Στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας περιλαμβάνεται και το κεφάλαιο (Άξονας 4.3) με τίτλο «Βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος δικαιοσύνης», που αναφέρεται σε διάφορα πεδία, που συγκροτούν το δικαιικό σύστημα της χώρας και επιδιώκει, με την ανάπτυξη των δικαστικών υποδομών, την ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (e-justice και e-cloud) και των υποστηρικτικών υπηρεσιών, την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δικαστών και δικαστικών υπαλλήλων, τη μεταρρύθμιση του προγράμματος σπουδών της Εθνικής Σχολής Δικαστών, τον επανασχεδιασμό της αξιολόγησης των δικαστών, παροχή κινήτρων στους δικαστικούς υπαλλήλους όταν επιτυγχάνουν στόχους, το χωροταξικό δικαστικό ανασχεδιασμό, την επικαιροποίηση των νόμων και με τελικό σκοπό, την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης, που είναι απαραίτητη για την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Σαφώς πρόκειται περί καινοτόμου σχεδίου, που όταν ολοκληρωθεί θα έχει με επιτυχία αλλάξει κατά πολύ το πρόσωπο και τον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης. Φυσικά πρόκειται περί γενικών κατευθυντηρίων γραμμών ενός προγράμματος, που βασίστηκε στο πόρισμα της επιτροπής Πισσαρίδη, αλλά χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, ώστε το τελικό σχέδιο να μην περιέχει τους συνηθισμένους αστερίσκους, υποσημειώσεις, παρατάσεις εφαρμογής, πισωγυρίσματα με πολιτικές παρεμβάσεις, λαϊκές κινητοποιήσεις, που μπορεί να αναιρέσουν το όλο εγχείρημα, που θα παραμείνει στο τέλος μια άλλη αποτυχημένη προσπάθεια βελτιώσεως της Δικαιοσύνης με τεράστια σπατάλη χρόνου, δαπάνης και με δευτερογενείς επιπτώσεις όχι μόνο στην οικονομική ανάπτυξη, αλλά και απώλεια της εμπιστοσύνης των πολιτών στην αποτελεσματικότητα της.
Για την επιτυχία του εθνικού σχεδίου σε όλα τα πεδία απαιτείται πολύ ισχυρή και συνεχής (constans et perpetua voluntas) πολιτική βούληση, που να μην υποκύπτει στις μικροκομματικές ακόμη και τοπικές πολιτικές αντιδράσεις, τα συντεχνιακά μικροσυμφέροντα δικηγόρων, δικαστικών λειτουργών και δικαστικών γραμματέων, την πολιτική και κομματική εκμετάλλευση κάποιων μέτρων και τη θέσπιση διατάξεων για την εξυπηρέτηση ατομικών ή ταξικών συμφερόντων. Ήδη πριν την παρουσίαση του σχεδίου εκδηλώθηκαν αντιδράσεις, όπως από την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, που αντιτίθεται στην αλλαγή του τρόπου αξιολογήσεως και επιθεωρήσεως των δικαστών και μαζί με τους δικηγορικούς συλλόγους στην επέκταση του ωραρίου λειτουργίας των ποινικών δικαστηρίων. Επιπλέον για τη λειτουργία και τη διάρθρωση της Δικαστικής Εξουσίας και των λειτουργών της, ακόμη περί του τρόπου αξιολογήσεως τους, ισχύουν ειδικές συνταγματικές διατάξεις με συνέπεια οι οποιεσδήποτε μεταρρυθμίσεις πρέπει να είναι συμβατές με αυτές.
Είναι γεγονός, ότι η Δικαιοσύνη δεν διάγει τις ευτυχέστερες ημέρες της και το Εθνικό Σχέδιο φαίνεται να είναι η σοβαρότερη προσπάθεια των τελευταίων ετών για την ανόρθωση της, που μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη συνολική εφαρμογή του παραπάνω σχεδίου και όχι με μερεμέτια και άλλη αύξηση των θέσεων των προέδρων εφετών, γιατί ήδη οι υπάρχουσες 201 θέσεις υπερπλεονάζουν. Επίσης οι νέοι δικαστές στερούνται πρακτικών εμπειριών, πράγμα που τους εμποδίζει στη σωστή αξιολόγηση των αποδείξεων π.χ. περίπτωση Σώρρα. Η επικαιροποίηση και η κωδικοποίηση των νόμων είναι μια άλλη θλιβερή ιστορία με πολλές μέχρι τώρα αποτυχημένες προσπάθειες εφαρμογής και με την παρατήρηση, ότι είμαστε η μόνη χώρα που στις νομικές σχολές δεν διδάσκεται το μάθημα του καλώς νομοθετείν.
* Ο Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.
