάσουμε.
Όσοι δεν έχουν ψηφίσει ποτέ ΠΑΣΟΚ θα καταλάβουν ακριβώς τι εννοούμε. Μπορεί ο Γιώργος Λιάνης να έχει τη φήμη ενός μαχητικού δημοσιογράφου, γεγονός απολύτως αξιοσέβαστο, αλλά είναι ταυτισμένος με το «ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα» κι αυτό από μόνο του λειτουργούσε ως διαχωριστικό τείχος. Τα χρόνια που μεσολάβησαν όμως μας δίδαξαν πολλά και έριξαν και τα περισσότερα από τα τείχη των προκαταλήψεών μας. Ευτυχώς.
Να ξεκινήσουμε λοιπόν αυτό το σύντομο σημείωμα για το νέο βιβλίο του δημοσιογράφου Γιώργου Λιάνη «Συνομιλώντας με τον 20ο αιώνα - 40 Συνεντεύξεις» με μια κοινότοπη διαπίστωση: η συνέντευξη είναι πολύ δύσκολο είδος δημοσιογραφίας και ως κορυφαίο είδος συνέντευξης εμείς θεωρούμε αυτό που υπηρέτησε μοναδικά, επί χρόνια, ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος ο οποίος κατάφερνε να «ξεγυμνώνει» τους συνομιλητές του με το να εκτίθεται πρώτα πολύ ο ίδιος σε αυτούς εμπλέκοντάς τους έτσι σε πολύ τολμηρούς και αποκαλυπτικούς, για εκείνους, διαλόγους.
Δεινός στο είδος της συνέντευξης και ο Γιώργος Λιάνης ακολούθησε συνειδητά ένα διαφορετικό δρόμο στη δουλειά του: ανέβαζε το συνομιλητή του από την αρχή στο βάθρο, γιατί εκείνος είχε ήδη αποφασίσει πως ήταν σημαντικός και όλη η συνομιλία και τα συνοδευτικά, σε πλάγιο λόγο, κείμενα που συμπλήρωναν κάθε συνέντευξη, έρχονταν προς επίρρωση της αρχικής κρίσης του Λιάνη.
Ο Γιώργος Λιάνης ήξερε ποιοι άξιζαν να αποθεωθούν και το έκανε χωρίς καμία φειδώ στα λόγια και τους επιθετικούς προσδιορισμούς, με τρόπο που σε αρκετούς φαινόταν και φαίνεται υπερβολικός ή ακόμα και αγοραίος: αυτή ήταν η βασική «συνταγή». Ένα πληθωρικό και ατέρμονο μοιρολόι του Καζαντζίδη οι συνεντεύξεις του: έτσι τις εισπράτταμε κάποτε.
Για παράδειγμα, η συνέντευξη που πήρε από τον Μίκη Θεοδωράκη για το ΒΗΜΑgazino στις 4/2/2001 ξεκινάει έτσι:
«Από νόστο; Από καταφυγή; Από φιλοδοξία, καθώς πιστεύω βαθιά μέσα μου ότι θα περάσω στην ιστορία έπειτα από 6.000 χρόνια, όταν οι μέλλοντες ιστορικοί, μουσικολόγοι θα σκύψουν πάνω στο έργο του Μίκη Θεοδωράκη και ανάμεσα στα άλλα θα ανακαλύψουν ακόμα και αυτόν που έγραψε αυτή τη συνέντευξη; Αυτή τη συνέντευξη όπου παρουσιάζεται για πρώτη φορά ο ποιητής και ποιητικός Θεοδωράκης.
Αχ αυτός ο Μίκης! Ο Μέγας Άμοιαστος! Όπου η Ρωμιοσύνη και ο ντουνιάς ολάκερος δεν έχουν άλλον».
Στην πρώτη παράγραφο ο αναγνώστης διαβάζει ήδη το τελικό συμπέρασμα και όσα θα ακολουθήσουν, απλώς θα τεκμηριώσουν την αρχική κρίση του δημοσιογράφου.
Αυτό είναι το μοτίβο και στις 40 συνεντεύξεις είτε πρόκειται για τη συνομιλία του με την εύθραυστη Φλέρυ Νταντωνάκη είτε με την πληθωρική Αλίκη Βουγιουκλάκη.
Ο Γιώργος Λιάνης έχει πάρει συνέντευξη κυριολεκτικά απ’ όλους πάνω σ’ ένα συγκεκριμένο μοτίβο το οποίο όμως πλέον λειτουργεί ως ιστορική μαρτυρία (οι συνεντεύξεις είναι βέβαια κατεξοχήν πηγή της ιστοριογραφίας) γιατί το βασικό τους χαρακτηριστικό είναι πόσο εξαντλητικά δουλεμένες είναι.
Οι συνεντεύξεις του Λιάνη δεν εξαντλούνται στο ύφος του δημοσιογράφου, είναι μοναδική πηγή πληροφοριών για τα πρόσωπα με τα οποία συνομιλεί αλλά και για την εποχή τους. Ιστορίες, ανεκδοτολογικές αρκετές από αυτές, μαρτυρίες, εξομολογήσεις.
Ολόκληρη η μεταπολιτευτική ιστορία οργανωμένη και γραμμένη με όρους μεγάλου θεάματος είναι το βιβλίο αυτό.
Το προλογίζει ο Βαγγέλης Βενιζέλος και το χαιρετίζουν με σύντομα κείμενά τους ο π.ΠτΔ Προκόπης Παυλόπουλος, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και ο Κώστας Λαλιώτης.
Ως λάτρεις του είδους έχουμε διαβάσει δεκάδες συνεντεύξεις, μάλλον εκατοντάδες, στον ελληνικό και διεθνή Τύπο κι αυτές οι 40 άψογα επιμελημένες συνεντεύξεις που πλαισιώνονται από ερμηνευτικά κείμενα ως context της εποχής που δόθηκαν μας φάνηκαν πολύ ιδιαίτερες.
Σίγουρα ήταν από τα πιο απολαυστικά αναγνώσματα του φετινού καλοκαιριού. Αναζητήστε το.
Γιώργος Λιάνης, «Συνομιλώντας με τον 20ο αιώνα - 40 Συνεντεύξεις» (Ινφογνώμων).
