Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Δεν πρόλαβε να στεγνώσει το μελάνι από την χρεοκοπία της κορυφαίας Αγγλικής εταιρίας ένδυσης Austin Reed, σήμερα ανακοινώθηκε η χρεοκοπία της κορυφαίας, σε είδη σπορ εταιρίας Sports Authority. Τι κοινό, όμως έχει η χρεοκοπία της Austin Reed με εκείνη της Sports Authority; Και τι μας διδάσκει η τελευταία αυτή χρεοκοπία;
Στην πραγματικότητα οι δύο εταιρίες έχουν περισσότερες διαφορές, παρά κοινά. Η Austin Reed ήταν εταιρία με κορυφαία θέση στον κλάδο επίσημου ενδύματος, ενώ η Sports Authority στα είδη αθλητικών. Η πρώτη εταιρία δραστηριοποιούνταν στην Αγγλία με 100 περίπου καταστήματα, η άλλη στις ΗΠΑ με 450 καταστήματα περίπου. H Austin Reed πάνω από 100 χρόνια παρουσίας, η Sports Authority, 88 χρόνια παρουσίας! Και οι δύο εταιρίες είχαν κάτι κοινό πάντως, δεν διοικούνταν από επιχειρηματίες, αλλά από κερδοσκοπικά Funds! Η Austin Reed είχε πρόσφατα περάσει στα «στιβαρά χέρια» του κερδοσκοπικού fund «Alteri Investors», η οποία με το «Apollo Global Management», έχουν ειδίκευση στο να κάνουν «βίδες» και «ροδέλες» ό,τι πετάει, περπατάει και κολυμπάει στο επιχειρείν, μόλις το πιάσουν στα… χέρια τους!
Από την άλλη, η Sports Authority ανήκε τα τελευταία 10 χρόνια στο κερδοσκοπικό fund Leonard Green & Partners. Η διαφορά της Leonard Green & Partners από την Alteri Investors, είναι η μέθοδος. Η Leonard Green & Partners ουσιαστικά εξειδικεύεται στο να βγάζει κέρδη υπερχρεώνοντας εταιρίες, όχι με σκοπό απαραίτητα να τις κάνει βίδες, αλλά με σκοπό απλά να κερδίσει τα μέγιστα! Η μέθοδος λέγεται Leveraged Buyout (LBO) και έχει πολλές παραλλαγές, αλλά με μία κοινή ουσία. Δημιουργώντας συνήθως (αν και όχι πάντα) μία εταιρία-όχημα, το fund παίρνει ένα τεράστιο δάνειο, με το οποίο εξαγοράζει την εταιρία (π.χ. την Sports Authority) και το οποίο φορτώνει σε αυτήν. Επειδή το επιτόκιο του δανείου είναι μεσοσταθμικά υψηλό, και το ποσόν δανείου μεγάλο, ουσιαστικά… αποπληρώνει το δάνειο με… μηδενικούς φόρους, καθώς τα κέρδη της εταιρίας αποπληρώνουν ουσιαστικά τους… δανειστές, αλλά επειδή πλέον οι τόκοι είναι τεράστιοι, μηδενίζουν τα κέρδη, έτσι ουσιαστικά η εταιρία με το νέο σχήμα έχει πολύ χαμηλότερα κέρδη και υπάρχει έτσι σημαντικό φορολογικό όφελος.
Η εξαγορά της εταιρίας γίνεται συνήθως με έναν ορίζοντα 5-10 ετών, υπάρχει αυτό που λέμε στρατηγική εξόδου (exit strategy). Μέσα σε αυτή την περίοδο, γίνεται και η… αναδιάρθρωση της εταιρίες (βίδες και ροδέλες) με σκοπό στο τέλος της περιόδου (μετά τα 7 έτη, όταν θα έχει εξοφληθεί το δάνειο) η εταιρία, ή μάλλον ότι θα έχει απομείνει από αυτή, να έχει τόσο υψηλά κέρδη ώστε να πουληθεί σε πολλαπλάσια αξία στην αγορά. Π.χ. αν η εταιρία όταν αγοράστηκε προς 7 δις έκανε πωλήσεις 20 δις, αλλά είχε ετήσια λειτουργικά κέρδη προ τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) 1 δις (δηλαδή με αναλογία Τιμη/EBITDA=7/1=7 όταν αγοράστηκε, και μετά 7 έτη έχει κέρδη (EBITDA) 4 δις, θα πουληθεί προς 4 δις x 7=28 δις, το κέρδος θα είναι (28 δις – 7 δις)/7 δις=300% σε 7 έτη, δηλαδή 22% ετησίως, καθόλου άσχημο!
Εκεί που στραβώνει το πράγμα είναι σε δύο μόνο σημεία. Το πρώτο είναι ότι η στρατηγική αυτή προϋποθέτει ότι η χρονικότητα (timing) εξόδου είναι καλή, δηλαδή δεν υπάρχει κρίση, τα κέρδη είναι όντως υψηλά και προλαβαίνουν να πουλήσουν την εταιρία όσο υπάρχει ανάπτυξη. Διότι αν τα κέρδη δεν πάνε τόσο καλά, η εταιρία βγάζει ζημιές και… χρεοκοπεί. Αυτό τώρα συνέβη στην Sports Authority.
Το δεύτερο είναι ότι η εταιρία εν τω μεταξύ είναι υπό το μάνατζμεντ ατόμων που έχουν σκοπό το βραχυπρόθεσμο κέρδος, κλείνοντας μονάδες που είναι αξιόλογες, καθώς το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να κρατήσουν ό,τι εκείνοι αντιλαμβάνονται ως κερδοφόρο, χωρίς όμως συνήθως να αντιλαμβάνονται καλά το θέμα, διότι δεν είναι η δική τους… εταιρία! Και αυτό είναι ένα σημαντικό ζήτημα. Η Leonard Green & Partners, με το που αγόρασε την Sports Authority, έβαλε δικό της πρόεδρο εκεί, τον Michael Foss, που φαίνεται ότι έχει ειδίκευση στο να… κλείνει εταιρίες. Ο ίδιος είχε διοριστεί από την Leonard Green & Partners επι 3 έτη πρόεδρος στην τότε εξαγορασθείσα Circuit City, με παρουσία από το 1949, η δεύτερη τότε μεγαλύτερη στις ΗΠΑ μετά την Best Buy εταιρία, με 550 καταστήματα, την οποία αμέσως μετά… χρεοκόπησε, με αποτέλεσμα να χάσουν τη δουλειά τους 40.000 εργαζόμενοι και στελέχη, και τώρα σε 3 χρόνια που μπήκε Πρόεδρος στην Sports Authority, όλως τυχαίως η εταιρία χρεοκόπησε! 14.500 άνθρωποι θα πεταχτούν στο δρόμο, και μία ακόμη επιχείρηση θα πάει στον σκουπιδοτενεκέ.
Η Sports Authority, μας διδάσκει ότι και η Austin Reed, αλλά από την άλλη όχθη του Ατλαντικού Ωκεανού. Ότι ο καπιταλισμός έχει αρχίσει και μεταλλάσσεται σε κάτι διαφορετικό. Σε κάτι παράξενο. Οι εταιρίες διαλύονται για πλάκα, οι εργαζόμενοι πετιούνται στο δρόμο, οι καταναλωτές έχουν μείνει χωρίς υπηρεσίες και προϊόντα! Το επιχειρείν έχει φύγει από τα χέρια των επιχειρηματιών, που στήνουν επιχειρήσεις, και προ πολλού έχει πέσει σε εκείνα ατόμων που έχουν «ειδίκευση» στο ξεβίδωμα και τη διάλυση εταιριών και το παρκάρισμα στα… αφορολόγητα… Νησιά Κέιμαν! Όταν όμως οι εταιρίες, που είναι η συμπαγής και ουσιώδης βάση του οικονομικού μας συστήματος, η βάση δημιουργίας αξιών, χρεοκοπούν για πλάκα, τι καλό μπορεί να ξημερώνει για τον καπιταλισμό, για όλους μας;
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
