Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Καθώς πλησιάζουμε στον Δεκέμβριο, δηλαδή εκείνη την εποχή του χρόνου που πουλιούνται τα περισσότερα βιβλία από κάθε άλλη, επιτρέψτε μας δυο-τρεις σκέψεις σχετικά με τις αγορές που ίσως κάνετε κι εσείς.
Πρώτα-πρώτα, είναι μάλλον καλό να ξέρουμε πως ένα βιβλίο μπορεί να είναι καλό για χίλιους δυο λόγους και για χίλιους δυο τύπους ανθρώπων — αλλά μπορεί να μην είναι καλό για εσάς. Μ' άλλα λόγια: μπορεί να μη σας αρέσει. Μην αισθάνεστε υποχρεωμένοι να το πάρετε και να το έχετε στο κομοδίνο σας ή στη βιβλιοθήκη σας αν για κάποιο λόγο πιστεύετε εκ των προτέρων πως δεν σας κάνει, πως δεν είναι για εσάς. Όλα τα βιβλία δεν είναι για όλους. Κι αυτό είναι καλό. Το αντίθετο θα ήταν ο ορισμός της δυστοπίας.
Ενημερωθείτε για τις νέες κυκλοφορίες επισκεπτόμενοι ένα ή δύο βιβλιοπωλεία. Για μια πιο σφαιρική ενημέρωση, πάτε σε ένα μεγάλο βιβλιοπωλείο μιας αλυσίδας και σε ένα συνοικιακό, ανεξάρτητο: κατά προτίμηση, της γειτονιάς σας. Κοιτάξτε τους πάγκους με τις νέες κυκλοφορίες, χωρίς να βιάζεστε. Διαβάστε τα κείμενα στα οπισθόφυλλα και τα βιογραφικά των συγγραφέων στα αυτιά. Συζητήστε με τον βιβλιοπώλη σας. Παραγγείλτε έναν καφέ, καθίστε στην πολυθρόνα και χαζέψτε, όσο τον πίνετε, την κίνηση στο μαγαζί. Δείτε όλα εκείνα τα όμορφα πρόσωπα που ψάχνουν τα βιβλία. Χαμογελάστε.
Περιηγηθείτε στις βιβλιοφιλικές ομάδες του Facebook που εμπιστεύεστε περισσότερο. Διαβάστε τα newsletter των βιβλιοφιλικών σάιτ στα οποία είστε γραμμένοι. Κάντε κλικ σε όποια είδηση για μια επικείμενη έκδοση σας κάνει… κλικ. Δείτε ποια βιβλία σάς άρεσαν περισσότερο φέτος και πηγαίνετε στα σάιτ των οίκων που τα εξέδωσαν? είναι γενικά πιο πιθανό οι ίδιοι οίκοι να εκδώσουν και άλλα παρόμοια βιβλία. Αφιερώστε σε όλα αυτά τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα μέχρι να νιώσετε αρκετά ενημερωμένος. Είναι μια ώρα που θα επενδύσετε με ασφάλεια: θα έχετε κέρδος.
Σκεφτείτε και ξανασκεφτείτε τι θέλετε πραγματικά από ένα βιβλίο: Να σας προβληματίσει; Να σας μάθει «πράγματα»; Να σας κάνει κοινωνούς καινούργιων ιδεών; Να σας κάνει να ονειρευτείτε; Να σας κάνει να ξεχαστείτε; Να σας κάνει «καλύτερο άνθρωπο»; Να σας κάνει «in», όπως λέγανε παλιά; Αυτό στο οποίο θα καταλήξετε ίσως να πρέπει να γίνει ο μοναδικός μπούσουλας για τις αγορές σας. Εμπιστευτείτε απολύτως αυτό που σας λέει ο εαυτός σας, ακόμη και αν έρχεται σε πλήρη αντίθεση με ό,τι, για κάποιους άλλους, θα «έπρεπε» να θέλατε. Κανείς καταναγκασμός δεν μπορεί να σταθεί ανάμεσα σε εσάς και τα βιβλία.
Διαβάζουμε για διάφορους λόγους. Ο βασικότερος για έναν πραγματικό βιβλιόφιλο είναι αυτός: γιατί δεν μπορεί και δεν θέλει να κάνουμε αλλιώς. Όμως ο κυριότερος λόγος για όλους τους ανθρώπους είναι για να απολαύσουμε το διάβασμα καθαυτό, για να περάσουμε καλά εκείνες τις ώρες — για να περάσουμε καλά διαβάζοντας. Το διάβασμα δεν είναι «άλλη μια υποχρέωση». Δεν υπάρχουν νόμοι που μας επιβάλλονται όταν μιλάμε για τα βιβλία. Δεν υπάρχουν και δεν παρεμβάλλονται «τρίτοι». Υπάρχουμε μόνο εμείς κι αυτά. Σκεφτείτε το σαν την τηλεόραση: αλήθεια, βλέπετε ποτέ κάτι που δεν σας τραβά την προσοχή;
Ναι, είναι καλό να έχει διαβάσει κανείς τους σύγχρονους κλασικούς μέχρι τα είκοσι - είκοσι πέντε του. Και είναι επίσης καλό να γνωρίζει στη συνέχεια όλα τα σύγχρονα ρεύματα, να παρακολουθεί όλους τους δύσκολους συγγραφείς, και να μελετά όλα τα απαιτητικά μυθιστορήματα. Είναι πολύ καλό. Αν πάλι τού αρέσουν τα αστυνομικά ή τα περιπετειώδη ή τα ερωτικά μυθιστορήματα, είναι —πώς να το κάνουμε— καλό να περνά τις ώρες του μ' αυτά. Δεν υπάρχουν αναγνωστικές προτεραιότητες. Δεν υπάρχει αστυνομία λογοτεχνίας. Ούτε θα υπάρξει.
Υπάρχει όμως ΑΝΑΓΚΗ για διάβασμα λογοτεχνίας. Μια ανάγκη που αυτοτροφοδοτείται και εξελίσσεται ολοένα: μέρα με την ημέρα, βιβλίο το βιβλίο. Που ανθίζει μαζί σας. Μια όμορφη ανάγκη. Κάντε τη μέρος της ζωής σας.
