Του Γρηγόρη Σαμπάνη*
Ένας υπάλληλος εταιρείας παροχής υπηρεσιών ασφαλείας μπορεί θαυμάσια να επιτηρεί ένα ιδιωτικό ή δημόσιο χώρο εργασίας ή κατοικίας. Αν αρχίσει, όμως, να συλλαμβάνει υπόπτους ή να τυπώνει αστυνομικές ταυτότητες θα έχει διαπράξει το ποινικό αδίκημα της αντιποίησης αρχής.
Ευτυχώς για όλους μας, στο χώρο της ασφάλειας τα όρια μεταξύ λειτουργιών του κράτους και παροχής υπηρεσιών από τους ιδιώτες είναι αρκετά ευδιάκριτα. Δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο, όμως, για τον τομέα του Τουρισμού Υγείας, όπου αίφνης ένας ιδιωτικός σύνδεσμος επιχειρήσεων και επαγγελματιών, «Ελληνικός Σύνδεσμος Τουρισμού Υγείας» αναγορεύεται αυθαίρετα ως «Εθνικό Συμβούλιο Τουρισμού Υγείας» και επιχειρεί να υφαρπάξει αρμοδιότητες και καθήκοντα ενός δημόσιου φορέα, του ΕΟΠΥΥ, τον οποίο ευθέως επιχειρεί να υπονομεύσει.
Αφήνουμε στους υπεύθυνους του «Ελληνικού Συνδέσμου Τουρισμού Υγείας – Greek Health Tourism Association» (ΕΛ.Ι.ΤΟΥΡ) να εξηγήσουν πώς ακριβώς φαντάζονται ότι η καθ' όλα σεβαστή ιδιωτική πρωτοβουλία τους έχει καταφέρει να μετεξελιχθεί σε «Εθνικό Συμβούλιο Τουρισμού Υγείας», όπως ισχυρίζονται σε πρόσφατη ανακοίνωσή τους (κατά λέξει: «Η ΕΛ.Ι.ΤΟΥΡ που αποτελεί σήμερα το Εθνικό Συμβούλιο Τουρισμού Υγείας»…).
Αν υπήρχε κάποια δημόσια αρχή, ή κάποια σχετική πρόβλεψη νόμου, βάσει των οποίων αυτός ο ιδιωτικός σύνδεσμος αναγνωρίζεται ως Εθνικό Συμβούλιο, κάτι που θα σήμαινε ότι εκχωρούνται σε αυτόν τον ιδιωτικό σύνδεσμο αρμοδιότητες της Πολιτείας, καλό θα ήταν να το γνωρίζουμε. Μέχρι να πληροφορηθούμε κάτι σχετικό, ας μας επιτραπεί να θεωρούμε ότι η ΕΛ.Ι.ΤΟΥΡ κινείται πολύ κοντά στα όρια της αντιποίησης αρχής.
Προς τι άραγε, όμως, αυτή η προσπάθεια ενός ιδιωτικού φορέα, της ΕΛ.Ι.ΤΟΥΡ, να περιβληθεί το μανδύα ενός «εθνικού» φορέα; Και γιατί, άραγε, η διοίκηση της ΕΛ.Ι.ΤΟΥΡ σπεύδει να διατρανώσει «την αντίθεσή της στην ενδυνάμωση του στρατηγικού ρόλου του ΕΟΠΠΥ στην προώθηση του Τουρισμού Υγείας», με τον ισχυρισμό ότι ο ΕΟΠΥΥ δεν «δεν πληροί τις αναγκαίες προϋποθέσεις»;
Οι σκοπιμότητες αρχίζουν να γίνονται προφανείς και μάλιστα έρχονται στην επιφάνεια τη στιγμή που έχει ξεκαθαρίσει, ύστερα από μεγάλες προσπάθειες πολλών ετών, το θεσμικό πλαίσιο για τον Τουρισμό Υγείας, και ο ΕΟΠΥΥ παίρνει τη θέση που πρέπει να έχει σε αυτή την προσπάθεια ένας εθνικός (χωρίς εισαγωγικά) οργανισμός παροχής υπηρεσιών υγείας.
Το θεσμικό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί είναι αρκετά σαφές και δεν θα πρέπει να παρερμηνεύεται: ο ΕΟΠΥΥ φυσικά και δεν εμπλέκεται σε δραστηριότητες προώθησης – μάρκετινγκ του Τουρισμού Υγείας. Αυτές ξεφεύγουν από το θεσμικό ρόλο του.
Όμως, έχει αναλάβει -και σωστά!- να καταρτίσει το μητρώο των πιστοποιημένων παρόχων υπηρεσιών Τουρισμού Υγείας, ώστε να δοθεί θεσμική και κανονιστική υπόσταση στο παρεχόμενο προϊόν των υπηρεσιών.
Ας είμαστε σαφείς: η διοργάνωση ημερίδων και, γενικότερα, η ανάληψη πρωτοβουλιών για την προβολή του Τουρισμού Υγείας ΠΡΙΝ ολοκληρωθεί το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο για την ορθά οργανωμένη παροχή των υπηρεσιών το μόνο που επιτυγχάνει είναι η αυτοπροβολή των διοργανωτών. Αντίθετα, για τον Τουρισμό Υγείας εγκυμονεί κινδύνους: όταν προβάλλονται υπηρεσίες που δεν παρέχονται οργανωμένα και με σοβαρή εποπτεία από την Πολιτεία, εύκολο είναι να παρεισφρύσουν τυχάρπαστοι, ακατάλληλοι πάροχοι στον Τουρισμό Υγείας και να προκαλέσουν τη δυσφήμισή του σε ξένους επισκέπτες.
Μήπως, λοιπόν, αυτό είναι που ενοχλεί τους, ενδεχομένως όχι κακοπροαίρετους, εκπροσώπους του ιδιωτικού τομέα; Ότι ένας δημόσιος φορέας θα προσφέρει το βασικό πλαίσιο οργάνωσης της αγοράς, μέσα από τη διαδικασία πιστοποίησης και ένταξης των παρόχων σε ένα ενιαίο μητρώο; Μήπως αυτή την κρίσιμη λειτουργία κάποιοι φιλοδοξούν να την ιδιωτικοποιήσουν, αντλώντας πολύπλευρα οφέλη, αλλά θέτοντας σε κίνδυνο την αξιοπιστία του παραγόμενου προϊόντος, στο βαθμό που η διαδικασία πιστοποίησης θα γίνει με την αρχή του «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει»;
Σχετικά με τους ισχυρισμούς που δυστυχώς διαλαμβάνονται στην ανακοίνωση της ΕΛ.Ι.ΤΟΥΡ, περί δήθεν καθυστέρησης από τον ΕΟΠΥΥ στην είσπραξη δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ από ευρωπαϊκούς ασφαλιστικούς φορείς, πρέπει να τονισθεί ότι η είσπραξη για τις υπηρεσίες που έχουν παρασχεθεί σε Ευρωπαίους ασφαλισμένους από παρόχους στην Ελλάδα γίνεται κανονικά και όπως προβλέπεται από το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο και τις διμερείς συμφωνίες με εθνικούς ασφαλιστικούς φορείς. Η δε πληρωμή στους παρόχους γίνεται ανά δίμηνο, στο πλαίσιο της τακτικής εκκαθάρισης. Ο ΕΟΠΥΥ επιφυλάσσεται να ασκήσει όλα τα νόμιμα δικαιώματά του έναντι όσων διατυπώνουν δημόσια τέτοιους συκοφαντικούς και δυσφημιστικούς ισχυρισμούς.
Σε όσους αμφισβητούν τον κεντρικό ρόλο του ΕΟΠΥΥ στην ανάπτυξη του Τουρισμού Υγείας, υπενθυμίζουμε ότι αυτός απορρέει από το Κοινοτικό Δίκαιο και είναι αδιαμφισβήτητος. Από το 2011 έχει τεθεί σε ισχύ η κοινοτική Οδηγία 2011/24 για τα δικαιώματα των ασθενών στη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη. Πρόκειται για μια θεσμική μεταρρύθμιση στρατηγικής σημασίας, η οποία έχει ενσωματωθεί στην εθνική μας νομοθεσία με το ν. 4213/2013.
Η Οδηγία 2011/24/EΕ θέτει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες ο ασθενής μπορεί να ταξιδέψει σε άλλη χώρα της ΕΕ για να λάβει ιατρική περίθαλψη και να του επιστραφούν τα σχετικά έξοδα. Η πρόσβαση των ασφαλισμένων Ευρωπαϊκών Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης στις δομές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Περίθαλψης της χώρας διασφαλίζεται με την επίδειξη της Ευρωπαϊκής Κάρτας Ασφάλισης Ασθένειας (ΕΚΑΑ) ή Πιστοποιητικού Προσωρινής Αντικατάστασης (ΠΠΑ).
Η Οδηγία δημιουργεί ένα δίκτυο Εθνικών Σημείων Επαφής (ΕΣΕ), που παρέχουν σαφείς και ακριβείς πληροφορίες για τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη στα κράτη μέλη της ΕΕ. Τα ΕΣΕ διατηρούν ιστοτόπους με πληροφορίες σχετικά με θέματα που αφορούν τους εξερχόμενους όσο και τους εισερχόμενους ασθενείς. Ως Εθνικό Σημείο Επαφής για την Ελλάδα έχει οριστεί ο ΕΟΠΥΥ.
Πέραν του ρόλου που έχει στο ευρωπαϊκό πλαίσιο ως εθνικός οργανισμός παροχής υπηρεσιών υγείας, ο ΕΟΠΥΥ έχει αποδείξει ότι κινείται δραστήρια για την άσκηση των αρμοδιοτήτων του, αναφορικά με την προαγωγή του Τουρισμού Υγείας.
Ο ΕΟΠΥΥ ήλθε σε διάλογο με τους φορείς του Τουρισμού Υγείας από το καλοκαίρι του 2016 με τους φορείς του κλάδου και εξέτασε προσεκτικά τις απόψεις και προτάσεις τους, προκειμένου να επιτελέσει το θεσμικό του ρόλο. Από το καλοκαίρι του 2016, έως τον Μάιο του 2017, οργανώθηκαν 16 συναντήσεις με εκπροσώπους φορέων: κλινικές, κέντρα αποκατάστασης, ιαματικές πηγές, ιατροί, φυσικοθεραπευτές κ.α.
Παραθέτουμε συνοπτικά τις ενέργειες που ήδη έχουν γίνει στην κατεύθυνση αυτή, με βασικό σημείο αναφοράς τη δημιουργία εθνικού portal Τουρισμού Υγείας, βασική λειτουργία του οποίου θα είναι η ανοικτή καταγραφή των πιστοποιημένων παρόχων:
1. Από το καλοκαίρι του 2016, έχει συγκροτηθεί ειδική Ομάδα Εργασίας για τον Ιατρικό Τουρισμό, αποτελούμενη από τρία μέλη διοικητικού συμβουλίου και δύο στελέχη του ΕΟΠΥΥ.
2. Υπό την καθοδήγηση της Ομάδας Εργασίας, κινούνται οι διαδικασίες για την κατάρτιση των τεχνικών προδιαγραφών του portal και την οργάνωση Διεθνούς Ηλεκτρονικού Διαγωνισμού, ώστε να ανατεθεί σε ανάδοχο εταιρεία η δημιουργία του portal, έργο προϋπολογισμού 59.520 ευρώ.
3. Παράλληλα, ο ΕΟΠΥΥ συμμετέχει στη διυπουργική επιτροπή (Εθνικό Φορέα) για την προώθηση του Τουρισμού Υγείας.
4. Επίσης, ο ΕΟΠΥΥ, στα πλαίσια επιτυχούς αξιολόγησης πρόσκλησης του Interreg V.A Greece-Italy 2014-2020, υλοποιεί, ως επικεφαλής εταίρος, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Πάτρας με το εργαστήριο «Πληροφοριακών Συστημάτων Διοίκησης & Επιχειρηματικής Νοημοσύνης» το Έργο In-MedTour, βασική ιδέα του οποίου είναι η ανάπτυξη ενός συμπλέγματος τουρισμού Υγείας (e-cluster) στη διασυνοριακή περιοχή Ελλάδας Ιταλίας. Σε αυτό το πλαίσιο το Πανεπιστήμιο της Πάτρας αναπτύσσει την πλατφόρμα e-tour facilitator.
Από τον καλόπιστο παρατηρητή γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο ΕΟΠΥΥ δεν είναι ένας ακόμη δημόσιος οργανισμός που έχει αναλάβει αρμοδιότητες και καθήκοντα, τα οποία δυσκολεύεται να εκτελέσει. Αντίθετα, παίρνει πολύ σοβαρά τον κεντρικό ρόλο που έχει από το ευρωπαϊκό και το εθνικό θεσμικό πλαίσιο στην ανάπτυξη του Τουρισμού Υγείας. Αυτό ίσως ενοχλεί ιδιωτικά συμφέροντα που θεωρούν ότι θα ωφεληθούν από μια υφαρπαγή αρμοδιοτήτων ενός πραγματικού εθνικού φορέα, κρεμώντας μια ταμπέλα «εθνικού» φορέα σε μια πρωτοβουλία ιδιωτών.
Για το καλό του Τουρισμού Υγείας, που μπορεί να προσφέρει μεγάλα έσοδα στην πολύπαθη ελληνική οικονομία, θα πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τέτοιες αντιπαραθέσεις και όλοι να κινηθούμε οργανωμένα και συντονισμένα, καθένας εντός των ορίων του θεσμικού του ρόλου. Αλλιώς, το θύμα δεν θα είναι ο ΕΟΠΥΥ ή οι πάροχοι υπηρεσιών, αλλά συνολικότερα η εθνική προσπάθεια ανασυγκρότησης της οικονομίας.
Ελπίδα όλων μας στον ΕΟΠΥΥ είναι ότι η ανακοίνωση που εκδόθηκε εναντίον του από την ΕΛ.Ι.ΤΟΥΡ ήταν ένα σφάλμα και δεν απηχεί πραγματικά τις θέσεις του προέδρου της. Είμαστε βέβαιοι ότι δεν ήταν σε γνώση του προέδρου το περιεχόμενο της συγκεκριμένης ανακοίνωσης. Ας αφήσουμε πίσω τις άγονες αντιπαραθέσεις και ας προσέλθει η ΕΛ.Ι.ΤΟΥΡ σε διάλογο με τον ΕΟΠΥΥ για τα φλέγοντα θέματα του Τουρισμού Υγείας. Οι πόρτες του Οργανισμού θα είναι ανοικτές!
*Ο κ. Γρηγόρης Σαμπάνης είναι Οικονομολόγος, μέλος δ.σ. ΕΟΠΥΥ, μέλος Ομάδας Εργασίας για τον Τουρισμό Υγείας.
