Δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στην Ουκρανία και μάλλον θα πρέπει να απορρίψουμε τις «βεβαιότητες» που εκφράζονται, ότι η κατάσταση δε θα ξεφύγει από τα στενά όρια ενός σαλονιού που εξελίσσεται ένα επιτραπέζιο παιγνίδι. Η δουλειά των διεθνολόγων είναι να λένε τη γνώμη τους. Οι επενδυτές, όμως, έχουν άλλη δουλειά! Να μη χάσουν τα χρήματά τους. Οπότε, αν ήταν στο χέρι τους θα έκτιζαν σε κάθε γωνιά και ένα καταφύγιο.
Γνώρισα επενδυτές που τα πολλά λεφτά τα επένδυαν ή καλύτερα τα… τζιράριζαν σε εποχές μεγάλης μεταβλητότητας. Κάθε φορά που είχαμε αναταραχή στις αγορές, εκείνοι άφηναν το ζεστό τους σπίτι και κατασκήνωναν στο γραφείο με μεγάλες προμήθειες καφέ και πούρων. Ήταν κάτι σαν την εκδρομή στην κατασκήνωση. Κατά βάθος λάτρευαν τις εντάσεις, επειδή τους διατηρούσαν ψηλά την αδρεναλίνη και τους έκαναν να νιώθουν ότι ζουν. Ή αλλιώς, οι καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης χρειάζονται ανθρώπους ειδικών χαρακτηριστικών για να τις διαχειριστούν.
Υπήρχε, όμως, και μία άλλη πλευρά, πλην της ψυχολογικής. Ήξεραν ότι σε περίοδο μεγάλων διακυμάνσεων δημιουργούνται μεγάλες ευκαιρίες για την αποκομιδή κερδών. Στη διάρκεια μιας κρίσης ο κυνηγός των ευκαιριών μπορεί να βρει μαζεμένες τόσες «ευκαιρίες», όσες - τουλάχιστον - είχαν βρει οι κανονικοί άνθρωποι στη διάρκεια της «ειρήνης».
Οι κρίσεις αυτής της μορφής ήταν συνηθισμένες στο παρελθόν κάθε έξι με επτά χρόνια. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι «ειρηνοποιοί» έχουμε κατά κάποιο τρόπο κακομάθει, αφού τα γεράκια των αγορών έχουν να μας ενοχλήσουν από την εποχή που ο Προκόπης ο Παυλόπουλος έριχνε το ανάθεμα για την ελληνική κρίση στην Lehman Brothers. Δεκατέσσερα χρόνια χωρίς να πέσει μία τουφεκιά είναι ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Ακόμη και αν δεν υπήρχε η Ουκρανία, θα έπρεπε να «εφευρεθεί». Το πρόβλημα στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι η Ουκρανία μπορεί να κάνει όλες τις άλλες κρίσεις να μοιάζουν με βόλτα στον εθνικό κήπο.
Τι σημαίνει κρίση; Για τις αγορές δεν πρόκειται για μία πτώση μιας και δυο ημερών. Απαιτεί υπομονή και εγρήγορση. Και ένας τρόπος για να καταλάβουμε αν βρισκόμαστε στο τέλος της καταιγίδας είναι αν έχουν εκδηλωθεί στη διάρκειά της ακραία χρηματιστηριακά φαινόμενα. Να έχουμε συναντήσει, δηλαδή, μετοχές που να έχουν σχεδόν διαλυθεί! Αν δεν υπάρχει μια τέτοια εικόνα, τότε η κρίση δεν έχει τελειώσει ή δε μιλάμε για κρίση! Και πότε αγοράζουμε; Εδώ έρχεται το γνωστό ρητό περί αίματος που ρέει στους δρόμους…
Ακόμη και αν ξεπεράσουμε την κρίση και δεν έρθει τώρα ο Αρμαγεδδών, η πραγματικότητα των αγορών και των οικονομιών απαιτεί μια κρίση! Καπιταλισμός χωρίς κρίσεις δεν υπάρχει. Για τον καπιταλισμό οι κρίσεις είναι σαν το γερασμένο πευκόδασος που αναζητά την πυρκαγιά για να δώσει ζωή στους νέους σπόρους που περιμένουν στο έδαφος για να αναγεννηθεί το δάσος. Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι θα προτιμούσα μία κρίση τύπου Lehman Brothers. Μία κρίση χωρίς τανκς, αεροπλάνα και πυρηνικά.
Θανάσης Μαυρίδης
