Της Σοφίας Βούλτεψη*
Το μπλόκο στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια και οι αντιδράσεις που ακολούθησαν –αλλά και το ίδιο το κείμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών– αποδεικνύουν πως υπήρξε συναλλαγή. Αλλά αν υπήρξε συναλλαγή με τα Σκόπια για να γίνει αποδεκτή η Συμφωνία των Πρεσπών εκεί, γιατί να μην έγινε κάτι αντίστοιχο προκειμένου ο ΣΥΡΙΖΑ να δώσει μάχη για να περάσει η Συμφωνία στην Ελλάδα;
Δηλαδή, μπορεί κάποιοι στην Ελλάδα να μας πουν γιατί καταλαμβάνονταν από ιερή οργή όταν διατυπωνόταν η κατηγορία περί συναλλαγής με τους δανειστές, προκειμένου αυτοί να δείχνουν την επιείκειά τους στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ;
Συναλλαγή, λοιπόν. Η μέχρι πρόσφατα πιο αποκρουστική λέξη στην πολιτική και κοινωνική σφαίρα έχει εξελιχθεί σε συνήθη και θεσμοθετημένη μέσω συμφωνιών και συνθηκών πρακτική. Όταν η συναλλαγή καταγγέλλεται αντιμετωπίζεται – υποκριτικά – με αποτροπιασμό. Και όταν αποδεικνύεται, όλοι σφυρίζουν αδιάφορα. Και όμως η συναλλαγή υπάρχει και διατρέχει όλα τα επίσημα κείμενα, όλες τις επίσημες ανακοινώσεις. Αυτές τις μέρες πρόβαλε ανάγλυφη με αφορμή το μπλόκο στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια.
Από τον Κάμερον στον Σάντσεθ και από το Μεταναστευτικό στις Πρέσπες
Τα παραδείγματα είναι πολλά – και όλα με μοιραία κατάληξη:
- Ο Κάμερον, αν και γνώριζε τους κινδύνους, υποσχέθηκε δημοψήφισμα για το Brexit, για να κερδίσει τις εκλογές. Αυτή η συναλλαγή οδήγησε τη Βρετανία στη σημερινή δραματική κατάσταση.
- Στην Ισπανία, ο Σάντσεθ έκλεισε το μάτι στους αυτονομιστές της Καταλονίας για να κερδίσει και αυτός στις εκλογές και μετά συνεργάστηκε με τους Podemos που επιδιώκουν την απόσχιση της Καταλονίας. Αυτή η συναλλαγή έχει προκαλέσει διαρκές χάος επί δύο χρόνια και αυτή τη στιγμή η Βαρκελώνη φλέγεται.
- Η ΕΕ στην Κοινή Δήλωση με την Τουρκία για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών, τον Μάρτιο του 2016, συνέδεσε την αντιμετώπιση αυτού του εξαιρετικά σοβαρού ζητήματος με την προώθηση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, το άνοιγμα κεφαλαίων και το ζήτημα της παροχής βίζας προς τους Τούρκους πολίτες. Δηλαδή, η ΕΕ όχι μόνο συνέδεσε δύο ζητήματα που εκ των πραγμάτων δεν συνδέονται – άλλο το μεταναστευτικό, άλλο οι προϋποθέσεις για ένταξη στην ΕΕ – αλλά και έβαλε μια κορυφαία πολιτική όπως αυτή της διεύρυνσης στη ζυγαριά μαζί με ένα ευκαιριακό ζήτημα. Οι άνθρωποι αντάλλαξαν Ευρώπη με μετανάστες! Ξεκάθαρη συναλλαγή. Που τινάχθηκε στον αέρα λίγους μήνες αργότερα, όταν, τον Ιούλιο του 2016, συνέβη η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία και όλοι αποφάσισαν να αναστείλουν τις υποσχέσεις που κακώς είχαν δώσει. Με λίγα λόγια η συναλλαγή, το νέο πολιτικό αξίωμα, εξουδετέρωσε το αρχαιότερο πολιτικό αξίωμα, βάσει του οποίου «πολιτική είναι η τέχνη του προβλέπειν».
- Και βέβαια, η ΕΕ, προκειμένου να επιβάλει την Συμφωνία των Πρεσπών, υποσχέθηκε στα Σκόπια έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Και πάλι καμία σχέση ανάμεσα στα δύο. Και πάλι ξεκάθαρη συναλλαγή. Τόσο ξεκάθαρη, που ξεδιάντροπα περιελήφθη στον ίδιο το κείμενο της Συμφωνίας: Το άρθρο 1 παρ. 10 προβλέπει ότι η αντικατάσταση εγγράφων και υλικού για εσωτερική χρήση στο γειτονικό κράτος θα αρχίσει μετά το άνοιγμα των διαπραγματευτικών κεφαλαίων της Ε.Ε. Τώρα, λοιπόν, που δεν ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις, τώρα που ο Ζάεφ προκήρυξε εκλογές για τον Απρίλιο, το erga omnes, που τόσο μας διαφήμιζαν, πήγε περίπατο. Διότι αφού δεν ανοίγουν τα κεφάλαια, στο εσωτερικό της χώρας τους οι Σκοπιανοί θα κάνουν ό,τι θέλουν. Με λίγα λόγια, η Ελλάδα, δια των Τσίπρα, Κοτζιά και Καμμένου υπέγραψε μια συμφωνία με τα Σκόπια, η τήρηση της οποίας εξηρτάτο από την αρχή από την βούληση κάποιων άλλων.
Υποσχέσεις στο δημοψήφισμα
Και δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία: Κατά την προεκλογική περίοδο για το δημοψήφισμα στη γειτονική χώρα οι Ευρωπαίοι πήγαιναν κι' έρχονταν στα Σκόπια και συνέδεαν σαφώς την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας με την επικύρωση της συμφωνίας στις κάλπες.
Κατά την επίσκεψή της στα Σκόπια στις 8 Σεπτεμβρίου 2018 – εν όψει του δημοψηφίσματος της 30ής Σεπτεμβρίου – είχε ξεκαθαρίσει ότι η έγκριση της συμφωνίας για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας στο επικείμενο δημοψήφισμα αποτελούσε «προϋπόθεση για την προώθηση της ευρωπαϊκής και ευρωατλαντικής προοπτικής της χώρας».
Και μετά το δημοψήφισμα, σε επιστολή της προς τον κ. Ζάεφ, αφού εξήρε το αποτέλεσμα, επανέλαβε πως αυτό «αίρει ένα σημαντικό εμπόδιο για την προσέγγιση της χώρας σας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ. Θα είναι τώρα σημαντικό να προβείτε στα, ασφαλώς, πολύ απαιτητικά, επόμενα βήματα για την εφαρμογή της συμφωνίας για το όνομα, με τη λήψη απόφασης από τη Βουλή για την απαραίτητη αλλαγή του Συντάγματος. Χαίρομαι που θα συνεχίσω να συνεργάζομαι μαζί σας γι' αυτόν τον σκοπό».
Στις 7 Σεπτεμβρίου 2018, κατά την επίσκεψή του στα Σκόπια και το Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς είχε εκφράσει την ευχή ότι οι πολίτες της ΠΓΔΜ θα συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα της 30ης Σεπτεμβρίου και θα ψηφίσουν υπέρ της λύσης του θέματος της ονομασίας και υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας. Προσθέτοντας ότι η χώρα του υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της ΠΓΔΜ και όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Την ίδια μέρα, σε ανάρτησή του είχε ξεκάθαρα αναφέρει: «Ένα θετικό αποτέλεσμα (στο δημοψήφισμα) θα είναι ένα καλό βήμα για τη χώρα και για την περιοχή και θα ανοίξει τον δρόμο προς την ΕΕ».
Και γενικά όλοι υμνούσαν και πανηγύριζαν – συμπεριλαμβανομένου και του Μακρόν.
Υποσχέσεις και για την εκλογή Προέδρου
Αργότερα, κατά την προεδρική εκλογή, Ζάεφ και Πενταρόφσκι είχαν στηρίξει την προεκλογική τους εκστρατεία ακριβώς στη σύνδεση της Συμφωνίας με την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, με τον Ζάεφ να διακηρύσσει ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις θα ξεκινούσαν τον Ιούνιο του 2019.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών στα Σκόπια (τέλη Απριλίου αρχές Μαΐου 2019), όλοι αυτοί που σήμερα σφυρίζουν αδιάφορα, και πάλι παρενέβησαν στην εκλογική διαδικασία του γειτονικού κρατιδίου.
Έτσι, στις 29 Απριλίου, η κ. Μέρκελ συγκάλεσε στο Βερολίνο συνάντηση κορυφής για τα Δυτικά Βαλκάνια, εμπλέκοντας στη διαδικασία και τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν. Δηλαδή, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία των δύο ηγετών και χρησιμοποιήθηκε για να στηριχθεί ο Ζάεφ. Χωρίς, βέβαια, να λάβει κάποια συγκεκριμένη υπόσχεση, πλην όμως εκείνος επέστρεψε στη χώρα του με μια ανανεωμένη ευρωπαϊκή αύρα…
Τσίπρας εκτός τόπου και χρόνου
Σημειώστε επίσης ότι μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών, το VMRO και η υποψήφιά του Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα άλλαξαν πορεία: Ενώ πριν από τον πρώτο γύρο διακήρυσσαν πως στην περίπτωση εκλογής της Σιλιάνοφσκα θα εξέταζαν από μηδενική βάση τη συμφωνία, πριν από τον δεύτερο γύρο – και ενώ Πενταρόφσκι και Σιλιάνοφσκα είχαν σχεδόν ισοψηφήσει και η μοίρα τους εξηρτάτο από την ψήφο των Αλβανών (ο δικός τους υποψήφιος, ο Ρέκα, είχε βρεθεί εκτός δεύτερου γύρου – το αφήγημα του VMRO άλλαξε.
Έτσι, η Συμφωνία των Πρεσπών εξαφανίστηκε ξαφνικά από την δημόσια αντιπαράθεση, η οποία επικεντρώθηκε σε θέματα οικονομίας, διαφθοράς, νεποτισμού και τα λοιπά και η Σιλιάνοφσκα δήλωνε πως «εάν εκλεγεί Πρόεδρος της χώρας θα σεβαστεί το νέο Σύνταγμα και θα χρησιμοποιεί το νέο όνομα της χώρας, δηλαδή το Βόρεια Μακεδονία»!
Αυτά στα Σκόπια έχουν επαναληφθεί. Για παράδειγμα, το 2001, μετά τον εμφύλιο, το VMRO είχε διαφωνήσει με τη Συμφωνία Πλαίσιο με τους Αλβανούς, αλλά όταν αργότερα βρέθηκαν στην εξουσία, την εφάρμοσαν μια χαρά.
Άλλωστε, όλοι γνωρίζουμε πως το VMRO επιθυμεί διακαώς την είσοδο στην ΕΕ και αντιλαμβανόμαστε πως δεν θα έθετε σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Άλλωστε και αυτοί γνωρίζουν ότι έγινε συναλλαγή.
Αυτά, βέβαια, πού να τα γνωρίζει ο κ. Τσίπρας, ο οποίος προ ημερών μας είπε ότι ο Μητσοτάκης θα… παρακαλάει μη τυχόν και κερδίσουν ξανά στη γειτονική χώρας οι εθνικιστές και αμφισβητήσουν τη συμφωνία.
Ερώτημα καταληκτικό: Τελικά ενώ η συναλλαγή αποτελεί πλέον καθημερινή πρακτική, ενώ περιλαμβάνεται στα επίσημα κείμενα – και στο κείμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών – μόνο στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ δεν ακολουθήθηκε αυτή η ευρύτατα διαδεδομένη πλέον πρακτική;
Δηλαδή όλοι συναλλάσσονται εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ; Μόνοι αυτοί είναι οι άσπιλοι και αμόλυντοι;
Συναλλαγή και με τον Ράμα;
Και ένα υστερόγραφο: Από την ενταξιακή διαδικασία δεν εξαιρέθηκαν μόνο οι Σκοπιανοί, αλλά και η Αλβανία!
Ως γνωστόν, η Ελλάδα προωθεί την ευρωπαϊκή διεύρυνση στα Δυτικά Βαλκάνια και όλοι γνωρίζουμε πως τα ανθρώπινα δικαιώματα της Βορείου Ηπείρου μόνο μέσα στην Ευρώπη μπορούν να διασφαλιστούν. Εκτός ΕΕ, η Αλβανία κάνει ό,τι θέλει, αρπάζει περιουσίες, ακολουθεί πρωτοφανείς μεθόδους καταστολής, καταπιέζει την Ελληνική Εθνική Μειονότητα.
Αυτή τη στιγμή, ο Ράμα τρίβει τα χέρια του. Έχει πια όλον τον χρόνο να αναπτύξει τις μεθόδους του στη Βόρειο Ήπειρο και να αρπάξει τις περιουσίες των Βορειοηπειρωτών ανενόχλητος. Δεν θα χρειάζεται να αποδεικνύει συνεχώς ότι διαθέτει Κράτος Δικαίου, δεν θα κινδυνεύει να μπλοκαριστεί το άνοιγμα κάποιου κεφαλαίου λόγω της συμπεριφοράς του. Η Ευρώπη μπορεί να περιμένει…
Συναλλαγή μου μυρίζει και εκεί – αυτή τη φορά σε βάρος της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας…
* Η Σοφία Βούλτεψη είναι βουλευτής Β΄ Αθηνών Νοτίου Τομέα ΝΔ, πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητική εκπρόσωπος, δημοσιογράφος.
