Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Το «εμιράτο» του Κατάρ είναι η χώρα με το υψηλότερο ΑΕΠ ανά κάτοικο στο κόσμο, η μεγαλύτερη εξαγωγός υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως, και με τεράστια ρευστότητα. Η απόφαση επομένως του εμιράτου να βγει στην αγορά ομολόγων για να δανειστεί προκαλεί, εκτός από έκπληξη, και αρκετό προβληματισμό. Τι κρύβεται πίσω από αυτήν την εντυπωσιακή κίνηση, και γιατί μας ενδιαφέρει;
Το Κατάρ αποτελούσε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, πού έγινε προτεκτοράτο των Εγγλέζων το 1915, για να αποκτήσει την ανεξαρτησία του το 1971. Το κράτος βρίσκεται σε μια στενή λωρίδα γης, έχοντας έκταση λίγο μεγαλύτερη από εκείνη της Κρήτης, αλλά με πληθυσμό 2,5 εκατομμύρια κατοίκους. Διαθέτοντας περίπου το 2% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου, οι εμίρηδες προσπαθούν, όπως πολλοί Σαουδάραβες φίλοι τους, να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους, για να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή χρηματοδοτώντας και αυτοί ισλαμοκανίβαλλους σε σειρά χωρών, βαφτίζοντας τις δραστηριότητες αυτές «ανθρωπιστική βοήθεια».
Όταν λοιπόν πλέον η τιμή του πετρελαίου έπεσε ενώ παράλληλα ξανοίχτηκαν στη χρηματοδότηση των ισλαμιστικών αυτών τρομοκρατικών «οργανώσεων», αποδείχτηκε εκείνο που όλοι μας ενδόμυχα ξέρουμε, αλλά ποτέ δεν ομολογούμε! Ότι δηλαδή ο συνδυασμός μιας παρανοϊκής ιδέας με την έλλειψη ρευστών δημιουργεί ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. Τόσο εκρηκτικό, που μπορεί από εκεί που χρηματοδοτούσες τη μισή υφήλιο με τα πετροδόλαρά σου, να φτάνεις να χτυπάς νυχτιάτικα τις πόρτες των μεγαλοτραπεζιτών της Φρανκφούρτης και του Λονδίνου, μήπως και σου εκδώσουν κάποιο ομόλογο!
Για να είμαστε ειλικρινείς, νωρίς εντοπίσαμε από αυτήν τη στήλη το πρόβλημα του Κατάρ. Ήταν ένας από τους δύο βασικούς μεγαλομετόχους της θρυλικής… Volkswagen, κατέχοντας το 17% των κεφαλαίων της γνωστής αυτοκινητοβιομηχανίας με τις «πειραγμένες μηχανές» που έβγαζαν εξαιρετικά καυσαέρια «αόρατα» με ηλεκτρονικά μέσα! Από εκεί έχασε το 1/3 της χρηματιστηριακής αξίας της τοποθέτησης, σε λίγους μήνες από τότε που έσκασε το σκάνδαλο, χάνοντας έτσι μόλις 5 δισ. ευρώ! Παράλληλα είναι ο σημαντικότερος μέτοχος με 9% επίσημη συμμετοχή στην Glencore Plc, μια αγγλο-ελβετική πολυεθνική με βεβαρυμένο «μητρώο» στη φοροδιαφυγή, τη συνεργασία με ολοκληρωτικά και ρατσιστικά καθεστώτα, αλλά και «μισογυνική» διοίκηση, καθώς μέχρι και το 2014 αποτελούσε τη μόνη μεγάλη εισηγμένη στο χρηματιστήριο του Λονδίνου εταιρεία χωρίς καθόλου γυναίκες στην ιεραρχία της! Ασήμαντα αυτά για τους σεΐχηδες, αν η τιμή μετοχής της δεν είχε κυριολεκτικά γκρεμιστεί στο τελευταίο διάστημα, χάνοντας 60% της αξίας της, λόγω κατάρρευσης των τιμών των εμπορευμάτων (commodities) τα οποία είναι το αντικείμενο της. Από εκεί το fund του Κατάρ πήρε επιπλέον χασούρες 4 δισ., που, αν προστεθούν με άλλες, οδηγούν σε χρηματιστηριακές απώλειες 12 δισ. τους τελευταίους μήνες!
Αν όμως οι ζημιές είναι το ένα, η αιμορραγία με σκανδαλώδη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας είναι το άλλο. Ακόμη και το United States Institute of Peace, που αποτελεί υπηρεσία του Κογκρέσου των ΗΠΑ, έφτασε σε σημείο να καταγγείλει ότι το Κατάρ δημιούργησε στρατόπεδο εκπαίδευσης τρομοκρατών της ISIS στο Σουδάν! Το fund του Κατάρ επίσης ελέγχει την Qatar Islamic Bank, που φημολογείται (δεν έχει όμως αποδειχτεί) ότι αποτελεί το «μακρύ χέρι» χρηματοδότησης ισλαμοκαννιβάλλων παγκοσμίως! Τέλος η χώρα έχει διακηρύξει ότι θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί επισήμως με 10 δισ. τις «ειρηνευτικές δραστηριότητες» στα επόμενα έτη!
Η ακατάσχετη αιμορραγία από έναν πόλεμο που άρχισε να χάνεται από τότε που τα βομβαρδιστικά του Πούτιν έστελναν σε μορφή «πακέτου» στον ισλαμικό παράδεισο πολλούς από τους εκλεκτούς «πιστούς», άρχισε να χτυπάει στα οικονομικά του πλουσιότατου μέχρι χτες, μικροσκοπικού όμως πάντα, κράτους!
Πάρα τις άγριες περικοπές 7% στον ετήσιο προϋπολογισμό, το κράτος περιμένει 20 δισ. δολάρια τρύπα το 2016, που όμως είναι συντηρητική, καθώς οι τιμές πετρελαίου είναι ήδη χαμηλότερες από την παραδοχή ότι η τιμή θα είναι 48 δολάρια το βαρέλι! Ήδη το κρατίδιο μετράει ελλείμματα 2,5 ως 3 δισ. κάθε μήνα που περνάει, που σημαίνει ότι τα αποθέματα του μπορεί να εξαντληθούν σε μόλις 9 μήνες! Αφού σταμάτησαν παντελώς σοβαρά έργα, ακόμη και χτίσιμο νοσοκομείων(!), οι άλλοτε περήφανοι εμίρηδες άρχισαν να χτυπάνε με δύναμη τις μεγάλες πόρτες της αγοράς των ομολόγων. Τον περασμένο μήνα το Κατάρ εξέδωσε ομόλογα 5 δισ. δολαρίων, ενώ χτες εξέδωσε ομόλογα επιπλέον 9 δισ. δολαρίων (3,5 δισ. σε 5ετή, 3,5 δισ. σε 10ετή και 2 δισ. σε 30ετή ομόλογα) για να καλύψει τις τρύπες που φαίνεται να παρουσιάζονται. Πάντως ενώ η πρώτη έκδοση 5ετών πριν ένα μήνα είχε ένα premium 0,85%, τώρα η αγορά ζήτησε 1,20% premium στα 5ετή, που εκτινάχτηκε για τα 30ετή στο 2,1%.
Ασφαλώς η συνέχιση της εμπλοκής του Κατάρ σε χρηματοδότηση πολέμων δεν θα του βγει σε καλό. Όμως, σε αντίθεση με τη νωχελική Σαουδική Αραβία, το Κατάρ κινήθηκε γρήγορα στην αγορά ομολόγων πριν εξαντληθούν τα διαθέσιμα του. Η περίπτωση του Κατάρ είναι ενδεικτική του πώς ένας σχετικά καλός σχεδιασμός εξόδου στην αγορά των ομολόγων μπορεί να επιτρέπει να δανείζεται κάποιος φτηνά. Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να διδαχτεί χρηματοδοτικά από τους εμίρηδες του Κατάρ. Η έξοδος της Ελλάδος στην αγορά ομολόγων πρέπει, όταν γίνει, να είναι έγκαιρα, πριν η Ελλάδα χρειαστεί χρήματα, και να αφορά διαφορετικές λήξεις. Έτσι, τα επιτόκια που διαμορφώνονται για πολυετή ομόλογα, τύπου Μαθουσάλα, που θα χρειαστεί η Ελλάδα θα μπορούσαν να είναι σε επίπεδα ακόμη και 2,5% - 3,5%. Η Ελλάδα πρέπει να διδαχτεί από τους εμίρηδες του Κατάρ και να αξιοποιήσει την παγκόσμια συγκυρία, που είναι τώρα αρκετά καλή για την έκδοση ομολόγων μεγάλης διαρκείας, πριν το τέλος του έτους, βάζοντας την έκδοση ομολόγων νωρίς στο τραπέζι στο παζάρι του χρέους. Οι συνθήκες, τώρα, είναι ευνοϊκές!
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
