Της Βίβιαν Ευθυμιοπούλου
Τα βρίσκουμε όταν ερχόμαστε στη ζωή και τα αφήνουμε στο ίδιο σημείο να στέκουν μόλις φύγουμε, γενιές επί γενεών με αποτέλεσμα, τα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς, να μας δημιουργούν την εντύπωση ότι έχουν κάνει κάποια μυστική συμφωνία με το χρόνο ώστε εκείνος να μην ασχολείται μαζί τους.
Μόνο που αυτού του είδους τις συμφωνίες που νικούν το χρόνο και εξασφαλίζουν την αθανασία, οι θρύλοι θέλουν να τις συνάπτει μόνο ο Διάβολος. Ταιριαστό για τα Μνημεία γιατί στην πραγματικότητα ο λόγος που στέκουν όρθια στους αιώνες είναι γιατί το επιθυμεί ο Άνθρωπος, όχι ακριβώς διαβολική οντότητα σίγουρα όμως εκπεσούσα.
Ασχολούμαστε πολύ συχνά με θέματα διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς και δεν θα μπορούσε να συμβεί διαφορετικά γιατί βλέπουμε τον πολιτισμό ως αγαθό που μπορεί να παράξει μεγάλο πλούτο με τρόπο βιώσιμο, χωρίς να θιγεί το περιβάλλον και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της χώρας μας. Άλλωστε κακά τα ψέματα. Οι τουρίστες μας επισκέπτονται για τον ήλιο, τη θάλασσα και τα αρχαία. Ο λόγος που όταν προσγειωθούν στην Αθήνα δεν προσπερνούν την πρωτεύουσα για να κατευθυνθούν βιαστικοί στα νησιά είναι γιατί στην Αθήνα στέκεται ο εμβληματικός Παρθενώνας και βρίσκονται κάποια από τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά μουσεία του πλανήτη. Τα παιδιά, ανά την υφήλιο, μεγαλώνουν με τις ελληνικές αρχαιότητες στα σχολικά βιβλία τους γιαυτό και ως ενήλικες θέλουν να τα δουν από κοντά.
Προφανώς λοιπόν ασχολούμαστε με τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς και ζητούμε η προστασία της να προκρίνεται κάθε άλλης σκοπιμότητα ιδιαίτερα μάλιστα στην παρούσα συγκυρία που πρέπει να παράξουμε πλούτο και μάλιστα γρήγορα.
Η καταστροφική πυρκαγιά στο Καθεδρικό Ναό της Παναγίας των Παρισίων θυμίζει ακριβώς ότι τα μνημεία υπάρχουν καταρχάς γιατί έχουμε αποφασίσει ότι είναι τέτοια: δηλαδή μνημεία, κατάλοιπα που υλικού πολιτισμού που πρέπει να διατηρηθούν και ως εκ τούτου έχουμε αποφασίσει ότι αξίζει να δαπανούμε μεγάλα ποσά στη συντήρηση και την αναστήλωσή τους. Η λέξη «μνημείο» δεν αποχαρακτηρίζει ούτε «ουδετεροποιεί» τη φύση, το χαρακτήρα και την ιστορία των υλικών καταλοίπων. Γιαυτό και τα κράτη συχνά προσπαθούν να εντάξουν όσο το δυνατόν περισσότερα από τα μνημεία τους στη λίστα της Ουνέσκο. Για να δεσμεύσουν όλη την ανθρωπότητα, ηθικά και οικονομικά, ότι θα συμβάλλει κι εκείνη με κάθε τρόπο στη διατήρησή τους.
Τα μνημεία και τα μάτια μας λοιπόν. Η διατήρησή τους απαντά σ'ενα πλήθος αιτημάτων και αναγκών σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, είναι μεν κοστοβόρα και απαιτεί κάποιες θυσίες σε άλλα επίπεδα αλλά τυχόν καταστροφή τους προκαλεί βλάβη ανυπολόγιστη, ηθική και υλική.
