Του Λέανδρου Ρακιντζή*
Σύμφωνα με την νομοθετική πρωτοβουλία που εξήγγειλε στη Βουλή η αναπληρώτρια Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφαλίσεως και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κα Φωτίου. Η εξαγγελία έγινε σε απάντηση της επίκαιρης ερώτησης του βουλευτού κ. Λυκούδη για το Γηροκομείο Αθηνών και με την οποία όλα τα ιδρύματα που λειτουργούν υπό τη μορφή του φιλανθρωπικού σωματείου ιδιωτικού δικαίου. Μεταξύ των οποίων το Γηροκομείο Αθηνών.
Τα ιδρύματα αυτά θα τεθούν υπό την εποπτεία του κράτους είτε με τη μορφή, που λειτουργούν σήμερα είτε ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με τις κατάλληλες νομοθετικές προβλέψεις και με σεβασμό πάντοτε στις διατάξεις των άρθρων 12 και 25 του Συντάγματος. Οι οποίες βέβαια στην προσεχή αναθεώρηση του Συντάγματος πρέπει να αναθεωρηθούν, ώστε να ενισχυθεί ο προνοιακός ρόλος του κράτους.
Είναι ήδη καταγεγραμμένα 1600 φιλανθρωπικά ιδρύματα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, που έχει δημιουργήσει το Υπουργείο της.
Κατά πληροφορίες το σχετικό νομοσχέδιο βρίσκεται στο τελικό στάδιο επεξεργασίας του κυρίως για την εναρμόνιση του προς τις παραπάνω συνταγματικές διατάξεις και στη συνέχεια, ελπίζω πολύ σύντομα, θα κατατεθεί προς επεξεργασία και ψήφιση στη Βουλή, για την οποία απαιτείται η ευρύτερη δυνατή πολιτική συναίνεση, γιατί πρόκειται για κατ'εξοχή κοινωνικού και όχι πολιτικού θέματος και δεν πρέπει να εμφιλοχωρήσουν σκέψεις για πολιτική εκμετάλλευση του ή χαριστικές διατάξεις υπέρ ημετέρων.
Με το νομοσχέδιο πρέπει να προβλέπονται οι διαδικασίες και οι προϋποθέσεις για τη τροπή ενός φιλανθρωπικού σωματείου σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, η τύχη και η αξιοποίησης της περιουσίας του, η ρύθμιση των χρεών του και η ένταξη του προσωπικού στο νέο φορέα σύμφωνα με το οργανόγραμμα, που θα καταρτισθεί νομίμως και πάντοτε με σεβασμό προς το σκοπό των συνταγματικά προστατευμένων κληροδοτημάτων.
Επίσης πρέπει να καθορισθεί η διοίκηση του κατά το μεταβατικό και οριστικό στάδιο, που πρέπει να εναλλάσσεται κατά τακτικά χρονικά διαστήματα, γιατί οι διοικήσεις, που παραμένουν μεγάλα χρονικά διαστήματα αποκτούν αίσθημα ιδιοκτησίας.
Υπάρχει και ο αντίλογος, ότι με διοικήσεις από δημοσίους υπαλλήλους τα ιδρύματα θα αποκτήσουν τη νοοτροπία και τη μη αποτελεσματικότητα του δημοσίου τομέα. Ο συλλογισμός αυτός στηρίζεται σε εσφαλμένη προϋπόθεση, γιατί ο δημόσιος τομέας, όπου υπάρχει αξιολόγηση, σωστή επιλογή προϊσταμένων με αξιοκρατικά και όχι πολιτικά κριτήρια, σωστό οργανόγραμμα και συνεχής επιτήρηση και απόδοση ευθυνών λειτουργεί ικανοποιητικά.
Συνεπώς πρέπει να δημιουργηθεί ένας φορέας επιπέδου γενικής γραμματείας, υπαγόμενος στο Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, που θα στεγάσει όλα τα προνοιακά ιδρύματα που θα τραπούν σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, για δε τα υπόλοιπα ιδρύματα που θα επιμένουν να παραμείνουν ιδιωτικού δικαίου, θα πρέπει να γίνει ταυτοποίηση, αξιολόγηση και τακτικός έλεγχος, ώστε αυτά, που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, που θα θέσει ο νόμος ή να διαλύονται ή να συγχωνεύονται με δημόσια ιδρύματα του αυτού σκοπού.
Η κα Υπουργός μίλησε εκτενώς και για τα τεράστια προβλήματα, που ταλαιπωρούν το Γηροκομείο Αθηνών οικονομικά και διοικητικά και πως, παρά τη τεράστια ακίνητη περιουσία του, αδυνατεί να επιτελέσει πλήρως το σκοπό του.
Η παρακμή του οφείλεται κυρίως στη κακοδιαχείριση από τις αιρετές διοικήσεις, που όταν επήλθε η οικονομική κρίση δεν είχαν λάβει τις αναγκαίες πρόνοιες για να διασωθεί το ίδρυμα, αλλά συνέχισαν την ίδια τακτική με τα ίδια πρόσωπα με αποτέλεσμα να είναι καταχρεωμένο με χρέη πάνω από 60.000.000 ευρώ στους υπαλλήλους, Δημόσιο, ασφαλιστικούς φορείς, λογαριασμούς κληροδοτημάτων, τράπεζες και ιδιώτες και χωρίς προοπτικές, γιατί η κινητή και ακίνητη περιουσία του είναι κατασχεμένη, οι δε προσωρινές διοικήσεις είχαν αποστολή να το διατηρήσουν εν ζωή και να προετοιμάσουν τις αρχαιρεσίες του σωματείου για την εκλογή τακτικής διοικήσεως.
Οι εκκρεμείς δικαστικές δίκες πρώην στελεχών του γηροκομείου για διαφθορά, οι διενέξεις μεταξύ των προσωρινών διοικήσεων και των εργαζομένων, οι δικαστικές διαδικασίες για πράξεις των προσωρινών διοικήσεων, ο δημόσιος θόρυβος, ότι οι τρόφιμοι πεινούν, η επί σειρά ετών κακοδιαχείριση και η δημόσια καταγγελία, του εποπτεύοντος τα φιλανθρωπικά ιδρύματα, Δήμου Αθηναίων για παρακμή και κακοδιαχείριση αποτελούν αρνητικές διαφημίσεις για την προσέλκυση χορηγιών και κληρονομιών, ως και την ανάμειξη αξιόλογων προσωπικοτήτων στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη τακτικής διοικήσεως του με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σε οριστική παρακμή και σε κλείσιμο το παλαιότερο από το 1864 φιλανθρωπικό σωματείο.
Φυσικά παρόμοια προβλήματα παρουσιάζονται και σε άλλα φιλανθρωπικά ιδρύματα ίσως σε μικρότερο βαθμό και ή τροπή όλων των προνοιακών ιδρυμάτων σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που θα υπάγονται σε ευρύτερο δημόσιο φορέα, αποτελεί τη μόνη σωστή λύση για τη διάσωση των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και της φιλανθρωπίας στη χώρα μας.
*Ο κ. Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.
