Του Ανδρέα Μήλιου*
Οι ερμηνείες δημοσιογράφων και αναλυτών για την αποπομπή του Ν. Κοτζιά συγκλίνουν αιτιακά στη νομή της εξουσίας και στη χρησιμότητα του κ. Π. Καμένου για την παραμονή του κ. Α. Τσίπρα στην εξουσία.
Οι ερμηνείες αυτές είναι μάλλον αδύναμες, διότι δεν λαμβάνουν υπόψη τους το γεγονός ότι ο κ. Α. Τσίπρας, για την ψήφιση της συμφωνίας των Πρεσπών και για την περίπτωση κατάθεσης πρότασης μομφής από την αντιπολίτευση, έχει ήδη εξασφαλίσει τη στήριξη ικανού αριθμού βουλευτών από τους ΑΝΕΛ, το Ποτάμι και τους ιδιοσυγκρασιακά ασταθείς ανεξάρτητους πολιτικούς διαβατάρηδες.
Κατά την άποψή μου, η ανάγνωση της αποπομπής του κ. Ν. Κοτζιά μπορεί να αντληθεί από δύο άλλες πηγές: από τη βασική στρατηγική, την οποία ο κ. Α. Τσίπρας ακολουθεί με συνέπεια τα τελευταία τρία χρόνια και από κιτάπια της ψυχανάλυσης, της πολιτικής ψυχολογίας και της πολιτικής ιδεολογίας.
Η κεντρική στρατηγική του Κ. Α. Τσίπρα υπηρετείται από την ειλημμένη απόφασή του να καταλάβει το χώρο της Κεντροαριστεράς, κάτι που επιβεβαιώνεται τόσο από την αξιοποίηση στελεχών του παλαιού ΠΑΣΟΚ και κάποιων περιτριμμάτων της Κεντροδεξιάς, όσο και από την κυνική εκπαραθύρωση του πολιτικού του μέντορα και των ομοτράπεζων συντρόφων της ριζοσπαστικής αριστεράς.
Τελευταίο κομμάτι του πάζλ της στρατηγικής αυτής είναι και η πρόσφατη προφυλάκιση του κ. Γ. Παπαντωνίου, η οποία ελπίζει να του αποφέρει εκλογικά οφέλη αντίστοιχα με αυτά που του είχε φέρει η φυλάκιση του Α. Τσοχατζόπουλου.
Πέρα από τη βασική στρατηγική, η ανεξήγητα συμπαγής συνοχή της συγκυβέρνησης και ο σχεδόν ερωτικός εναγκαλισμός των δύο ιδεολογικά παράταιρων κυβερνητικών εταίρων οφείλεται, κατά τη γνώμη μου, στα κοινά ψυχογραφικά, χαρακτηριολογικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά τους. Ειδικότερα: Ως παιδιά των κομματικών σωλήνων και επαγγελματίες πολιτικοί, που τα μόνα πραγματικά ένσημα που έχουν να επιδείξουν είναι του κόμματος και της Βουλής, είναι και οι δύο εξουσιομανείς πολιτικοί καιροσκόποι.
Εμφορούνται από τα ίδια οράματα για την εξουσία, χάριν της οποίας και των συνακόλουθων οφελών της δεν δίστασαν να συγκυβερνήσουν, παρά το γεγονός ότι οι ιδεολογίες τους απέχουν παρασάγγας πεντακέδεκα.
Στα μαρμαρένια αλώνια του ψυχισμού τους φαίνεται να ενδημούν και να αντιπαλεύουν σπαρακτικά, αντί να ομονοούν και να συνεργάζονται, η εγωπάθεια, η οίηση, ο ναρκισσισμός, η καθεστωτική αλαζονεία, ο κυνισμός, η μνησικακία, η εχθροπάθεια και η έλλειψη αιδούς.
Δεν είναι κυνισμός η κυβερνητική συνεργασία δύο άκρως αντίθετων ιδεολογικών πόλων, η εγκατάλειψη της κομβικής υπόσχεσης για σχίσιμο των μνημονίων, η μετατροπή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος από «Όχι» σε «Ναι» και η απόρριψη στο πέλαγος της ανυποληψίας φίλων, συνεργατών και ομοτράπεζων; Δεν είναι κυνισμός η αποκλήρωση των συντηρητικών αξιών, τις οποίες υποτίθεται ότι πρεσβεύεις, και η στήριξη στην εξουσία ενός κόμματος που τις αντιμάχεται;
Δεν είναι υποκριτικός κυνισμός να υποστηρίζεις ότι δεν θα ψηφίσεις τη συμφωνία των Πρεσπών, και ταυτόχρονα να στηρίζεις την κυβέρνηση η οποία την υπέγραψε; Δεν είναι κυνισμός και αλαζονεία να επισκέπτεσαι περιοχές καταστροφών (Μάνδρα, Μάτι) χαράματα για να μην έρθεις αντιμέτωπος με τις αντιδράσεις των πληγέντων ή όταν τις επισκέπτεσαι την επομένη της καταστροφής να επιπλήττεις με ανάλγητο ύφος τους πληγέντες, καταλογίζοντάς τους την ευθύνη για την καταστροφή τους; Υπάρχει άνθρωπος που αγαπά το ανθρώπινο είδος, ο οποίος θα έκανε κάτι τέτοιο, τη στιγμή που τα σώματα των εκατό νεκρών άχνιζαν ακόμα;
Υπάρχουν ίχνη αισθήματος ντροπής στην υπουργοποίηση της κ. Κ. Παπακώστα, η οποία λίγο καιρό πριν είχε σύρει τα εξ΄αμάξης στον πρωθυπουργό;
Δεν είναι ασύστολα υποκριτικό να βγάζεις διαπρύσιους λόγους για το συμφέρον των φτωχών και ταυτόχρονα να ψηφίζεις την περικοπή ΕΚΑΣ, συντάξεων και επιδομάτων, μείωση του αφορολογήτου και αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών; Δεν είναι θρασύς εμπαιγμός να κόπτεσαι για τη διαφάνεια και τη χρηστή διοίκηση τη στιγμή που τα σκάνδαλα στην αυλή σου ζέχνουν; Ποια σκάνδαλα;
Η κακοδιαχείριση των προσφυγικών κονδυλίων, τα μυστικά κονδύλια του ΥΠΕΞ, η διασπάθιση του χρήματος στην ΕΡΤ, οι αναθέσεις έργων σε ημέτερους εργολάβους κατόχους...εξέχουσας αξίας βοσκοτόπων, η κατάρρευση της ΔΕΗ, η προσπάθεια ανανέωσης της σύμβασης του αεροδρομίου αντί πινακίου φακής (130% κάτω της εκτιμώμενης αξίας του αποφάνθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή), οι προσλήψεις χιλιάδων ημέτερων μετακλητών στο Δημόσιο, κ.α.
Δεν είναι μνησικακία ο χλευασμός και η απαξιωτική αντιμετώπιση των πολιτικών αντιπάλων και εχθροπάθεια η συλλήβδην σπίλωση των οικογενειών τους; Δεν είναι υποκριτικά αλαζονικό να εμφανίζεσαι ως άσπιλος και αδέκαστος κριτής του κατεστημένου, στο οποίο ο ίδιος ανδρώθηκες, και με τα αποκαΐδια του οποίου κυβερνάς; Δεν είναι αδίστακτα δημαγωγικό να εργαλειοποιείς μια θυμωμένη και αποσυντονισμένη κοινωνία, ποτίζοντας τα ακατέργαστα αρνητικά συναισθήματα και ταπεινά ένστικτά της με εύπεπτες μη ρεαλιστικές υποσχέσεις;
Σε ότι αφορά στη δεύτερη πηγή, η αφύσικη σύμπλευση των δύο κυβερνητικών εταίρων εξηγείται από τα κοινά ιδεολογικά χαρακτηριστικά, τα οποία έχουν ως σημείο συνάντησης το λαϊκισμό, συστατικά στοιχεία του οποίου είναι η αντισυστημικότητα, η συνωμοσιολογία, η δήθεν καταπολέμηση της διαφθοράς, η δαιμονοποίηση των αντιπάλων και η διαστροφικά μονοαιτιακή ερμηνεία της πραγματικότητας.
Τρεισήμισι χρόνια τώρα, η συγκυβέρνηση δεν έχει να επιδείξει ούτε ένα ουσιαστικό έργο που να στοχεύει στην ενίσχυση των ηθικών δεσμών αλληλεγγύης των πολιτών, στην προαγωγή της διαφάνειας, στην καταπολέμηση της διαφθοράς, στην εμπέδωση του κράτους δικαίου, στη διασφάλιση της αξιοκρατίας, στην αναμόρφωση της εκπαίδευσης, κ.λ.π. Αντί αυτών, διαχειρίζεται αποτελεσματικά την αχλύ της μιζέριας, της αναξιοκρατίας, της ανέλπιδης προοπτικής των νέων, της μνησικακίας και της ανασφάλειας που επικρέμεται πάνω από τη χώρα.
Μπορεί οι αριστεροί να βγάζουν φλύκταινες όταν τους συγκρίνει κανείς με τους λαϊκιστές ακροδεξιούς, αλλά η πραγματικότητα αποδεικνύει καθημερινά ότι οι ιδέες τους ενδιαιτούν στα ίδια δώματα. Όποιος το θεωρεί υπερβολικό δεν έχει παρά να αναλογισθεί την ευκολία με την οποία οι περισσότερες χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού απαρνήθηκαν τα κάλλη της νεαρής δημοκρατίας και μετεξελίχθηκαν σε κυψέλες της ακροδεξιάς.
*Ο Ανδρέας Μήλιος είναι διδάκτορας του πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, οικονομολόγος.
