Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Η Home Depot είναι κορυφαία Αμερικανική εταιρία στον χώρο της προμήθειας ειδών γραφείου και υλικών χρήσιμων για κατασκευές. Η εταιρία έχει εκτεταμένη δραστηριότητα με δικό της δίκτυο λιανικής σε ΗΠΑ αλλά και Καναδά και Μεξικό. Τα καταστήματα της εταιρίας είναι συνήθως μεγάλου μεγέθους, 10.000 τετραγωνικών, και πέραν όλων των άλλων η εταιρία έχει προϊόντα με τα δικά της λογότυπα.
Το γιγαντιαίο μέγεθος της εταιρίας ουσιαστικά δίνει τη δυνατότητα να βγάλουμε συμπεράσματα για την πορεία όχι μόνο των προοπτικών του κλάδου κατασκευών αλλά και για τη ζήτηση σε διαρκή καταναλωτικά αγαθά όπως πλυντήρια, ψυγεία, που αποτελούν μια από τις καλύτερες ενδείξεις για να αντιληφθούμε αν είμαστε στην αρχή, την μέση ή στο τέλος του 7-ετους, κατά μέσο όρο, επιχειρηματικού κύκλου. Όταν υπάρχει ύφεση, ο κόσμος σταματάει να αγοράζει νέα σπίτια, αλλά και εξοπλισμό για αυτά που σχετίζονται με τον κλάδο κατασκευών, αλλά και μειώνει την αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών.
Όταν, αντίθετα υπάρχει ανάπτυξη, ο μέσος πολίτης, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και σε κάθε χώρα του κόσμου, αγοράζει ψυγεία, πλυντήρια κλπ. προϊόντα, καθώς βελτιώνει την καθημερινή του ζωή και εκτιμά ότι τα οικονομικά του είναι καλά ή και θα του επιτρέψουν άνετη αποπληρωμή των αγορών αυτών στο μέλλον. Άρα τα περιθώρια κέρδους αυτών των εταιριών είναι ένας παράγοντας άρρηκτα συνδεδεμένος με την φάση του κύκλου, και παλινδρομούν ανάμεσα στις ζημίες (όταν υπάρχει κρίση) και σε υψηλά περιθώρια κέρδους (ανάπτυξη στην τελευταία της φάση).
Το λειτουργικό Περιθώριο Κέρδους της εταιρίας, δηλαδή τα λειτουργικά κέρδη/πωλήσεις περιόδου ήταν 12% το 2007. Με το ξεκίνημα της κρίσης το 2008, το περιθώριο αυτό κέρδους μειώθηκε, και τελικά έφτασε το 6% κατά το 2009, χρονιά από τα μέσα της οποίας ξεκίνησε η οικονομική ανάκαμψη στις ΗΠΑ (και στη συνέχεια στον υπόλοιπο πλανήτη) με το φιλόδοξο πρόγραμμα της κυβέρνησης Ομπάμα. Έκτοτε τα περιθώριο κέρδους αυξάνεται σχεδόν 1,5% ετησίως, φτάνοντας φέτος το 12,8% με τάσεις να φτάσει τα επίπεδα του 14%. Η εταιρία πράγματι πέτυχε 12% αύξηση στα κέρδη χρήσης. Όμως, ήδη από την αρχή της χρονιάς εφαρμόζει ένα πρόγραμμα επαναγοράς και απόσυρσης μετοχών, που ήδη έφτασε να αγοράσει το 4% των μετοχών. Η εταιρία ξεκαθάρισε ότι θα ενισχύσει σημαντικά το πρόγραμμα αυτό. Αυτό είναι και το ζητούμενο όμως.
Όταν μια εταιρία αγοράζει τις ίδιες της τις μετοχές για να τις ακυρώσει, είναι σαν μια οικογένεια Χαμστερ όπου η μαμά Χαμστερ τρώει τα παιδιά της για να περισσέψει φαγητό για όλη την οικογένεια. Ο κανιβαλισμός είναι κάτι που γίνεται για λόγους επιβίωσης στο ζωικό βασίλειο και διασφαλίζει την επιβίωση οικογενειών όπως τρωκτικών. Στον επιχειρηματικό χώρο, ο κανιβαλισμός επενδυτικών κεφαλαίων (αγορά ιδίων μετοχών από το χρηματιστήριο και κατάργησή τους) είναι επίσης αναγκαίος για την ενίσχυση των κερδών ανά μετοχή σε περιόδους Ύφεσης.
Όταν υπάρχει ανάπτυξη, πχ, είναι καλύτερο η εταιρία να επενδύσει σε επικερδείς επενδύσεις, χτίσιμο πχ μιας νέας μονάδας. Σε ύφεση, είναι καλύτερο, η αγορά μετοχών και κατάργησή τους, διότι μειώνει τον αριθμό των διαθέσιμων μετοχών, και έτσι αντιστοιχούν περισσότερα κέρδη ανά μετοχή (EPS) ακόμη και αν τα κέρδη της εταιρίας είναι πτωτικά, διότι ο παρονομαστής (αριθμός μετοχών) μικραίνει περισσότερο από τον αριθμητή (κέρδη). Πχ αν τα κέρδη εταιρίας από 100 γίνουν 99, αλλά ο αριθμός μετοχών από 10 γίνει 9, επειδή η εταιρία αγόρασε μια μετοχή και την ακύρωσε, τότε τα κέρδη ανά μετοχή, από 100/10=10 ευρώ θα γίνουν 99/9=11 ΕΥΡΩ, και η τιμή μετοχής θα ενισχυθεί κατά 10% παρότι τα κέρδη μειώθηκαν!
Ακριβώς γι' αυτό, η κίνηση της Home Depot, ηγέτιδας εταιρίας στον κλάδο της, να προχωρήσει σε σημαντικό πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών, πρέπει να μας προβληματίσει, παρότι τα κέρδη της αυξήθηκαν κατά 12% και τα περιθώρια κέρδους βελτιώθηκαν. Η εταιρία βλέπει την κρίση να έρχεται και διασφαλίζει (ορθώς) έτσι τα κέρδη των μετόχων.
Αυτό μπορεί να μην σημαίνει τίποτε για το χρηματιστήριο, αν ήταν απόφαση μια μικρής εταιρίας με λίγους πελάτες, όταν όμως την απόφαση παίρνει μια εταιρία που 'βλέπει' την αγορά καλύτερα ακόμη και από την Αμερικάνικη κυβέρνηση, ίσως θα πρέπει να μας προβληματίσει για την πορεία της Αμερικάνικης, και τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας το 2016 και του χρηματιστήριου, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και γενικότερα.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
(Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού).
